برخی از عزاداریها در بعضی از نقاط قدمتی به قدمت شهادت تشنه کربلا دارد طوری که از آن باید به عنوان میراث ماندگار آن مناطق یاد کرد.
به گزارش ایسنا، هر نقطهای سعی کرده تا میراثی در تاریخ پس از شهادت حسین(ع) داشته باشد که خاص و ویژه اهالی آن منطقه است طوری که هر فردی در هر نقطه ای از ایران اسلامی باشد هر سال برای گرامی داشت آن چه به منظور عزاداری اباعبدالله (ع) در این سالها از نیاکان و اجدادشان به آن ها ارث رسیده به موطن خویش برگشته و مراسمی را که ویژه این ایام دارد اجرا میکند.
محرم که میشود همه به شهر و دیار خود باز میگردند تا آیینهای مخرمی را که از نیاکان به ارث بردهاند مشق کنند و چه مشق زیبایی است این ارادت.
بیل زنی؛ مراسمی ماندگار و سنتی
مراسم بیلزنی که در میراث معنوی کشور به ثبت رسیده است تنها مراسم ماه محرم در استان خراسان جنوبی است که در هیچ یک از شهرستانهای دیگر به چشم نمیخورد.
این مراسم که ظهر عاشورا فقط در شهر خوسف برپا میشود در این شهر سابقه طولانی داشته و به اعتقاد مردم این مراسم در سال ۱۳۲۷ شمسی ممنوع شد و برگزار نشد ولی پس از مدتی دوباره به مرحله اجرا درآمد.
برای برپایی این مراسم در هر یک از دو هیئت خوسف دو دسته ۱۵ نفری که در مجموع چهار دسته هستند تشکیل میشود، هر یک از نفرات بیل به دست، دایرهوار و به هم چسبیده بیلهایشان را به طرف آسمان میگیرند و در هنگام حرکت هر یک از نفرات به هوا پریده و تیغه بیلش را به بیلهای دیگر میزند و همه با هم یک صدا میگویند«حیدر علی».
مراسم بیلزنی نوعی شبیهسازی از طایفه بنیاسد در صحرای کربلا است، طایفه بنیاسد پس از واقعه عاشورا با بیل و یا ابزار دیگری که در دست داشتند آن عزیزان را به خاک سپردند.
شبیهخوانی؛ آیینی برای تجلی واقعه کربلا
تعزیه در لغت به معنای نمایش مذهبی، سوگواری، عزاداری و یاد بود عزیزان است، ولی در اصطلاح نوعی نمایش مذهبی است که برخلاف معنی لغوی آن، غم انگیزبودن شرط حتمی آن نیست و ممکن است گاهی خندهآور هم باشد.
در بعضی از روستاهای خراسان جنوبی هنوز تعزیه برگزار میشود در حالی که سابق تعزیه یکی از اصلیترین مراسم عزاداری ماه محرم به شمار میرفت.
به تعزیه «شبیه خوانی» هم گفته میشود و نمایشی است که در آن یکی از وقایع کربلای حسینی را اجرا میکنند. قبل از شبیهخوانی عدهای مقدمات مجلس را مهیا میکنند و ابزار و لوازم شبیه را در جای خود قرار میدهند که این کار با عَلَم و خیمه برپا کردن، شروع میشود.
وقتی مقدمات فراهم شد، شخصی به وسیله بوق (نوعی شیپور) و یا بلندگو و یا نواختن طبل افراد محل را به شبیهخوانی دعوت میکند. در حال حاضر در بیشتر مناطقی که شبیهخوانی هنوز از رواج نیفتاده، فقط در روز عاشورا این مراسم را اجرا میکنند.
مشعلگردانی؛ آیینی برای عزاداری در روستای برکوه
مشعل عبارت است از چند تسمه آهنی که به شکل استوانهای درست شده و داخل آن را با کنده چوب آغشته به روغن پنبه دانه و یا نفت پرمیکنند و آتش میزنند و در کنار آن روشنایی به عزاداری میپردازند این مراسم در حال حاضر فقط در روستاهای خور خوسف و برکوه سربیشه اجرا میشود.
در روستای برکوه عصر تاسوعا و در روستای خور شب عاشورا مراسم مشعل انجام میشود، پس از مراسم آتش را خاموش نمیکنند و میگذارند تا خودش خاموش شود.
مردم برای مشعل احترام زیادی قائل هستند به طوری که برخی زمینهای زراعی خود را وقف مشعلها کردهاند. مراسم مشعل را به یاد مشعلهایی که در شب عاشورا در اطراف خیمه ابا عبدالله(ع) روشن بود بر پا میکنند.
این آیین محرمی خراسان جنوبی نیز در فهرست آثار معنوی کشور به ثبت رسیده است.
هفت منبر؛ مراسمی برای آغاز عزاداری
مراسم هفت منبر از جمله مراسم ایام محرم است که توسط زنان در غروب روز تاسوعا برپا میشود زنان سالخورده، جوان و دختران در هفت، منبری که در ایام محرم در آنها مراسم روضه خوانی انجام شده شمع روشن میکنند.
برگزارکنندگان مراسم خادمهای مسجد، حسینیه و یا منزل هستند، آنها از عصر تاسوعا روی منبر یک پارچه سیاه میاندازند و آن را در نزدیکی در مسجد یا حسینیه میگذارند و یک مجمه بزرگ و یا تشت پر از گل را روی پله منبر گذاشته و تشتی خالی را هم در پله دیگر میگذارند.
بانوان در نزدیکی غروب آفتاب به این اماکن میروند و پس از نیت، شمع خود را روشن کرده و داخل سینی میگذارند و بعد نذورات خود از قبیل خرما، شیرینی و پول را در داخل تشت میریزند و منبر را زیارت میکنند و به مکان دیگر میروند.
به طور معمول در هر مکان فقط یک شمع روشن میکنند ولی اگر مسجدی بسته و یا راه دور باشد احتمال دارد که در یک مکان دو شمع روشن کنند. نذوراتی که جمع میشود به خادم منبر تعلق دارد وی باید تا پایان مراسم و خاموش شدن شمعها در آنجا بماند و هیچ یک از شمعها را خاموش نکند و صبر کند که شمعها خاموش شود، اشکهای شمع را هم دور نمیریزند و در مکانی از مسجد جمعآوری میکنند.
انتهای پیام
نظرات