استان مرکزی به واسطه سابقه کهن خود در عرصه فرهنگ، یکی از خاستگاه های تعزیه در کشور است تا جایی که نام شهرستان تفرش، در این حوزه از نام های کهن و برتر است و گروه ها و تعزیه خوانان قَدَری از این خطه برخاسته اند و نامشان در آسمان این هنر می درخشد.

تفرش به واسطه برخورداری از تکایای بسیار قدیمی از جمله تکیه زاغرم که قدیمی ترین تکیه ایران به شمار می  رود و شخصیت های برجسته مذهبی و فرهنگی، مهد تعزیه کشور محسوب می شود و در ماه محرم برگزاری و اجرای این هنر اصیل در تفرش به اوج خود می رسد به طوری که در این شهرستان کوچک روزانه بیش از پنج نمایش تعزیه در نقاط مختلف شهر و روستا اجرا می شود و اتفاقا بسیار مورد استقبال اهالی تفرش و بازدیدکنندگانی از دیگر نقاط استان مرکزی و استان های دیگر قرار می گیرد.

قدمت تعزیه در تفرش به دوران صفویه بازمی گردد و حتی قدیمی ترین نسخ تعزیه ایران متعلق به این شهرستان است. در تمام این سال ها هنرمندان این شهرستان و تعزیه خوانان بزرگ این خطه، با تمام توان چراغ این هنر را روشن نگه داشته و عشق به این هنر را به نسل های بعد منتقل کرده اند به طوری که امروز نه تنها جوانان مشتاق تماشای تعزیه هستند، بلکه بسیاری از آنها دوست دارند تعزیه خوان شوند.

این شهرستان بیش از ۱۰ تکیه دارد که مهمترین آنها تکیه های زاغرم، خلچان و شش‌ناو است و در ایام مختلف سال به ویژه محرم، محل برگزاری تعزیه ها هستند.

حالا که محرم از راه رسیده، مروری بر تعزیه تفرش آنهم در گفت و گو با هنرمندان تعزیه خوان این شهرستان خالی از لطف نیست.

با همین هدف به تکیه خلچان که در مرکز بافت قدیم تفرش واقع شده و قدمت آن به سال ۱۳۱۷ هجری قمری باز می گردد رفتیم. تکیه در دو طبقه با طراحی مستطیل شکل و حجره هایی در اطراف آن که برای تماشای تعزیه، تعبیه شده، میزبان هنرمندان تعزیه و علاقه مندان به این هنر آیینی است.

در دهه اول محرم همه روزه از ساعت ۹ تا ۱۲ در این تکیه تعزیه اجرا می شود و ما در حاشیه اجرای تعزیه دوطفلان مسلم پای صحبت هنرمندان این شهرستان نشستیم.

تعزیه تفرش در تمام طول سال فعال است

به گزارش ایسنا، مصطفی شاه حسینی یکی از تعزیه خوانان قدیم تفرش و سرپرست گروه و کارگردان تعزیه تکیه خلچان که سابقه ۲۵ ساله فعالیت در این هنر دارد، به ایسنا گفت: تعزیه در تفرش قدمتی کهن دارد و همواره بالاترین مخاطب را به خود جذب کرده است.

وی با بیان اینکه شهر تفرش دارای ۴ تکیه زاغرم، ششناو، میانده و خلچان است که تکیه خلچان قدمتی ۱۵۰ ساله دارد و یکی از تکایای زیبا و قدیمی تفرش به شمار می رود. البته در تفرش، علاوه بر تکایای داخل شهر، در روستاها نیز تکایای بسیاری وجود دارد که اکثر آنها در ماه محرم برای اجرای تعزیه آماده می شوند.

شاه حسینی با تاکید بر اینکه تعزیه در تفرش تنها مختص محرم نیست بلکه در ماه صفر و مناسبت های مختلف نیز تعزیه اجرا می شود و در واقع در طول سال، برنامه های تعزیه خوانی در شهرستان فعال است، افزود: در تفرش از کودک تا سالمند با تعزیه آشنا هستند و به این هنر علاقه دارند و بهترین شبیه خوانان نیز مانند استاد رضا حیدری از این خطه برخاسته اند و در کشور حرف برای گفتن دارند و تعزیه و تعزیه خوانان تفرشی همواره در جشنواره ها درخشیده اند و به دلیل اینکه تعزیه در فرهنگ این شهرستان نهادینه شده، این منطقه به مهد تعزیه کشور تبدیل شده است.

تعزیه، حمایت مسئولان و استقبال مردم را می خواهد

سید اکبر میرحسینی یکی دیگر از تعزیه خوانان تفرشی که از سال ۱۳۵۸ و در ۱۱ سالگی تعزیه خوانی را شروع کرده و زیر نظر استاد حیدری آموزش دیده و تا امروز نقش های مخالف از جمله شمر را در تعزیه ایفا کرده نیز اظهار کرد: از کودکی شاهد اجرای تعزیه بودم و همین امر باعث گرایش من به سمت تعزیه شد.

وی افزود: به دلیل علاقه به کار تعزیه و تعزیه خوانی و تمرین فراوان، در اجرای نقش ها موفق بودم و همین امر باعث شد که در فرانسه و آلمان نیز اجرای تعزیه داشته باشم و در محرم و صفر برای اجرای تعزیه به شهرهای مختلف کشور سفر می کنم، البته اجرای تعزیه صرفا به محرم و صفر محدود نمی شود و در ایام و مناسبت های مختلف مذهبی تعزیه برگزار می شود.

میرحسینی با تاکید بر اینکه در گذشته استقبال بیشتری را از تعزیه شاهد بودیم، افزود: قطعا اگر بهای بیشتری به این هنر آیینی و مذهبی داده شود می توان تعزیه را به مانند گذشته با شور و استقبال بیشتر در کشور برگزار کرد، البته برای جذب جوانان و کودکان به تعزیه، نوآوری های بسیاری در اجرا انجام می شود تا جذابیت بیشتری برای مخاطب ایجاد شود.

تعزیه خوان با تمام قلبش روی صحنه می رود/تعزیه، ابزاری برای تبیین و تشریح دین

نصرالله باباعلی تعزیه گردان و تعزیه خوان تفرشی معروف به معین البکاء نیز در گفت و گو با ایسنا، با اشاره به فعالیت ۶۰ ساله اش در عرصه هنر تعزیه، اظهار کرد: از نونهالی به تعزیه علاقه مند بودم و در تمام بخش های این هنر فعال بودم و بسیاری از تعزیه خوانان امروز تفرش را آموزش داده، نسخه 500 تعزیه را جمع آوری کرده و حدود ۲۸۰ نمایش تعزیه را اجرا و کارگردانی کرده ام.

وی با تاکید بر اینکه تعزیه خوانان باید بتوانند نقش های مختلف را اجرا کنند و حتی موسیقی تعزیه را بشناسند، گفت: تفرش و روستاهای اطراف آن تکایای بسیاری دارد و تعزیه خوانان، شهادت خوانان و موسیقی دانان تعزیه بسیاری را تربیت کرده و بسیاری از تعزیه خوانان قدیمی این منطقه در تکیه دولت تهران اجرای برنامه داشته و این تجربه و نسخ تعزیه را به تفرش منتقل می کردند و در حال حاضر حدود ۲۰ گروه تعزیه در این شهرستان فعالند.

باباعلی با بیان اینکه به واسطه تعزیه به راحتی می توان دین را تبیین و ترویج کرد و کودکان و نوجوانان را جذب کرد، افزود: تعزیه خوانان با تمام قلب خود بر روی صحنه اجرا می کنند و همین امر باعث منقلب شدن تماشاگر می شود. همواره سعی می شود که تعزیه خوان خوب تربیت و جذب شود تا این هنر که متشکل از یک جامعه بسیار بزرگ و غنی است، همچنان ماندگار باقی بماند.

وی با اشاره به اینکه هنر تعزیه در دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی اول به دوران اوج خود رسید و پس از آن برای حدود ۸ سال تا حدی افول کرد، گفت: پس از انقلاب اسلامی با تلاش های بسیار، تعزیه احیا شد و همچنان ماندگار شده است، البته در گذشته استقبال مردم از این هنر قدری بیشتر بود و احساسات مردم را بیشتر دریافت می کردیم، اما همچنان علاقع مندان تعزیه بسیارند و برای حفظ این هنر تلاش می کنیم.

خدمت تا آخرین لحظه عمر

پدر محمدرضا باقرپویا، بچه خوان ۱۵ ساله تعزیه تکیه خلچان، هنرمند تعزیه است و او را از نوزادی در نقش حضرت علی اصغر(ع) به صحنه تعزیه آورده و به تدریج که بزرگتر شده به این هنر علاقه مند شده و حالا حدود ۱۰ سال است که تعزیه اجرا می کند.

وی افزود: تا امروز در شهرهای مختلف مانند اراک، تفرش، خمین، تهران، بهبهان و ... اجرای تعزیه داشته ام و نقش های مختلفی همچون طفلان مسلم، حضرت قاسم، حضرت عبدالله، پسر حُر و ... را بازی می کنم و برای نوجوان خوانی در حال تمرین هستم. تا لحظه ای که نفس داشته باشم به امام حسین(ع) خدمت می کنم.

نقش ها را از عمق وجودم ایفا می کنم

عباس پیربداغی۱۳ ساله و بچه خوان تعزیه نیز بیان کرد: ۶ سال است که تعزیه خوان شده ام و تا امروز نقش های طفلان مسلم و حضرت قاسم را اجرا کرده ام و حتما این هنر را برای همیشه ادامه خواهم داد.

وی با بیان اینکه تمام نقش ها را از عمق وجودم اجرا می کنم و همین باعث شده است که مردم و تماشاگران نسبت به نقشم واکنش نشان دهند، افزود: در یکی از اجراها، مادری برای شفای دختر بیمارش طلب دعا کرد و از صمیم قلب برای شفایش دعا کردم، دو هفته بعد طی تماس تلفنی اعلام کرد که دخترش شفا گرفته است.

تفرش تعزیه خیز است

محسن زمانی یکی دیگر از تعزیه خوانان تفرش، که از ۱۰ سالگی و از بچه خوانی به این هنر ورود کرده و اکنون با گذشت ۲۶ سال از آن زمان همچنان این هنر را رها نکرده و عموما موافق خوان بوده است نیز اظهار کرد: تفرش یکی از نقاط تعزیه خیز است و همین شرایط بسیاری از کودکان و نوجوانان این منطقه را به سمت تعزیه سوق می دهد و خوشبختانه اقبال بسیار خوبی را نسبت به تعزیه خوانی در تفرش شاهد هستیم.

به گزارش ایسنا، تفرش مهد تعزیه در استان مرکزی و کشور است و در تمام روزهای دهه اول محرم، بیش از ۲۰ گروه تعزیه، در گوشه و کنار آن و در شهر و روستا، مشغول اجرای تعزیه هستند و خوشبختانه نه تنها پدران و مادران و سالمندان، بلکه می توان کودکان و نوجوانان بسیاری را در تکایا دید که با علاقه بسیار نظاره گر تعزیه هستند، چه بسا که این کودکان در آینده تعزیه خوانان بزرگی شوند و این هنر اصیل آیینی، حماسی و مذهبی را پاسداری کنند.

انتهای پیام