جواد نظری مقدم در گفت وگو با ایسنا، فرهنگ را عامل تداوم حیات یک جامعه دانست و اظهار کرد: هر جامعه ای شاخصه های هویتی خودش را دارد، یعنی یکسری مشخصه هاست که یک جامعه را با جامعه دیگر متفاوت می کند.

وی شاخصه های هویتی را شامل شیوه پوشش و نوع خوراک و آداب و رسوم و اعتقادات و باورها دانست و افزود: همه این شاخصه ها یک جامعه را از جامعه دیگر متمایز می کند و لذا جامعه برای بقای خودش حتما باید این شاخصه های هویتی را حفظ و بازتولید کند.

این عضو هیئت علمی گروه مردم شناسی پژوهشکده گیلان شناسی دانشگاه گیلان آیین ها، عزاداری ها و سوگواری ها را یکی از شاخصه های هویتی جامعه ما دانست و تصریح کرد: آیین های عزاداری در طول قرن ها بوده و هر ساله در ماه های محرم و صفر و رمضان و... مدام بازتولید می شود، زیرا مرور تجربه تاریخی و حافظه تاریخی ماست.

نظری مقدم با بیان اینکه در جریان برگزاری آیین ها و عزاداری ها به نوعی با سنت و تاریخ گذشته خودمان پیوند می خوریم، اضافه کرد: این برقراری ارتباط با گذشته باعث می شود که جامعه بقا پیدا کند و تداوم حیات داشته باشد لذا اگر می خواهیم هویت ملی خودمان را حفظ کنیم باید به سراغ شاخصه های هویتی برویم که یکی از آنها آیین های عزاداری است و می تواند ما را به خودمان بازگرداند.

وی در پاسخ به این سوال که «آیا میان هویت ملی و هویت مذهبی نسبت وجود دارد؟»، متذکر شد: گاهی به خطا احساس می کنیم که آیین های عزاداری صرفا یک کنش مذهبی است، اما نه؛ ایرانیان همواره هویت ملی و هویت مذهبی را در کنار هم می خواستند و آیین نوروز و آیین یلدا نشان می دهد که ایرانیان باستان چگونه این پیوند را برقرار کرده اند؛ به عنوان مثال در سفره هفت سین قرآن می گذاریم و در شب یلدا حافظ می خوانیم؛ شخصیت حافظ برای ما زیبا و محترم است، چون حافظ قرآن بود و با حافظ خوانی در واقع به قرآن تاسی می جوییم.

این دکترای فرهنگ و ارتباطات، عزاداری های محرم را تلفیق دو هویت ملی و مذهبی دانست و عنوان کرد: تعزیه که از آیین های محوری عزاداری ایرانی هاست، پیوند ادبیات و شعر و موسیقی و هنرهای نمایشی را نشان می دهد. یکی از ویژگی های مهم تعزیه موسیقی است و اتفاقا دستگاه های آوازی ما ریشه در مجالس آیینی و تعزیه ها دارد.

وی گیلان را یکی از خاستگاه های اصلی تعزیه در ایران دانست و خاطرنشان کرد: موسیقی یکی از ویژگی های هویتی جامعه گیلانی است که پیوند عمیقی با تعزیه دارد؛ در واقع در آیین های عزاداری شاهد بازتولید دستگاه های آوازی ایرانی هستیم که موجب تقویت هویت ملی می شود.

نظری مقدم با بیان اینکه در آیین های عزاداری «ایرانی» بودن ما در حال بازتولید است، گفت: تنوع غذایی نیز یکی از ویژگی های هویت محلی در گیلان بوده و لذا در آیین های عزاداری حتی شاهد تلفیق و بازتولید هویت محلی - مذهبی هستیم.

وی از مردم خواست نسبت به آیین های ملی - مذهبی توجه بیشتری داشته باشند و تاکید کرد: باید آداب و رسوم و آیین های ایرانی را احیا کنیم.

عضو هیئت علمی دانشگاه گیلان، با بیان اینکه جلوه های زیادی از پیوند هویت ملی و هویت مذهبی را در آیین های عزاداری جغرافیای پهناور ایران می بینیم، اظهار کرد: شاخصه های هویتی آیین های عزاداری در هر منطقه را متفاوت می کند و تعزیه و کرنانوازی و علم بندان ماسوله و کرب زنی لاهیجان، زار و زار رودسر و... از جمله این آیین های عزاداری در گیلان است که در فهرست آثار معنوی ایران ثبت شده اند.

انتهای پیام