رحمان قهرمان‌پور در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به سفر زلسنکی به ترکیه، دعوت اردوغان از رییس جمهور اوکراین را به چند دلیل دانست و گفت: یکی از دلایل این دعوت اجلاس ناتو است که در لیتوانی در جریان است. این اجلاس مهم است چرا که موضوعات مورد بحث در آن به ترکیه ارتباط مستقیم دارد که یکی از آنها تعیین تکلیف عضویت سوئد در ناتو است. مجارستان و ترکیه با این عضویت سوئد به دلایل مختلف مخالف هستند و فشار زیادی بر روی اعضای ناتو است که با این عضویت موافقت کنند. مجارستان گفته است اگر ترکیه عضویت سوئد را قبول کند او هم ممکن است موضعش را تغییر دهد، از این رو هم آمریکا، هم اتحادیه اروپا فشار سنگینی آوردند که ترکیه با این مساله موافقت کند.

وی ادامه داد: یکی از راه‌ها و مسایلی که ترکیه سعی کرد از فشار آمریکا و اروپا در رابطه با ناتو خود را برهاند مساله اوکراین و نزدیکی‌اش به این کشور است. ترکیه به خوبی می‌داند که اتحادیه اروپا نسبت به اوکراین حساس است و از عدم همکاری ترکیه در جنگ اوکراین دلخور است. این اقدام ترکیه پیش از دعوت از پوتین به آنکارا، به این معناست که به اتحادیه اروپا بگوید که با آنها و اوکراین همراهی دارد. در همین راستا گفته است که از عضویت اوکراین در ناتو حمایت می‌کند.

قهرمان‌پور گفت: ترکیه مساله عضویت اوکراین در ناتو را به عنوان ابزاری برای کاهش فشار اروپا از روی خود انتخاب کرده است. با این حال نمی‌خواهد همه اعضای ناتو علیه ترکیه موضع واحد بگیرند.

این کارشناس مسایل بین‌الملل دلیل دیگر دعوت اردوغان از زلنسکی را انتخابات ترکیه و نتایج آن دانست و گفت: قبل از برگزاری انتخابات، اردوغان تحت فشار شدید آمریکا و اروپا بود و آنها خواهان برکناری اردوغان بودند اما انتخابات سالم برگزار شد و اروپایی‌ها موضع‌شان را نرم‌تر کردند. طبیعی است بهبود روابط اروپا با ترکیه، نشانه ای از دور شدن ترکیه از روسیه است.

وی ادامه داد: البته اردوغان هم در این میان بی‌منفعت نیست، او به نوعی این پیام را به اروپایی‌ها داده که آماده است اگر هزینه‌ دوری ترکیه به روسیه را بدهند از آن فاصله بگیرد، ضمن اینکه به موازات آن دارد تکرار می‌کند که عضویت ترکیه در ناتو باید مجدد به جریان انداخته شود.

قهرمان‌پور دلیل سوم نزدیکی ترکیه به اوکراین را موقعیت روسیه و شخص پوتین به ویژه با توجه به تحولات اخیر در این کشور دانست و گفت: به نظر می‌آید استراتژیست‌های ترک به این نتیجه رسیدند که باید کمی از روسیه فاصله بگیرد. ترکیه سعی دارد به اوکراین نزدیک شود اما نه به آن اندازه که باعث خشم مسکو شود، البته اخبار تایید نشده‌ای منتشر شده است که پوتین در واکنش به سفر زلنسکی به ترکیه، سفر خود به آنکارا را لغو کرده است، اگر این طور باشد روشن است که پوتین از این اقدام خشمگین است.

وی درباره واکنش احتمالی پوتین به این اقدام اردوغان خاطرنشان کرد: واقعیت این است که دست پوتین خیلی باز نیست و الان در شرایطی نیست که مثل گذشته بتواند اقدامی انجام دهد، البته حتما واکنشی نشان خواهد داد خیلی نمی‌تواند از ابزارهایی که دارد با توجه به جنگ با اوکراین یا نیازهایی که به ترکیه دارد از این ابزارها استفاده کند. روسیه برای دور زدن تحریم اروپا و در آذربایجان و قفقاز به ترکیه نیاز دارد. از این رو معتقدم واکنش پوتین به اقدام اردوغان تند نخواهد بود. هرگونه واکنش تند پوتین موجب نزدیکی بیشتر ترکیه به اروپا خواهد بود که مورد نظر روسیه نیست. 

این کارشناس مسایل بین‌الملل تصریح کرد که روابط ترکیه با روسیه "همکاری کامل" یا "رقابت کامل" نیست، بیشتر مبتنی بر همکاری‌های موردی است. به عنوان مثال در لیبی هر دو طرف با هم رقابت می‌کنند اما گاهی هم به همکاری منجر می‌شود. هنوز زود است که بخواهیم نتیجه بگیریم الگوی روابط روسیه و ترکیه با توجه به دعوت اردوغان از زلنسکی به آنکارا در حال تغییر است یا نه!

قهرمان‌پور درباره نگاه ایران به رویکرد ترکیه در نزدیکی به اوکراین گفت: حتما در ایران هم ارزیابی‌ها درباره روسیه تحت تاثیر مساله پریگوژین انجام می‌شود. در هر حال خاطره جنگ شوروی در افغانستان در حال بازتولید است. این گفته روس شناس‌هاست که روسیه خارج از مرزهای خودش پیروز هیچ جنگی نبوده است و ارتش روسیه برای جنگیدن خارج از مرزهای خودش ساخته نشده است.

وی تصریح کرد: بعد از موضوع حمله واگنرها، در واقع کشورهایی که به نوعی تلاش کرده بودند در جنگ اوکراین حد وسط را نگه دارند در حال ارزیابی مجدد روابط خود با روسیه هستند، اما این ارزیابی لزوما به معنای فاصله گرفتن زیاد از روسیه نیست.

انتهای پیام