حامد بخشی شامگاه ۱۴تیرماه در نشستی با عنوان «حضورپذیری فضاهای عمومی شهری؛ بررسی ابعاد استفاده رستوران‌ها و کافه‌ها از فضای پیاده‌روها» که در محل پژوهشکده نوین شهر معنوی ثامن برگزار شد، با اشاره به کارکردهای فضاهای عمومی شهری، از منظر اجتماعی شدن توضیح داد: ما در این سال‌ها یا در این فضاها حضور داشتیم یا ناظر به حضور سایر افراد در آن بوده‌ایم. لذا هم از منظر فردی که در این فضاها به عنوان عامل تعامل حضور داشته، احساسات وجدان شده‌ای داریم، هم به عنوان فردی که از اطراف این فضاها عبور می‌کردیم احساساتی به ما منتقل شده باشد. اصولا افراد از اینکه ببینند فضایی تبدیل به یک فضای تعاملی شده است لذت می‌برند. از آنجایی که انسان گونه‌ای اجتماعی است این فضا در ما احساس خوب ایجاد می‌کند.
وی ادامه داد: در درجه اول زمانی که یک فضای شهری، انسانی می‌شود برای ما لذت‌بخش است و مانند فضاهای شلوغی مثل فضای مترو در ما احساس امنیت فراهم می‌کند. ما در اینجا به لحاظ دیدگاه جامعه‌شناختی با یک توده تنها مواجه هستیم. افرادی که در مترو هستند که تعاملی با یکدیگر ندارند ولی حضور دارند. خود حضور انسانی در افراد احساس امنیت و احساس مثبتی را ایجاد می‌کند.
این جامعه‌شناس با بیان اینکه زمانی که حضور انسانی تبدیل به یک حضور تعاملی می‌شود در افراد احساس مثبت مضاعفی ایجاد می‌کند، افزود: در اولین تعاملات ایجاد شده این احساس تبدیل به احساس امنیت شده و هرچه بیشتر پیش برود افزایش پیدا می‌کند.
بخشی با اشاره به اصطلاح بی‌تفاوتی مدنی مطرح شده توسط جامعه‌شناسان بزرگ، گفت: همه ما در محیط‌های شهری در زمان مواجه شدن با یکدیگر رفتاری را نشان می‌دهیم که خود نوعی بی‌تفاوتی مدنی است و تعاملات اولیه و بعد از آن موجب ایجاد حس امنیت می‌شود. به همین دلیل است زمانی که فضاهای عمومی تبدیل به فضاهای تعاملی می‌شود ایمن و موجب امنیت خواهد شد؛ به عنوان مثال ما در محدوده وسیع اطراف حرم مطهر احساس امنیت زیادی را داریم. در حوزه گردشگری نیز صحبت از گردشگری شب برای منابع گردش‌پذیر می‌شود که در حوزه ثامن مشهد این موضوع به نوعی زنده است.
اساسا وقتی فضا به لحاظ معماری ایمن می‌شود، براساس نظریه پنجره شکسته سطح عینی جرم نیز کمتر می‌شود. براساس این نظریه در جاهایی که معماری خراب است جرم بیشتری اتفاق می‌افتد؛ آدم‌ها ته سیگارشان را در ایستگاه مترو نمی‌اندازند اما ممکن است در ایستگاه اتوبوس این کار را بکنند. چون ایستگاه اتوبوس در مقایسه با مترو یا فرودگاه فضای کثیف‌تری است.
وی اضافه کرد: به عنوان کارکردهای عمومی که تعاملات اجتماعی می‌تواند داشته باشد مثال‌های زیادی می‌توان مطرح کرد. نمایش تعاملات اجتماعی در ما احساس مثبت ایجاد می‌کند. معمولا از مشاهده تعاملات اجتماعی گرم که معمولا در این فضاها بود، در ما تسلی هیجان ایجاد می‌شد. لذا این هیجانات مثبت از افرادی که به صورت مستقیم تعامل داشتند به رهگذران هم منتقل می‌شد.
این جامعه‌شناس خاطرنشان کرد: همواره بر سر اینکه چه کسی کنترل عرصه عمومی را بر عهده داشته باشد کشمکش است. لذا موارد حقوقی مطرح شده همگی درست بوده اما مسئله این است که آیا این فضای عمومی می‌تواند به فضایی که به لحاظ فرهنگی و هنجاری در کنترل ما باشد تبدیل شود یا قرار است از کنترل ما خارج شود؟
انتهای پیام
نظرات