روزگاری که بشر با نقش‌آفرینی بر روی دیواره‌های غارها و حکاکی‌ها بر روی سنگ‌ها نوشتن را آغاز کرد و بعدها بر چوب و سنگ ادامه یافت تا زمانی که با اختراع دستگاه چاپ، سرعت نشر و انتقال نوشته‌ها نیز گسترش پیدا کرد.
بی‌شک نوشتن پس از زبان، مهمترین وسیله ارتباطی میان انسان‌هاست و امروزه همگام با رشد تکنولوژی، شیوه‌های نوشتن نیز متحول شده است. وسایل نوشتن تنها به قلم و کاغذ محدود نمی‌شود. در دنیای امروز ثبت و نشر اطلاعات و بیان افکار و احساسات با شیوه‌های گوناگون امکان‌پذیر شده است. فضای مجازی، شبکه‌های جهانی و گوشی‌های هوشمند فاصله‌ها را از بین برده‌اند. شیوه‌های مدرن امروزی، نوشتن را آسان‌تر و سرعت انتقال را بیشتر کرده‌اند.
صرف نظر از نوع ابزاری که به کار می‌بریم، نوشتن تبلور احساس و نماینده تفکر آدمی است. با نوشتن احساسات و دیدگاه‌های خود را بیان می‌کنیم و با این کار بخشی از هویت خود را به نمایش می‌گذاریم. نوشتن مهمترین ابزار ارتباطی، ذخیره‌سازی اطلاعات و انتقال تجارب است که مسیر پیشرفت و توسعه جوامع بشری را هموار می‌کند. اگر نوشتن نبود بخش عمده‌ای از تاریخ ملت‌ها، به فراموشی سپرده می‌شد.
نوشتن، زمینه‌ساز همدلی میان انسان‌ها است
نوشتن، زمینه‌ساز همدلی میان انسان‌ها است، زیرا در ارتباط نوشتاری اشخاص فراتر از مکان و زمان، اندیشه‌های خود را با دیگران به اشتراک می‌گذارند و از تجارب، دانش و فرهنگ یکدیگر بهره‌مند می‌شوند. در سال‌های اخیر استفاده بیش از حد از فضای مجازی، موجب شده تا جوانان به خواندن کتاب و نوشتن متن علاقه چندانی نشان ندهند. در طول روز یک پیام تکراری را بارها از کانال‌ها و گروه‌های مختلف دریافت می‌کنیم.
اگرچه ارسال پیام‌های خوب و پر محتوا به افزایش اطلاعات و یا آگاهی از حقوق شهروندی کمک می‌کند اما پیگیری مداوم این رد و بدل کردن‌ها، موجب دور شدن از نوشتن شده است تا آنجا که برخی از دانشجویان و حتی فارغ‌التحصیلان قادر نیستند ۲ سطر رزومه یا تقاضای شغل را بدون اشکال نگارشی ارائه دهند.
در جامعه‌ای که اغلب کاربران فضای مجازی به دستگاه‌های فعال کپی مبدل گشته‌اند و کمتر کسی زحمت ۲ سطر متن تولیدی را به خود می‌دهد، انگیزه برای نوشتن می‌میرد و خلاقیت‌ها پژمرده می‌شوند. ما بایستی روز قلم را فرصتی مغتنم بشماریم تا انگیزه به نوشتن را در خود و اطرافیانمان تقویت کنیم.
برای پرورش ذوق و خلاقیت افراد در گروه‌های مجازی، برنامه‌ریزی کنیم همچنین می‌توان هفته‌ای یک یا ۲ شب را به تولید متن اعضای گروه اختصاص داد. این کار هم مهارت نوشتن و هم قدرت نقد را در افراد تقویت می‌کند. بنابراین اصراری به نوشتن متن‌های بسیار رسمی و طولانی نیست. یک خاطره کوتاه، یادداشت روزانه، طنز و حتی اتفاق ساده‌ای که در خیابان شاهد آن بوده‌ایم، می‌تواند یک متن تولیدی نیز باشد.
بنابراین رابطه قلم و نویسنده، یک رابطه دو سویه است و هر فردی که یادداشت‌های روزمره زندگی و کسب‌وکار خود را می‌نویسد هم نوعی نویسنده محسوب می‌شود، اما فردی که کتابی را می‌نویسد و به مناسبات اجتماعی و مطالبات فکری و زبانی مردم در قالبی پرشور و پرسوز، توجه ویژه‌ای دارد را می‌توان نویسنده برشمرد.
کتاب پس از مرگ نویسنده‌اش نقش او را در جامعه بازی می‌کند
نویسنده تا می‌نویسد، زنده است و کتاب او بعد از مرگش نقش نویسنده را در جامعه بازی می‌کند. تفاوت میان نویسنده و کتاب نویسنده در این است که نویسنده تا زمانی که می‌نویسد و در قید حیات است، برای کتابش تصمیم می‌گیرد و البته در جهاتی هم کتاب راه‌های دیگری را در جامعه پیدا می‌کند؛ اما با مرگ نویسنده، افسار کتاب به دست جامعه می‌افتد.
اگر نویسنده در متن خویش، دارای چندگانگی مفهوم و چندپارگی زبان باشد، به همان اندازه قدرت جامعه‌پذیری کتاب در اجتماع بالا می‌رود. نویسنده دو نوع نوشتن را تجربه می‌کند؛ یکی خود را نوشتن است که اغلب این نوشته‌ها مرتبط به حسب‌الحال‌نویسی است که البته در جامعه ما نیز کمرنگ شده و دومین نوع نوشتن، دیگر جامعه را نوشتن است و هر نویسنده‌ای که جامعه را می‌نویسد، نویسنده‌ای اجتماعی و در جوانبی نیز کاریزما می‌گویند.
در نتیجه بزرگداشت روز قلم نه با شعارهای جذاب بلکه با ارج نهادن به نوشتن، عملی می‌شود. این روز فرصتی برای تکریم از افرادی است که قلم و زبان را در راه نشر علم، حفظ ارزش‌های انسانی و دفاع از آزادی به کار گرفته‌اند نه آنانی که قلم را به نانی و نامی فروخته‌اند.
منبع
کامبیز پوشنه، کامبیز؛ ۱۳۷۳؛ پاسداشت اندیشه قلم؛ انتشارات دانشگاه تهران.
انتهای پیام
نظرات