به گزارش ایسنا، عادل پیغامی هفتم تیر ماه در همایش حکمرانی متعالی خراسان رضوی که در بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی برگزار شد، اظهار کرد: اصطلاح حکمرانی چند سالی است که وارد ادبیات ما شده اما متاسفانه مسئولان هنوز حکمرانانه به مسائل توجه نمی‌کنند.
وی اضافه کرد: کلمه حکم بیانی اخباری و انشایی و همچنین کلمه راندن نیز به منظور هدایت و تمشیت است. یعنی در کل معنای لغوی و مفهومی حکمرانی همان هدایت وضع موجود به وضع شایسته است که شامل حکمت عملی می‌شود.
اساسی‌ترین مسئله انقلاب اسلامی در جامعه‌سازی حکمت عملی است
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی تصریح کرد: شاید مهم‌ترین و اساسی‌ترین مسئله انقلاب اسلامی در جامعه‌سازی و دولت مقوله حکمت عملی است زیرا حکمت نظری باید همراه با حکمت عملی باشد. در مسائل زیادی نظریه‌های خیلی خوبی وجود دارد اما عملی کردن آن‌هاست که به این نظریه‌ها معنا می‌بخشد.
وی ادامه داد: حکمت عملی در اذهان ما هنوز به خوبی فعال نشده است. امروز انقلاب اسلامی در حال فعال‌سازی حکمت عملی در اذهان نخبگان و فضای دانشگاهی است. در برخی از عرصه‌ها به حکمت عملی دست یافته‌ایم اما در برخی از عرصه‌ها فقط در حد حکمت نظری بسنده شده است.
پیغامی خاطرنشان کرد: حکمرانی در حالتی خاص به این معناست که از یک سیستم‌عامل فکری به سیستم فکری دیگری خود را منتقل سازیم. حکمت عملی در دو بخش صورت می‌گیرد؛ بخش اول عمودی است که به صورت از بالا به پایین اتفاق می‌افتد و بخش دوم حکمرانی، حکمرانی افقی یا همان حکمرانی عادی است.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در خصوص حکمرانی عمودی بیان کرد: در رأس این حکمرانی یک حاکم وجود دارد که مسائلی را بررسی و برای رسیدن به وضع مطلوب از وضع موجود، حکم صادر می‌کند. این بخش در قالب قانون و مقررات متمرکز صورت می‌گیرد. در این نوع، حکمرانی با اعمال قدرت و سلطه صورت می‌گیرد.
وی در خصوص نوع دوم حکمرانی تصریح کرد: این نوع حکمرانی به صورت بالا به پایین صورت نمی‌گیرد و اعمال حکم و ارائه وضع مطلوب، بدون تمرکز در قدرت و قانون انجام می‌شود؛ یعنی در این نوع از حکمرانی ابزارهای الزام‌آور استفاده نمی‌شود و دولت در آن دخالت ندارد.
پیغامی در مقایسه این دو حکمرانی اضافه کرد: یکی از ویژگی‌های مهم الگوی دوم نسبت به الگوی عمودی این است که در حکمرانی افقی الگو مردمی است زیرا در دسته اول مردم امرپذیر هستند و در دسته دوم مردم خودشان حق انتخاب دارند و کنشگر محسوب می‌شوند. در دسته اول مردم منفعل هستند و در دسته دوم مردم به خودی خود فعال می‌شوند.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان کرد: مقوله‌هایی وجود دارد که حکمت عملی آن با سیستم نوع اول حکمرانی اساسا آسیب‌زاست. به عنوان مثال اگر مقوله زیارت را با نوع اول حکمرانی رقم بزنیم، آسیب بسیار جدی وارد خواهد شد.
نگاه انسان‌ها به سمت حکمرانی عمودی سوق یافته است
وی تصریح کرد: در ۱۰۰ سال اخیر به علت ورود تفکر دولت‌مدار غربی، ذهن انسان‌ها بسیار به سمت حکمرانی نوع اول سوق پیدا کرد. مثلا نهاد آستان قدس رضوی در مقوله زیارت در الگوی ۱۰۰ الی ۲۰۰ سال پیش خود بیشتر به سمت نوع دوم حکمرانی حرکت کرده و در دهه‌های اخیر به سمت نوع اول حکمرانی سوق یافته است.
پیغامی افزود: این تفکر در اذهان تمام مردم تاثیر زیادی گذاشته است. اگر همایشی برای حکمرانی راه‌اندازی شود، اگر مدرسه یا دانشگاهی در خصوص حکمرانی قصد تأسیس داشته باشد، باز هم به مدل نوع یک توجه می‌شود. همه این موارد با مدل عمودی تصمیم‌گیری می‌شود.
رشد انسان در نگاه اسلامی اهمیت بالایی دارد
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: اگر مسئله فقط این موضوع باشد که وضع بایسته تحقق عینی پیدا کند، فرقی بین حکمرانی اول و دوم نیست. یعنی وضع مطلوب چه به عنوان حاکم صالح و چه به عنوان حکمران صالح صورت پذیرد، بازهم تحقق یافته است و فرقی در تحقق این دو نیست اما بازهم دومین روش ارجحیت دارد زیرا در نگاه اسلامی رشد انسان اهمیت زیادی دارد.
وی اضافه کرد: در مقوله زیارت، هنوز سیستم فکری ما از بالا به پایین و سیاست‌گذاری‌ها آمرانه است. برای پی بردن به این موضوع که در سیستم زیارت کدام روش حکمرانی حاکم است، می‌توانیم به این نکته توجه کنیم که در این ۱۰ سال اخیر چه تعداد کنشگر و بازیگر در عرصه زیارت خلق کرده‌ایم.
پیغامی ادامه داد: یکی از ویژگی‌های مورد نیاز در مقوله حکمرانی، ویژگی ولایت است که غربی‌ها از داشتن آن محروم هستند. ولایت صرفا به رأس حکومت بسنده نمی‌شود و طبق سخنان مقام معظم رهبری که ۵۰ سال پیش در مشهد فرمود «ولایت امری افقی و ولایت پیوند بین انسان‌هاست».
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی تصریح کرد: حکمرانی افقی به منظور حذف دولت نیست بلکه در حکمرانی افقی نقش دولت می‌تواند پررنگ‌تر از قبل باشد. مفهوم ولایت را باید در هما عرصه‌ها پررنگ و برجسته سازیم. برجسته‌سازی ولایت به منظور همان خلق پیوند بین مؤمنان است که حکمرانی مورد نظر اسلامی هم همان نوع دوم است.
انتهای پیام
نظرات