پرهام پوررمضان در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به سفر اخیر وزیر امور خارجه عربستان به ایران، در خصوص همکاری‌های بین دو کشور اظهار کرد: برای بررسی وضعیت موجود روابط بین دو کشور، پرداختن پیشینه و ساختار قبلی آن دارای اهمیت است. در زمان پهلوی، دکترینی در منطقه غرب آسیا توسط آمریکا دنبال می‌شد که از آن به عنوان دکترین دو ستونی نیکسون-کسینجر یاد می‌شود. این دکترین بر مبنای دو قدرت منطقه‌ای ایران و عربستان نگاشته شده است، اما با پیروزی انقلاب اسلامی ایران و تغییر در نگرش کشور به حوزه روابط بین‌الملل، ما شاهد فراز و فرودهایی در روابط این دو بازیگر مهم منطقه‌ای بوده‌ایم.
وی با اشاره به تلاش‌های دولت سیزدهم برای عادی‌سازی روابط با عربستان، در خصوص آمادگی منطقه برای احیاء مناسبات این دو کشور، عنوان کرد: قدرت‌های بزرگی مانند چین و ایالات متحده با اهداف اقتصادی، دفاعی و فرهنگی به خاورمیانه ورود کرده و رقابت‌هایی به ویژه در در حوزه ژئواکونومی (اقتصادی) را در پیش گرفتند. چین برای پیروزی در این رقابت سعی در گسترش روابط خود با کشورهای منطقه خلیج فارس دارد که ایران و عربستان سعودی هم به عنوان دو قدرت منطقه‌ای در سیاست خارجی چین از اهمیت بالایی برخوردارند.
این تحلیلگر مسائل بین‌الملل با اشاره به نقش چین در جهت چرخش روابط ایران و عربستان از عرصه تنش‌زایی به تنش‌زدایی، بیان کرد: چین مدل خود را این گونه ترسیم کرده که اگر عمان به عنوان کشوری منطقه‌ای می‌تواند به بازیگری فرامنطقه‌ای در عرصه بین‌الملل بپردازد، چین هم به عنوان بازیگر فرامنطقه‌ای می‌تواند نقشی پررنگ در منطقه ایفا کند. به همین دلیل شاهد تنش‌زدایی بین دو قدرت مهم منطقه‌ای به وسیله تلاش‌های میانجی‌گرایانه چین هستیم.
پوررمضان با بیان اینکه در پی تنش‌زدایی و احیاء مناسبات ایران و عربستان شاهد برخی مشارکت‌های دوجانبه از سوی این دو کشور خواهیم بود، گفت: یکی از مهمترین مباحث این است که ایران و عربستان قطب اقتصاد انرژی به شمار می‌روند. بنابراین می‌توانند با هماهنگی یکدیگر و در پیش گرفتن دیپلماسی انرژی موثر، سهم انرژی در بحران‌های بین‌المللی را به یک روند فزاینده یا کاهنده تبدیل کنند.
وی افزود: احیاء روابط ایران و عربستان بازارهای جدیدی را برای کالاهای ایرانی فراهم می‌کند ضمن اینکه بهبود روابط ایران و عبستان باعث می‌شود تا کشورهای دیگر از جمله ترکیه و قطر روابط خود را با این دو کشور بهبود بخشند.
خاورمیانه؛ منطقه‌ای بازی‌ساز در عرصه بین‌الملل است
این تحلیلگر مسائل بین‌الملل بیان کرد: اکنون دیگر منطقه خاورمیانه از راهبردی استفاده می‌کند که به عنوان منطقه‌ای بازی‌ساز و نه بازی‌شونده در عرصه بین‌الملل نقش‌آفرینی کند. در زمینه همکاری‌های نظامی و امنیتی میان ایران و عربستان می‌توان گفت که کشورمان در زمینه دفاع و دیپلماسی دفاعی به یک قدرت تبدیل شده و از جایگاه بسیار مناسبی برخوردار است و از سوی دیگر در یک راهبرد بلندمدت دو تا سه دهه‌ای می‌توانیم شاهد باشیم بازار دفاعی عربستان سعودی تغییر کند و بازار تسلیحاتی چین و ایالات متحده آمریکا در عربستان، به بازار تسلیحات ایرانی در این کشور تبدیل شود. البته باید موانع رفع شود و دیپلماسی دفاعی موثری هم در پیش بگیریم.
پوررمضان ادامه داد: علاوه بر این به خاطر اینکه گروه‌های تکفیری امنیت‌زدا در منطقه از مدارس دینی و بر گرفته از اندیشه‌های اسلام رادیکال پا به عرصه می‌گذارند، ایران می‌تواند با یک دیپلماسی امنیتی موفق، از خطر به وجود آمدن گروه‌های تروریستی یا بازآفرینی مجدد گروه‌های پیشین جلوگیری بکند.
وی با اشاره به تاثیر گسترش روابط ایران و عربستان و آمدوشدهای مقامات دو کشور بر افزایش تعاملات کشورهای منطقه، عنوان کرد: وقتی رابطه ایران و عربستان به عنوان دو قدرت اصلی منطقه از تنش‌زایی به سمت تنش‌زدایی حرکت کند، کشورهایی دیگر مانند ترکیه و قطر هم که قصد دارند به عنوان یک قدرت پا به عرصه غرب آسیا بگذارند، سعی می‌کنند اختلافات خود را با دو کشور ایران و عربستان حل کنند. برای مثال قطر سعی می‌کند در یک بازه‌ای روابطش را با عربستان اصلاح کند یا برخی چالش‌های موجود میان ایران با کشورهای دیگر حل و فصل می‌شود.
پور رمضان با تاکید بر اینکه نباید بهبود روابط ایران و عربستان را صرفا بر پایه گسترش رابطه ایران با غرب آسیا تقلیل دهیم، گفت: قطعا بهبود رابطه ایران و عربستان و ایجاد رابطه‌ای پایدار میان دو کشور، به گسترش دامنه همکاری ایران با کشورهای آسیای مرکزی هم خواهد انجامید. زیرا عربستان از منظر ژئوکالچر به خوبی توانسته در آسیای مرکزی نفوذ کند، پس در پرتو گسترش همکاری ایران و عربستان و نقش پر رنگ ژئوکالچر عربستان در آسیای مرکزی، امنیت فرهنگی، سیاسی و حتی دفاعی ایران در این منطقه تقویت می‌شود.
وی در خصوص تاثیر تقویت رابطه ایران و عربستان بر حذف یا کاهش نقش کشورهای فرامنطقه‌ای، اظهار کرد: تقویت رابطه ایران و عربستان به معنای خروج هیچ یک از قدرت‌های فرامنطقه‌ای نیست. زیرا دلیل حضور این قدرت‌ها در منطقه نیازها و منافع اقتصادی خودشان است. برای مثال چین با چالش انرژی مواجه است یا آمریکا به دنبال تقویت هرچه بیشتر سیاست ایران‌هراسی در جامعه جهانی و کنترل ایران، در پی کمتر کردن فاصله خود با جمهوری اسلامی از طریق مرزهای مشترک مجازی و حقیقی است.
این تحلیلگر مسائل بین‌الملل اضافه کرد: هرچند ما با ایالات متحده‌ای مواجه هستیم که پس از فضای دوقطبی آمریکا-شوروی و سپس دوران تک‌قطبی و الان هم چند جانبه‌گرایی بسیار تضعیف شده است، اما این آمریکای ضعیف، راهبردهای خود را با شرایط حال خودش تنظیم می‌کند.
انتهای پیام
نظرات