در خراسان جنوبی با یک نوع از آلودگی هوا سر و کار داریم که امروزه به عنوان بدترین نوع آلودگی شناخته شده و آن گرد و غبار است؛ نوع آلودگی ذرات معلق با قطر زیر ۲.۵ میکرون است که این ذرات معلق به راحتی جذب می‌شوند و بدن انسان مکانیزمی برای مقابله با این نوع آلودگی ندارد.

به گزارش ایسنا، ایستگاه‌های سنجش کیفیت هوای خراسان جنوبی بیشتر شاخص میزان ذرات محیطی و گرد و غبار را نشان می‌دهند که بر این اساس علت اصلی پایین بودن کیفیت هوا در خراسان‌جنوبی گرد و غبار است.

اعتبارات مطلوب برای مقابله با گرد و غبار

اسدالله حاتمی، مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی به ایسنا گفت: از آنجایی که خراسان جنوبی خشکسالی‌های چندین ساله را پشت سر گذاشته و خاک استان سست و بی رمق شده و به دنبال افزایش زمان بادهای ۱۲۰ روز سیستان به ۱۸۰ روز، وضعیت هوای خراسان جنوبی از حیث گرد و غبار وضعیت مطلوبی نیست.

وی با بیان اینکه تاکنون ۳۵ کانون گرد و غبار در استان شناسایی شده و خراسان جنوبی جزء پنج استان اول کشور در حوزه گرد و غبار است، اظهار کرد: اعتبارات خوبی در زمینه مقابله با پدیده گرد و غبار جذب شده و این اعتبارات به منظور تعمیر و تجهیز ایستگاه‌های سنجش کیفی هوا در استان، نهالکاری و بوته‌کاری، هلالی آبگیر و سایر حوزه‌ها هزینه شده است.

حاتمی گفت: در حال حاضر پنج ایستگاه سنجش کیفی هوا در شهرستان‌های بیرجند، زیرکوه، سرایان و نهبندان مستقر است و وضعیت کیفی هوا را پایش و آنالیز می‌کنند.

وی با بیان اینکه کم آبی تالاب‏ها و آبگیرها، کاهش حجم آب‏های زیرزمینی و کاهش رطوبت هوا و خسارت به بخش کشاورزی از مهم ترین خسارات گرد و غبار است، تصریح کرد: کانون‌های گرد و غبار در سطح استان پراکنده هستند.

مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی با بیان اینکه شهرستان‌های زیرکوه، درمیان، سربیشه، نهبندان، قاین، طبس، بشرویه، فردوس و سرایان بیشترین گرد و غبار را دارند، اظهار کرد: کل سطح کانون های گرد و غبار استان پنج میلیون و ۱۷۳هزار و ۵۹۷ هکتار (تقریبا یک سوم مساحت استان) با شدت‏های غبارخیزی کم، متوسط، زیاد و بسیار زیاد برآورد شده است.

وی بیان کرد: براساس مطالعات صورت گرفته در سال ۱۳۹۹ به کارفرمایی ستاد ملی مقابله با گرد و غبار کشور، سالانه ۵۰۵ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان معادل ۵.۷ درصد از کل GDP استان در سال ۹۴ به منابع زیستی و اقتصادی استان خسارت وارد می‌شود.

 حاتمی با بیان اینکه عوامل تخریب طبیعت و یا تغییر کاربری‌ها و افت سفره آب زیرزمینی در بسیاری از نقاط استان وجود داشته و تمام این عوامل شدت تولید ذرات معلق را در استان تشدید می‌کند، ادامه داد: مسئله مهم مسئله مراقبت و پیشگیری است چراکه بخش‌های زیادی از کانون‌های فرسایش ما هنوز فعال نیستند.

فعال بودن ۳۵ کانون گرد و غبار در خراسان جنوبی

علی‌محمد طهماسبی بیرگانی، دبیر ستاد ملی مقابله با پدیده گرد و غبار نیز با تاکید بر اینکه ۲۳ استان کشور دارای کانون گرد و غبار هستند، گفت: شش استان کشور به ترتیب خراسان جنوبی، کرمان، سیستان و بلوچستان، خراسان رضوی، خوزستان و هرمزگان ۸۵ درصد غبارخیزی کشور را دارند.

وی با بیان اینکه مطالعات مشترکی میان سازمان هواشناسی، زمین‌شناسی، سازمان منابع طبیعی انجام شد و اقدام به شناسایی مناطق غبارخیز انجام داده‌ایم که در این مطالعات چهار شاخص مورد بررسی قرار گرفت، ادامه داد: شاخص پوشش گیاهی از منظر فرسایش‌پذیری یکی از این شاخص‌ها بوده است که نتایج به دست آمده نشان داد در این شاخص، کل کشور در وضعیت قرمز قرار دارد.

دبیر ستاد ملی مقابله با پدیده گرد و غبار بیان کرد: میزان رطوبت خاک، پوشش سنگفرش و بافت خاک از دیگر شاخص‌های مورد مطالعه در این پژوهش بودند؛ در گام دوم تمامی داده‌های ایستگاه‌های هم‌دیدی کشور را در یک بازه ۱۵ ساله جمع‌آوری کردیم و بر اساس داده‌های به دست آمده نقشه‌های شار قائم داخلی فرسایش بادی، طوفان ماسه و گرد و غبار در کشور را تهیه کردیم.

وی بیان کرد: بر اساس این نقشه، مناطق دارای شار گرد و غبار، ۵۶.۷ میلیون هکتار و مقدار غبار خیزی ۵ میلیون تن در سال می‌شود. همچنین متوسط غبارخیزی در کشور ۵۵ کیلوگرم بر هکتار در سال برآورد شده است.

خراسان جنوبی؛ در صدر جدول غبارخیزی

طهماسبی بیرگانی با بیان اینکه ۲۳ استان کشور دارای کانون گرد و غبار هستند، گفت: به ترتیب ۶ استان خراسان جنوبی، کرمان، سیستان و بلوچستان، خراسان رضوی، خوزستان و هرمزگان ۸۵ درصد غبارخیزی کشور را دارند و خراسان جنوبی با حدود ۶ میلیون هکتار غبارخیزی در صدر جدول مناطق گرد و غبار قرار دارد.

وی ادامه داد: سطح کانون‌های گرد و غبار ۲۳ استان غبارخیز، ۳۴.۶ میلیون هکتار و متوسط مقدار غبارخیزی آنها ۴.۲۴ میلیون تن در سال بوده و متوسط مقدار غبارخیزی کشور ۱۲۲ کیلوگرم بر هکتار در سال است.

دبیر ستاد ملی مقابله با پدیده گرد و غبار درباره کاربری اراضی مناطق غبارخیز تصریح کرد: با همکاری دانشگاه تهران کل نقشه‌های کاربری اراضی مناطق غبارخیز کل کشور به روز رسانی کردیم؛ نتایج این بررسی‌ها نشان داد ۴ میلیون و ۳۸۱ هزار و ۴۲۱ هکتار اراضی بدون پوشش داریم که ۱۰ درصد این مناطق را شامل می‌شود.

وی بیان کرد: میزان پیکره‌های آبی و پهنه‌های مرطوب نزدیک یک درصد، مراتع خوب و متوسط ۶.۸ درصد و مناطق فقیر ۳۵ درصد این اراضی را تشکیل می‌دهد و کل مساحت مناطق غبارخیز تالاب‌های کشور دارای مساحتی برابر یک میلیون و ۴۶۳ هزار و ۱۱۲ هکتار و با شدت غبارخیزی متفاوت است.

دبیر ستاد ملی مقابله با پدیده گرد و غبار اظهار کرد: از این میزان مساحت غبارخیز، ۷۹۸ هزار و ۷۹۸ هکتار معادل ۵۵ درصد دارای غبارخیزی کم و ۴۵۳ هزار و ۲۶۶ هکتار معادل حدود ۳۱ درصد با غبارخیزی متوسط است؛ همچنین ۱۴.۵ درصد از این مساحت با شدت غبارخیزی زیاد و بسیار زیاد است.

طهماسبی، کل مساحت کانون‌های غبارخیز خارجی را ۲۷۰ میلیون هکتار و با مجموع غبار ۱۴۷ میلیون تن غبار در سال دانست و خاطرنشان کرد: مجموع غبارخیزی ویژه ۵۴۰ کیلوگرم بر هکتار در سال است.

انتهای پیام