هر چقدر نزدیک‌تر می‌شویم زیبایی و شکوه چشمگیر اثر، خودش را بیشتر نمایان می کند، با نگهبان محوطه «معبد باستانی نوشیجان» هماهنگی های لازم صورت می گیرد و ما وارد محوطه «تاریخی عصر باستان» می شویم.

قسمتی از مسیر آسفالت شده، ماشین تا پای تپه حرکت می کند، تپه ای به ارتفاع تقریبی ۳۷ متر، به بالا که نگاه می کنیم زیر گنبد آسمان، دژی خشتی مقتدرانه بعد از گذر قرن ها همچنان محکم و استوار قد برافراشته به نظر می رسد.

این اثر ابتدا به صورت تپه های باستانی بوده از سال ۱۳۴۶ مورد کاوش های باستان شناسی قرار گرفته و در نتیجه شش فصل کاوش صورت گرفته، سه دوره تاریخی  ایران در این اثر شناسایی شده است.

از طریق پله های آهنی، ارتفاع تپه را طی می کنیم، به بالای تپه که می رسیم محوطه عظیمی از دشت زیر پای ما قرار دارد، سرعت وزش باد بسیار زیاد است طوریکه به راحتی ما را تکان می دهد.

و اکنون ما در مقابل یکی از منحصربفردترین آثار خشتی جهان ایستاده ایم، اینجا «معبد باستانی نوشیجان» است، سکوتی وهم‌انگیز همه جا را فراگرفته، خشت های سازه همچنان بعد از گذر دوران های مختلف پابرجا هستند، نوع چیدمان دیوارها، دالان ها، راهروها، قسمت های مختلف همه و همه گواه معماری بی نظیر ایرانیان در عصر باستان بوده است.

سازه های مختصر دو دوره پارتی و هخامنشی این تپه باستانی پس از مطالعات کافی برداشته شد و اثر اصلی شامل دژ، معبد و تالار ستون دار از اوایل دوره ماد پابرجاست. آثار موجود مجموعه فوق شامل دو آتشکده، یک تالار ستون دار و یک انبار است که کاربرد مذهبی و تجاری بنای فوق در دوره ماد را اثبات می‌کند.

عناصر این مجموعه تاریخی به عنوان نخستین الگوی معماری ایرانی در فلات قاره ایران از منحصربفردترین و ارزشمندترین آثار موجود کشور محسوب می شود، ارگ نوشیجان شامل بنای قدیمی جبهه غربی(نخستین نیایشگاه) تالار ستون دار آپادانا، معبد آتشکده(دومین نیایشگاه) اتاق ها و انبارها واقع در جبهه غربی، تونل حصار و درژ است.

این اثر به شماره ۷۶۳ در سوم خردادماه سال ۱۳۴۶ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

تپه نوشیجان؛ شاخص‌ترین و مهمترین محوطه مادی

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ملایر در مورد این اثر تاریخی به خبرنگار ایسنا گفت: یکی از شاخص‌ترین و مهمترین محوطه مادی، تپه نوشیجان در دشت ملایر است که در سال 1965 شناسایی شد و طی سال‌های 1967 تا 1977 توسط هیأتی به سرپرستی «دیوید استروناخ» مورد کاوش و مطالعه قرار گرفت.

ابراهیم جلیلی افزود: داده های این کاوش دربرگیرنده اطلاعات بسیار باارزش و کلیدی است که دیگر محوطه های منسوب به این دوره فاقد آن هستند، براساس اطلاعات به دست آمده نوشیجان معرف شاخصه های ویژه ای است که از جمله آنها می‌توان به قدمت بیشتر، ماندگاری بی نظیر، حضور مجموعه مذهبی، تکنیک‌های بدیع طاق زنی، استفاده استادانه از انحنا یا کرنش در مقطع عمودی دیوارها، نخستین نمونه ایوان و مدخل طاق‌دار، نخستین نمونه شمش های پولی، بیشترین و متنوع ترین تزئینات خشتی بر جای مانده، تنوع طرح‌های معماری، سنت بدیع در متروک سازی بناهای مذهبی، صفه سازی و موارد دیگر اشاره کرد. با توجه به این موارد، تپه نوشیجان محوطه منحصربفردی است که از آن می توان به مجموعه نخستین ها در تاریخ معماری ایران یاد کرد.

به گزارش ایسنا؛ با ورود به معبد، گویی به دل تاریخ گام گذاشته ایم، در قسمت‌های مختلف معبد علاوه بر سکوتی وهم انگیز، صدای وزش باد و صدای قدم های ما، انگار تاریخ هم به نوعی با ما صحبت می کند، گویی صدای تاریخ را می شنویم که از گذر بی امان زمان می گوید، از چکاچک شمشیرها، گام های انسان های مختلف در قرن های گذشته، از خون های ریخته شده برای دفاع از سرزمین، از نوای نیایش ها و دعاها و مناجات های ساکنان این دیار، از زبانه های آتشی که برای رساندن پیام به نقاط مختلف استفاده می شده و از رازهای مگو بسیار می گوید ...

در قسمتهای مختلف دژ نوشیجان به همت اداره میراث فرهنگی تابلوهای راهنما برای شناخت گردشگران و توریست ها از محوطه مجموعه نصب شده است، بعد از بازدید از این معبد منحصربفرد، راهی ملایر می شویم، اکنون چیزی که ذهنم را درگیر خود کرده، این است که این اثر تاریخی چقدر می تواند در جذب گردشگر و معرفی حوزه های مختلف تاریخ این سرزمین، در بحث آداب و رسوم، معماری دین و ... برای دیگران جذاب و مثمرثمر باشد.

بدون تردید تخصیص اعتبار لازم برای انجام فصل های جدید کاوشگری و اتمام محوطه سازی به منظور ارائه خدمات بیشتر و بهتر به بازدیدکنندگان و گردشگران می‌تواند «معبد تاریخی نوشیجان» را به افقی روشن برای جهش صنعت توریسم آینده ملایر تبدیل کند.

انتهای پیام