تالاب فصلی الله‌آباد در شهرستان آبیک با بیش از ۳۳ هزار هکتار وسعت، از ۲ اکوسیستم آبزی و خشکی تشکیل‌شده که روزگاری محل گونه‌های مختلف حیات‌وحش و انواع پرندگان نادر بوده است.
دشت الله‌آباد به دلیل هم‌جواری با قزوین و همچنین استان‌های تهران و البرز در حال حاضر به یکی از چالش‌های محیط‌زیستی تحت عنوان پدیده ریز گردها تبدیل‌شده است. این دشت که روزگاری امنیت غذایی کشور را تأمین می‌کرد، شامل روستاهای حاجی‌آباد، یعقوب‌آباد، گنج‌آباد، آلاد غلو، شهرآباد، محمدآباد خره، مزرعه و عبدل‌آباد است.
متأسفانه عدم توجه این روستاها و عشایر مقیم آن به چرای متعادل دام‌ها، زهکشی‌های ایجادشده و کاهش ورود آب رودخانه‌های خر رود و ابهر رود باعث کاهش آب در این دشت و تالاب الله‌آباد شده است.
وضعیت نامناسب و نامساعد دشت و تالاب الله آباد
آن‌طورکه امید رحمانی، رئیس اداره حفاظت محیط‌زیست شهرستان آبیک می‌گوید؛ در سنوات اخیر، به‌خصوص در ۲ سال گذشته با کاهش سطح بارندگی در شهرستان آبیک مواجه بودیم و این تنش آبی تأثیر خود را بر خشکی دشت الله‌آباد گذاشته است.
وی در گفت‌وگو با ایسنا اظهار می‌کند: متأسفانه وضعیت دشت و تالاب الله‌آباد اصلاً مناسب نیست. در حال حاضر وضعیت پوشش گیاهی و اکوسیستم منطقه دچار آسیب‌های محیط‌زیستی بسیاری شده است و نیاز است که برای حفظ و احیای آن تمامی دستگاه‌های ذی‌ربط کمر همت ببندند.
رئیس اداره حفاظت محیط‌زیست شهرستان آبیک بیان می‌کند: علاوه بر آنکه، خشکسالی گریبان‌گیر دشت الله‌آباد شده است، این منطقه با معضلات چون احداث زهکش، چرای بی‌رویه دام‌هایی چون شتر، مسدودسازی رودخانه‌های مسیر این دشت و حفر چاه و به‌تبع برداشت‌های بی‌رویه آب مواجه است و متأسفانه اداره کل محیط‌زیست به‌تنهایی نمی‌تواند مانع متخلفان باشد.
وی بابیان اینکه در راستای کاهش آسیب‌های این دشت و تالاب اقداماتی در دستور کار قرارگرفته است، ادامه می‌دهد: محاسبه میزان آب مورد استفاده در منطقه بر اساس قانون حفاظت و احیای تالاب‌ها و همچنین پیگیری حقوقی متخلفان حوزه آب از اقداماتی است که در راستای حفظ و نگهداری تالاب الله‌آباد صورت می‌گیرد.
رحمانی تصریح می‌کند: در راستای تلاش برای زنده نگه‌داشتن تالاب الله‌آباد، مسیرهای آبی مسدود و منتهی به رودخانه دشت الله‌آباد، مدام موردبررسی و بازگشایی قرار می‌گیرند.
تالاب الله آباد نیازمند دغدغه اجتماعی است
وی تأکید می‌کند: حفاظت و نگهداری از دشت و تالاب الله‌آباد نیازمند عزم جدی تمام مسئولان استانی است و حفاظت از آن تنها بر عهده محیط‌زیست نیست بلکه به‌عنوان یک مسئولیت اجتماعی تمام شهروندان، فعالان حوزه محیط‌زیست و مسئولان استانی در نگهداری آن دخیل هستند.
رئیس اداره حفاظت محیط‌زیست شهرستان آبیک اظهار می‌کند: دشت الله‌آباد قزوین زیستگاه انواع پرندگان مهاجر است به‌طوری‌که ۱۳۰ گونه پرنده در این دشت زیست کرده است. در سال ۹۸ و ۹۹ که وضعیت دشت و تالاب الله‌آباد مناسب بود ثبت رکورد برخی پرندگان چون عقاب ماهیگیر را در منطقه داشتیم. در سال ۱۴۰۱ که با شدیدترین نوع خشکسالی مواجه بودیم، متأسفانه شاهد ۲ گونه پرنده مهاجر بودیم درحالی‌که با تدابیری عملی می‌توان این تالاب را محل زیست پرنده‌های مهاجر کرد و از این ظرفیت در رونق گردشگری استان استفاده کرد.
به گزارش ایسنا، متأسفانه طی سالیان اخیر، در کنار بی‌توجهی و غفلت مسئولین، عوامل متعدد طبیعی و انسانی دست‌به‌دست هم داده است تا تالابی که می‌توانست فرصتی برای توسعه گردشگری در استان قزوین باشد به چشمه جوشان ریزگرد تبدیل شده و در روزها و ماه‌هایی از سال نفس کشیدن برای مردم را با مشکل مواجه کند.
زهرا مظاهری، یکی از فعالان محیط‌زیستی استان قزوین در خصوص دشت الله‌آباد به ایسنا می‌گوید: این دشت با دارا بودن مساحتی بالغ‌بر ۳۳ هزار هکتار که ۲۸۰۰ هکتار آن را تالاب تشکیل می‌دهد، می‌توانست به‌عنوان یک ظرفیت عظیم محل زیست گونه‌های مختلف حیات‌وحش و انواع پرندگان نادر باشد.
عامل انسانی بیشترین علت نابودی دشت و تالاب الله‌آباد
وی بابیان اینکه عامل انسانی ۹۰ درصد در تغییر اقلیم دشت و تالاب الله‌آباد مقصر بوده، اظهار می‌کند: این عامل انسانی در وهله اول مسئولان ادوار مختلف هستند که در احداث زهکش‌ها، تجاوز به حق‌آبه دشت و تالاب، چرای بی‌رویه دام‌های سنگین چون شتر و از بین رفتن گونه‌های گیاهی منطقه بی‌تفاوت‌اند و در وهله دوم شهروندان متخلف هستند که حیات را از جان این دشت و آبخوان خشک کرده‌اند.
این فعال محیط زیست با اشاره به حیات گونه‌های حیوانی در دشت الله‌آباد، بیان می‌کند: متأسفانه در زمان گذشته در این دشت آهو وجود داشته که در سایه بی‌تدبیری مسئولان منقرض شده اما در طی ۲ سال گذشته در این دشت گربه وحشی مشاهده شده که امیدواریم با جدیت و همت مسئولان بتوان این دشت را که اکوسیستم طبیعی حیات‌وحش را دارد، دریافت.
تالاب الله آباد و ظرفیت حیات وحش
این فعال محیط‌زیستی می‌گوید: تالاب الله‌آباد نیز ظرفیت‌های بی‌بدیلی در حوزه حیات‌وحش دارد که متأسفانه این ظرفیت خوب استانی نیز در سایه غفلت مسئولان به مرز نابودی کشیده شده است. همان‌طور که مسئولان استانی گفته‌اند، در صورت احیای تالاب می‌توان سایت پرنده‌شناسی را در این مکان راه‌اندازی کرد.
وی ادامه می‌دهد: بر اساس بررسی‌های صورت گرفته، پرندگان مهاجر به این تالاب تا زمانی که میزان آب تالاب بیش از ۵۰ سانتی‌متر باشد، امکان زیست دارند که متأسفانه امروز سطح آب تالاب ۵ سانتی‌متر هم نیست.
مظاهری بیان می‌کند: کم‌آبی چالشی‌ترین موضوع دشت و تالاب الله‌آباد است. تقریباً آب موجود در این دشت یا داخل زهکش باقی می‌ماند و تبخیر می‌شود و یا به‌مرورزمان به داخل زمین نفوذ پیدا می‌کند و رطوبت زمین به دلیل شوره‌زار بودن به‌واسطه گرما خیلی زود خشک می‌شود.
وی تصریح می‌کند: منابع طبیعی به‌عنوان یکی از نهادهای متولی در احیای دشت و تالاب الله‌آباد بارها اقدام به کاشت نهال و گونه‌های گیاهی در این منطقه کرده است که متأسفانه به دلیل شوری بیش‌ازحد خاک پاسخگو نبوده است و امروز نیز در احیای تالاب، شنیده می‌شود که قرار است پساب صنعتی استان به این دشت هدایت شود که متأسفانه اجرای عملی این راهکار در طولانی‌مدت نیز یک صفحه دیگر به معضلات زیست‌محیطی قزوین اضافه خواهد کرد و راهکار منطقی و صحیحی نیست.
زهکش‌ها چالش امروز محیط زیست الله‌آباد
سعیده خضیر، مدیرکل محیط‌زیست استان قزوین، به ایسنا می‌گوید: هرچند که مشکلی که امروز در دشت و تالاب الله‌آباد مطرح است، میراث مدیریت‌های گذشته است اما امیدواریم با تشکیل کمیته مطالعاتی در سطوح ملی بتوان راهکاری اساسی برای احیای دوباره این ظرفیت اتخاذ کرد.
مدیرکل محیط‌زیست استان قزوین بیان می‌کند: بزرگ‌ترین معضل در این منطقه وجود زهکش‌ها هستند. زهکش‌هایی که مجوز احداث از محیط‌زیست نگرفته بودند و امروز به چالش بزرگی تبدیل‌شده‌اند.
وی ادامه می‌دهد: محیط‌زیست یک سازمان نظارتی است و ضمانت اجرایی قوی‌ای ندارد از همین رو بسیاری از مشکلاتی که امروز با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنیم، ناشی از این موضوع است.
این مسئول اظهار می‌کند: در خصوص احیای دوباره تالاب الله‌آباد، لازم است؛ تکلیف زهکش‌ها مشخص شود، تا مادامی‌که تکلیف این موضوع مشخص نشود، مشکلات منطقه به قوت خود باقی است.
وی در پاسخ به این سؤال که احیای دشت و تالاب الله‌آباد، نیازمند چه میزان اعتبار است، بیان می‌کند: اداره کل محیط‌زیست در تأمین اعتبار مشکلی ندارد و خوشبختانه اعتبار لازم برای این پروژه موجود است. اما اینکه چرا اقدام عملی صورت نمی‌گیرد، جوابش این است که این پروژه در دست بررسی و مطالعه است.
مدیرکل محیط‌زیست استان قزوین، بیان می‌کند: استفاده از آب‌های نامتعارف همچون پساب تصفیه‌خانه‌ها که برای احیای تالاب مطرح‌شده، نیازمند مطالعه بیشتر است چراکه ممکن است این موضوع در آینده مشکلات حادتری برای محیط زیست استان ایجاد کند.
به گزارش ایسنا، بحث ریز گردها و آلودگی حاصل از دشت و تالاب الله‌آباد، خشکی تالاب و از بین روند حیات‌وحش آنان از سال ۱۳۹۲ در استان مطرح و در سر تیتر رسانه‌های محلی و سراسری قرار گرفت. متأسفانه از آن سال‌ها تاکنون که نزدیک به ۳ مدیرکل محیط‌زیست تغییر کرده، تاکنون شاهد اقدام عملی و ضمانت اجرایی بازدارنده در این بخش نبودیم وقتی پای صحبت مسئولان می‌نشستیم، اشاره به انجام مطالعات داشتند. گویا نزدیک به ۱۰ سال است که مطالعات احیای دشت و تالاب الله‌آباد هنوز به اتمام نرسیده است.
انتهای پیام
نظرات