شهرستان بافق یزد در فاصله ۱۲۰ کیلومتری مرکز این استان و در پنج راه بین‌المللی خطوط راه‌آهن جنوب به شمال و شرق به غرب قرار گرفته است به طوری گه خط آهن مشهد-بندرعباس و تهران-کرمان از این شهر هم می‌گذرند.
این دیار دارای آب و هوای خشک و کویری ولی دارای مردمی خونگرم و مهمان‌نواز با تاریخی غنی و معادنی گرانسنگ و بزرگ در کشور است.
کوهستان‌های بافق در شرق این شهرستان قرار دارند بنابراین مناطق شرق بافق آب و هوای ملایم‌تر و کوهستانی و مناطق غربی، آب و هوای بیابانی و گرم و خشک دارد.
بافق زادگاه شاعر فرهیخته «وحشی بافقی» است و در دل خود علاوه بر بارگاه امامزاده «عبدالله ابن موسی بن جعفر(ع)»، آرامگاه «قاضی میر جعفر» را جای داده است.
این شهر زادگاه بزرگانی چون شیخ محمد تقی بافقی، شرف الدین علی بافقی، مستوفی بافقی، نوائی بافقی، جلالی بافقی، مرادی بافقی و عبدالرضا خان بافقی است.
مورخان گذشته‌های بسیار دور، سرزمینی که در آن بافق بنا شده است را به وجود دریایی کم عمق و بسته متصل کرده‌اند و وجود آثاری که در برخی از کوه‌های اطراف بافق مشاهده می‌شود، این حس را بیشتر به یقین تبدیل می‌کند.
به عنوان نمونه، دریا بارهایی که در کوه‌های باجگان دیده می شود از دریا بودن بافق در دوران دور حکایت می‌کند و جهانگردان و سیاحانی نظیر سون هدین، ستوان استوار، ادوارد استارک، مارکوپولو، کلنل سی ام مک کرگر و لسترنج که به ایران سفر کرده‌اند نیز در شرح مشاهدات خود از کویر بافق یا دریا بودن این مناطق در دوران گذشته سخن به میان آورده‌اند.
به هر حال باید گفت که بافق از شهرهای پیشین و تاریخی استان یزد است که به دلیل جایگاه طبیعی و جغرافیایی، ارتباطی و استراتژیک خود در طول تاریخ، بارها مورد هجوم یاغیان و کشور گشایان قرار گرفته است.
بعضی بافق را از بناهای دوره اسلامی می‌دانند چرا که بافق به حروف ابجد ۱۸۳ است و به همین دلیل تاریخ تأسیس این شهر را با سال ۱۸۳ هجری قمری ذکر می‌کنند.
بعضی از مورخین نیز بافق را یکی از شهرهای قبل از اسلام می‌دانند که در روزگار ساسانیان آباد شده و از جایگاه ویژه‌ای برخوردار شده است.
این شهر در دوره تیموری محل زد و خورد برخی از امرا و شاهزادگان بوده و در دوره صفوی از مهارت و شجاعت تفنگچیان بافق یاد شده است.
منطقه بافق در زمان خلیفه سوم (عثمان) توسط مسلمانان فتح شد و در نیمه دوم سده سوم هـ.ق یعقوب لیث بر این منطقه دست یافت و در دوره دیلمیان، فخرالدوله دیلمی نیز برای مدتی بر این ناحیه حکومت می‌کرد.
از ۵۳۶ تا ۷۱۸ هـ.ق اتابکان یزد بر این ناحیه حکمرانی می‌کردند و نماینده‌ای به بافق می فرستادند. در روزگار آل مظفر، حاکمان دوره تیموری و صفویان بافق رونق خاصی گرفت به ویژه در دوره صفویه که به دلیل مردمان و صاحب منصبان شجاع و دلیر به «دارالشجاعه» مشهور شد.
در حمله افغان‌ها به ایران نیز به مردم منطقه یزد به خصوص بافق خسارات وارد شد و این شهر در قلمرو محمود و اشرف افغان بود. در دوره نادر شاه افشار و جانشینانش نیز بافق در دست حکام بود و عاقبت محمد تقی خان بافقی و بازماندگانش نیز بر این ناحیه حکمرانی داشتند.
میدان خان
یکی دیگر از جاهای دیدنی بافق میدان خان متعلق به دوران زندیه و قاجاریه است و در وسط شهر بافق واقع شده است.
در وسط این میدان، حوض آبی با درختان خرما وجود دارد که زیبایی آن را دو چندان کرده است. در نزدیکی میدان خان بافق، بناهای باارزشی از جمله کاروانسرا، آب‌انبار و مسجد جامع قرار گرفته که اهمیت و ارزش این میدان تاریخی را بیشتر کرده است.
امامزاده عبدالله (ع)
امامزاده عبدالله بن موسی بن جعفر (ع)، از نوادگان امام موسی کاظم (ع) و بردار امام رضا (ع) است و از از مقاصد مذهبی و جاهای دیدنی بافق به شمار می‌آید.
این امامزاده با بنایی زیبا و قدمتی متعلق به دوران آل مظفر، برای اهالی کرمان و یزد از قداست قابل توجهی برخوردار است.
این زیارتگاه تاریخی به‌خاطر سبک گنبد، کاشیکاری و تزیینات داخلی آن نیز اهمیت دارد.
کویر و بیابان درانجیر
کویر بافق در فرو رفتگی مشرق یزد قرار گرفته است. رودخانه‌های اصلی این کویر به بخش جنوبی وارد شده و مخروط افکنه‌های حاشیه‌ای و معمولا سفید رنگ اطراف این کویر نشان دهنده شوری قابل توجه زمینهای اطراف این کویر است.
طول کویر بافق در حدود ۷۵ کیلومتر و عرض آن در حدود ۲۰ کیلومتر بوده و مساحت آن در حدود ۷۵۰ کیلومتر مربع است. ۶۰ درصد از آن را زمینهای رسی و ۴۰ درصد از آن را نمکزار وسیعی پوشانده است.
زمینهای رسی بخش جنوبی و شمال غربی این کویر را پوشانده‌اند و رودخانه های جنوبی باعث تراکم زیاد گیاهان شور زیست در قسمت جنوبی این کویر شده است در حالی که در قسمتهای شمالی یا نزدیک سطح نمکزار به علت افزایش شوری زمین گیاهی مشاهده نمی‌شود.
قلعه باقرآباد
قلعه باقرآباد از مکان های تاریخی و جاهای دیدنی بافق است که در سال ۱۳۲۰ به دستور «عبدالرحیم خان» فرزند «محمدتقی خان بافقی» در سه مرحله ساخته شده است.
ابتدا تنها برج شمالی این قلعه که دو طبقه، سه سنگ‌انداز و صد و چهل تیرانداز و هشت متر ارتفاع داشت، ساخته شد و پس از گذشت ۱۰ سال، برج جنوبی آن بنا شد.
کویر مغستان
کویر مغستان (ریگ زرین) در فاصله ۴۰ کیلومتری شمال کویر بافق(دره انجیر) قرار گرفته است.
این کویر در شمال غربی روستای ساغند و در جنوب روستای بیاضه قرار دارد. در قسمت شمالی این کویر ارتفاعات حاجی آباد زرین قرار گرفته که جهتی شمال شرقی – جنوب غربی دارند و قسمت جنوب غربی این کویر را گنبدهای نمکی پوشانده است.
کویر زرین از دو قسمت تشکیل شده است که توسط ارتفاعاتی که از میانه، کویر را قطع می‌کند به دو قسمت شمالی و جنوبی تقسیم شده است.
مسجد جامع بافق
این مسجد در محله قدیمی بافق و خیابان مسجد جامع واقع شده است. این اثر که در سال ۱۳۷۵ با شمارهٔ ثبت ۱۸۲۸ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده، اصطلاحاً در میان مردم به «مسجد جمعه» هم معروف است.
این مسجد در دو قسمت تابستانی و زمستانی طراحی شده که در قسمت تابستانی آن شبستانی با بادگیرهای بزرگ به سبک مسجد جامع کبیر یزد در دو ردیف با پایه های محکم بنا شده که مسقف به دو لایه بوده است که البته امروزه تخریب شده و مسجد نوساز دیگری به سبک نوین بنا شده است.
بنای مسجد چندان کهنه نیست و به عصر صفوی نمی‌نماید. در پیشانی ایوان و شبستان آن کاشی کاری قاجاری هست که قسمتی از آن ریخته است.
خانه وحشی بافقی
«کمال‌الدین یا شمس‌الدین محمد وحشی بافقی» یکی از شاعران معروف قرن دهم ایران است که در سال ۹۳۹ هجری قمری در شهر بافق به دنیا آمده است.
دوران زندگانی این شاعر نامدار با پادشاهانی چون «طهماسب صفوی»، «شاه اسماعیل دوم» و «شاه محمد خدابنده» همزمان بوده است.
در حال حاضر خانه وحشی بافقی به دلیل معماری زیبا، ابزار و ظروفی که در آن وجود دارد، به یکی از جاذبه‌های گردشگری بافق تبدیل شده است.
کمپ کویرنوردی شن و شادن
کمپ کویرنوردی شن و شادن در ریگزار پتکستان واقع شده و خدمات تفریحی به گردشگران داخلی و خارجی ارائه می‌کند.
این خدمات شامل شتر سواری، موتور سواری، سافاری، موتور چهارچرخ، آش محلی، چای آتشی، کویر نوردی و اجرای موسیقی سنتی زنده است.
باغ تیتو
قدمت این باغ به دوران صفویه باز می‌گردد و به شماره ۳۷۵۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
این باغ با سبک معماری بسیار زیبا و از مصالح خشت و گل بنا شده و نمای ساختمان باغ با آجرهای زیبا تزیین شده و ایوان آن دارای ستونهای استوانه ای شکل است که زیبایی آن را دو چندان کرده است.
از خصوصیات این بنا می توان به وجود بادگیر اتاق‌های گچ کاری شده ایوان و حوض آب زیبایی که در جلوی نمای ورودی باغ است، اشاره کرد.
این باغ دارای مساحتی حدود شش هزار متر مربع است که پوشش درختان نخل و انار زیبایی خاصی به آن بخشیده است.
در اندرونی باغ نیز حوض آب نسبتاً بزرگی قرار دارد که درختان انگور سایه ای دل انگیز بر سطح آب آن گسترانیده اند.
روستای قطرم
قطرم روستایی خوش آب و هوا در دامنه غربی کوه باجگان شهرستان بافق است. تفاوت دما در این روستا باعث به وجود آمدن طبیعتی منحصربه‌فرد شده است.
روستای قطرم همچنان بافت سنتی خود را حفظ کرده و طبیعتی دست‌نخورده‌ای دارد و خانه‌های سنگی روستا در کوچه‌هایی مسقف و پلکانی قرار گرفته‌اند.
پوشش گیاهی روستا شامل درختان بادام کوهی، زیره و انجیر وحشی است. قلعه دختر یکی از جاذبه‌های تاریخی روستای قطرم است.
انتهای پیام
نظرات