زهرا آسوده پژوهشگر آیین های بومی، در مورد چهارشنبه سوری و آیین کوردواری می گوید: فلسفه چهارشنبه سوری و نوع برگزاری آن به بافت فرهنگی و قدمت تاریخی این آیین برمی گردد.

به گفته وی، چهارشنبه سوری با تاریخ و فرهنگی متفاوت، از قدیمی ترین جشن هایی است که ایرانیان باستان، با در نظر گرفتن تنوع و بافت جغرافیایی و منطقه ای به پیشواز نوروز و بهار طبیعت می رفتند؛ با اینکه این جشن در گذر زمان دستخوش تغییراتی شده اما در بسیاری از روستاهای کردستان، کمرنگ شدن این تغییرات کمتر دیده می شود.

وی می گوید: از دیگاه صاحب نظران فرهنگ و واژه و ساختار زبانی، چهارشنبه سوری از دو واژه «چهارشنبه و سوری» تشکیل شده، که واژه «سوری» در زبان کردی به معنی آتش، گرما، اشتیاق و دوست داشتن است و به ریشه گرما و آتش که لازمه زندگی می باشد، برمی گردد.

این پژوهشگر می گوید: آتش از دوران اهورامزدا و ایران باستان، مظهر یزدان پاک و مورد ستایش ملت ایران بوده است.

وی می گوید: از قدیم در استان کردستان پس از اینکه آتش را داخل یک کوزه سفالی که در طول سال مورد استفاده و نگهداری آب مورد نیاز آشامیدن خانواده بوده و باید برای سال جدید کوزه جدیدی را تهیه می کردند، می افروختند و مقداری اسپند روی آتش می ریختند، کوزه پر از آتش را به نیت دور کردن بلا و مصیبت، بیرون از خانه قرار می دادند و کسی که این کار را انجام می دهد نباید به پشت سر خود نگاه کند! تا بلا و مصیبت راه برگشتی نداشته باشد. بوی دلاویز اسپند و صدای جرق جرق ترکیدن دانه های اسپند در دل کوزه پر از آتش، خبر از سالی نو و نیکو و حلاوت لحظه های شیرین زندگی اجتماعی را می دهد.

 این پژوهشگر می گوید: یکی دیگر از مراسمات و آیین در کردستان، تمیزکاری وسایل مورد نیاز زندگی و حذف وسایل بدون استفاده است، در قدیم به دلیل نبود امکانات امروزی، شکستن کوزه یکی از مراسمات ویژه بوده و فلسفه این کار دفع و رفع مشکلات و از بین بردن انرژی منفی است.

به عقیده وی، در تاریخ کردواری، آخرین چهارشنبە سال را «کلە چوار شنبە» می نامیدند؛ آتش چهارشنبه سوری را با چوب و دسته جاروهای بوته ای که مادرها آن را در طول سال، مخصوص آتش بازی بچه ها در شب چهار شنبه سوری جمع می کردند بر گزار می شد.

آسوده می گوید: بچه ها و بزرگترها، با به پا کردن آتش و پریدن از روی آن، گذشتن از روی ناخوش زندگی و سختی ها را برای خود و دیگر همنوعان خود، از خداوند می خواستند و با گفتن«سرخی تو برای من/ زردی من برای تو» پا در فصل جدیدی از زندگی می گذاشتند.

وی می گوید: در قدیم در کنار آتش چهارشنبه سوری سیب زمینی کباب می کردند و تا دیر وقت کنار آتش از شب‌های طولانی زمستان، داستان‌های زیادی را روایت می کردند.

به گفته این پژوهشگر، در اکثر روستاها، جشن نوروز و چهارشنبه سوری در آخرین هفته سال برگزار می شد، یعنی جشن نوروز و چهارشنبه سوری جدای از هم نیستند، اما به طور کلی مراسمات در کردستان بیشتر به صورت سنتی برگزار می شد؛ یعنی در آن بیشتر از تخم مرغ رنگی، سبزه وگل های محلی، تنقلات و بازی های محلی استفاده می‌ شد.

انتهای پیام