خشونت گاهی به شکل افزایشی در زندگی انسان‌ها نمود پیدا کرده و گاهی با ضرب و جرح همراه بوده و آسیب‌های روحی و اجتماعی بسیاری دارد.
به گزارش ایسنا، آسیب‌شناسی علل این خشونت‌ها با هم اندیشی جامعه دانشگاهی می‌تواند ما را به سمت کاهش آن رهنمون شود. در همین راستا نشست تخصصی ضرب و جرح عمدی با حضور کارشناسان و جامعه دانشگاهی به همت جهاددانشگاهی خراسان جنوبی برگزار شد.
توجه به زیست بوم مسائل اجتماعی
مسعودی، عضو هیات علمی دانشگاه بیرجند و مسئول کارگروه اجتماعی جهاددانشگاهی خراسان جنوبی در این نشست با اشاره علت ضرب و جرح و راهکارهای کاهش آن، گفت: راهکارها برعهده یک شخص یا نهاد نبوده و همه نهادها درگیر این موضوع هستند.
وی با بیان اینکه انسان از منظر زیستی و طبیعتی می‌تواند مورد بررسی قرار گیرد، تصریح کرد: فرهنگ و جامعه می‌تواند جلوی بسیاری از آسیب‌ها را بگیرد یا آن را کاهش دهد. ضرب و جرح به بعد زیستی انسان‌ها تمرکز دارد و ذیل خشنونت‌های بزرگ‌تری تعریف می‌شود و به دلیل قابل سنجش و اندازه گیری بودن در قوه قضائیه بیشتر مورد بررسی قرار می‌گیرد.
مسعودی با بیان اینکه بسیاری از آسیب‌ها مورد اندازه‌گیری قرار نمی‌گیرند، افزود: وقتی دیدگاه‌های جامعه شناسی در نیم قرن اخیر را بررسی می‌کنیم، سیر جالبی دارد که میزان دوری و نزدیکی به اخلاق را نشان می‌دهد؛ نسل آخر انسان‌ها گروهی هستند که مسئله را آن گونه تعریف می‌کنند که بزهکار تعریف می‌کند.
وی ادامه داد: وقتی بررسی می‌کنیم بهتر می‌توانیم تحلیل کنیم؛ در شناخت مواردی چون ضرب و جرح باید بب زیست بوم مسائل اجتماعی توجه کرد که به صورت شبکه‌ای اتفاق می‌افتند و از ساختارهای مختلف تبعیت می‌کنند.
پرونده‌های قضایی کالبدشکافی شود
عضو هیات علمی دانشگاه بیرجند و مسئول کارگروه اجتماعی جهاددانشگاهی خراسان جنوبی با بیان اینکه تنها قوه قضائیه، پلیس، آموزش و پرورش و یا خانواده به تنهایی در این حوزه اثربخش نیستند، ادامه داد: اگر پرونده‌های قضایی به صورت دقیق کالبدشکافی شود به نکته‌ها و علل بیشتر پی می‌بریم.
مسعودی با اشاره به اینکه یک سری از کارگزاران ریست بوم مانند خانواده در سطح خرد و قسمتی در سطح کلان تعریف می‌شوند که همگی تاثیرگذار در رفتارهای اجتماعی هستند، افزود: به طور مثال برای مبارزه مواد مخدر تنها یک نهاد در کشور تعریف شده که نشان از عدم درک زیست بوم است.
این جامعه شناس با اشاره به ریشه‌ها، علت‌ها و مبانی ضرب و جرح و راهکارها، تصریح کرد: عموما جامعه شناسان برای بروز مسائل چند علت ذکر می‌کنند؛ غافل از اینکه در درک چینش علت‌ها ضعف داریم؛ علت‌ها براساس شرایطی که وجود دارد در فرآیندی سلسله وار به آسیب می‌رسند.
وی با بیان اینکه نظام قضایی باید در بررسی بزه به این فرآیند توجه کند، اما به این مسئله توجهی ندارد، افزود: نهادهای مددکار باید در نگاه اولیه ورود پیدا کنند و علت‌های بروز ضرب و جرح به صورت مبتنی بر زمان و فرآیندی که رخ می‌دهد بررسی شود چراکه نمی‌توان زمان خاصی را برای آن ذکر کرد.
این جامعه شناس با بیان اینکه راهکارها باید به این موارد دقت کند، تصریح کرد: در تحلیل پرونده‌ها علت‌های جرح و خوشه بندی علل انجام گیرد.
وی با بیان این اینکه بسیاری از ما به رفتارهای خود آگاه نیستیم، اظهار کرد: تدوین اطلس مکانی و جغرافیایی می‌تواند در بررسی علل کمک‌کننده باشد؛ برخی علت‌ها در کنترل ما نیست و موارد زیرساختی، ضعف قانون و اطاله دادرسی در آن تاثیرگذارند که با کمک دانشگاه‌ها و قضات لازم است از اطاله دادرسی جلوگیری شود.
مسعودی با اشاره به عدم تناسب خانواده‌ها با فرهنگ جامعه امروز به عنوان یکی از علل آسیب، افزود: قانون در درجه اول عامل پیشگیری نیست و زمانی که جامعه به مرحله بحران می‌رسد به سمت قانون و دادگاه می‌رود.
وی با تاکید بر پیشگیری، اظهار کرد: متولی پیشگیری در جامعه باید تغییر یابد. باید دانست میزانی از جرح در چنین شرایطی طبیعی است و برگزاری رویدادها و مستندها می‌تواند در واکاوی رفتارهای اجتماعی موثر باشد.
توجه به چارچوب شخصیتی انسان‌ها
دستجری، دکترای رشته روان شناسی و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند در این نشست گفت: انسان یک موجود چندوجهی بوده که زیستی اجتماعی، روانی و معنوی دارد که رفتار طبیعی و نرمال و یا غیرطبیعی از موجودی با این خلقیات سرمی‌زند.
وی با بیان اینکه جامعه معمولا انتظار دارد فرزندان خانواده در یک فرآیندی قرار گیرند که در آینده انسان‌های کارآمد بی عیب و نقص و شهروندان مفیدی باشند، ادامه داد: در این فرآیند گاهی اشکالاتی به وجود می‌آید و یکی از رفتارهای پراشکال در این زمینه خشونت، پرخاشگری و ضرب و جرح عمدی است.
وی ادامه داد: هر انسانی که حداقل قدرت هوش کافی و نرمال داشته باشد قدرت سازگاری‌اش با محیط افزایش می‌یابد و در چارچوب شخصیتی به این نقطه می‌رسد. از فردی با هوش طبیعی با شخصیتی طبیعی باشد چنین رفتاری رفتار غیرمتعارف سرنمی‌زند.
دستجردی با بیان اینکه باید دنبال اشکالات بگردیم، افزود: برخی نظریه‌های روانشناختی مبانی زیست شناختی انسان را در برمی‌گیرد و متاسفانه برخی خانواده‌ها ژن‌های معیوبی دارند و با اختلال روانشناسی ممکن است این نقص ژنی در رفتار آنان متجلی شود.
این دکترای روانشناسی با بیان اینکه هورمون سروتونین در تعدیل خلق انسان موثر است، تصریح کرد: تغذیه عامل مهم دیگری است و از طرفی فعالیت‌های پراسترس و استرس‌های مزمن باعث می‌شود فرد آماده خشم شود.
دستجردی با بیان اینکه بخشی از عوامل زیستی و بخشی را باید در عوامل شناختی اجتماعی جست، افزود: باید بسیار روی ذهن مردم کار کنیم؛ از طرفی کودکان دائما از رفتار بزرگسالان در جامعه و خانه درس گرفته و یکی از مواردی که باید بدان توجه کرد یادگیری‌های اجتماعی و الگوگیری است.
وی با بیان اینکه گاهی ضرب و جرح‌ها وسیله‌ای برای اختلالات شخصیت و بی نظمی ایجاد می‌کند، تصریح کرد: رفتار شخصیت‌های ضد اجتماعی در جامعه متجلی می‌شود که در همه این موارد می‌توانیم به شکل علمی و مداخله گرایانه بپردازیم.
دستجردی ادامه داد: بررسی علل نیازمند این است که در حوزه‌هایی مانند صدا و سیما و یا سایر ادارات مسئول به این مسائل پرداخته و ریشه یابی کنیم و فرهنگ سازی از طریق رسانه صورت گیرد.
وی با تاکید بر آموزش در بطن خانواده‌ها، اظهار کرد: روابط بین والدین با یکدیگر و توسعه محیط‌ها برای ایجاد جو صمیمانه مدنظر است، اما گاهی از صمیمیت و صداقت فراری هستیم؛ در حالی که صداقت به توسعه روابط اجتماعی در بعد معنویت کمک می‌کنند و انسان‌های معنوی آرام هستند.
دستجردی با بیان اینکه اگر گاهی آموزش‌ها اثربخش نبوده و دین به شکل صحیح منتقل نمی‌شود مشکل از ماست، تصریح کرد: باید توجه کرد با رفتار غیردینی نمی‌توان رفتار دینی را منتقل کرد؛ بلکه باید الگوگیری درست صورت گیرد.
زنگ خطرهای خشونت
طالبی، دکترای رشته مددکاری و عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور بیرجند نیز گفت: سال ۹۶ که طرح آمایش استان انجام شد یکی از پیش بینی‌ها نزاع آب در دشت‌های سرایان و زیرکوه بود.
وی با بیان اینکه زنگ خطرهای خشونت در استان به صدا درآمده است، افزود: نباید از این نکته غافل شد که آمار تصادفات در استان بالا بوده و اینکه بخشی از نزاع‌ها مربوط به حوادث رانندگی است.
این عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور بیرجند با بیان اینکه از طرفی شرایط فعلی تاب آوری اجتماعی افراد را کاهش داده است، تصریح کرد: از طرفی فضای مجازی نیز فشار مضاعفی را وارد آورده است. زیرساخت‌های فراغتی نیز در استان وجود ندارد تا افراد تخلیه هیجانی شوند.
طالبی با بیان اینکه با محدودیت‌های سخت گیرانه در استان درگیری‌های دسته جمعی در حال افزایش است، ادامه داد: تفکر دیدن دیگران بیش از خود و خشونت‌های پنهان در حال افزایش است.
وی با بیان اینکه در استان مداخلات ریش سفیدی کاهش یافته و یکی از دلایل افزایش پرونده‌های قضائی همین است چراکه افراد قادر نیستند حق خود را بگیرند، اظهار کرد: روش‌های تربیتی سخت گیرانه نسبت به کودکان نیز در افزایش خشونت‌ها بی تاثیر نیست.
چالش آموزش‌های مقطعی و جزیره‌ای
وی با بیان اینکه هنوز در برخی مناطق قدرت نمایی را با دعوا نشان می‌دهند، افزود: نظارت اجتماعی زیاد یکی از چالش‌های استان بوده که در دل خانواده نیز وجود دارد؛ در این میان آموزش همیشه راهکار است.
این عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور بیرجند با بیان اینکه اکنون خانه‌هایمان از گفتگوی اعضا خالی است و همین باعث افزایش نزاع و درگیری‌ها شده، ادامه داد: فضای اقتصادی ناآرام جامعه این امر را تسریع کرده و چالش‌ها می‌تواند به فضای ناامن روانی جامعه کمک کند.
طالبی با بیان اینکه باید از راهکارهای کلیشه‌ای دور شویم، اظهار کرد: تمام نهادها و بخش‌ها باید این موضوع را ببینند و آموزش‌ها باید عملی و تسهیل گرایانه باشد.
وی با بیان اینکه بسیاری از اوقات آموزش‌ها مقطعی و جزیره‌ای بوده و کمک کننده نیست، افزود: از طرفی فضاسازی‌های شهر نیز گاهی خشونت ساز است که باید مورر توجه نهادهای مسئول قرار گیرد.
رویه امیدبخش پیشگیری از جرم در کشور
علیرضا عزیزی، دکترای حقوق و معاون آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی بیرجند نیز با اشاره به دلایل ضرب و جرح عمدی، گفت: یکی از وظایفی که برعهده قوه قضائیه گذاشته شده پیشگیری از جرم است که مدت‌ها مغفول بود، اما در سال‌های اخیر با ورود جامعه دانشگاهی این معضل تا حدودی حل شده است. باید به سمتی رویم که رویکرد ما بیشتر پیشگیرانه باشد.
وی ادامه داد: در حوزه پیشگیری با دو نوع پیشگیری وضعی و اجتماعی روبرو هستیم و آنچه که مسلم بوده و باید بیش از همه دیده شود قشر نوجوان است تا نسبت به ارزش‌های اخلاقی پایبند باشند.
معاون آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی بیرجند با تاکید بر انطباق بین دیدگاه‌های جرم شناسی و پیشگیری، افزود: در این حوزه باید علل ایجاد شخصیت‌های ضداجتماعی را پیدا کرد. علت ارتکاب جرم در برخی دسته‌ها چون نوجوانان ضعف روابط اجتماعی است.
عزیزی ادامه داد: هرچه روابط اجتماعی تضغیف شده و یا گسست روابط خانوادگی رخ دهد، نتیجه آن تشدید رفتارهای ناهنجار است. بیرجند به عنوان مرکز استان یک شهر مهاجرپذیر بوده و با تکثر فرهنگی روبرو است و این امر زمینه را برای ارتکاب جرم فراهم می‌کند.
تضعیف بنیان‌های اقتصادی جامعه
وی با بیان اینکه مطلب حائز اهمیت دیگر تضعیف بنیان‌های اقتصادی جامعه است، بیان کرد: تحت فشار بودن مردم به انزوای فرد و یا ارتکاب جرم می‌انجامد و تقویت نهادهای اجتماعی از مهم ترین راهکارها در چارچوب اجتماع است.
معاون آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی بیرجند با بیان اینکه افزایش ارتباطات اجتماعی به خصوص در نسل نوجوان باید بررسی شود، تصریح کرد: آموزش و وحدت ارزش‌ها، راهکار اصلی سبک زندگی ایرانی اسلامی در تمام شئون آن است.
عزیزی با بیان اینکه یکی از راهکارها این است که دادگستری نیروی انتظامی را موظف کند مبتنی بر نقاط ترافیکی جرم زا فعالیت کند تا جلوی تصادفات را به عنوان عامل مهم ضرب و جرح بگیریم، ادامه داد: باید تعاملات تبیین شود تا نهادهای آمورشی اثربخش فعالیت کنند.
وی با بیان اینکه سعی کنیم در شکل گیری و شکل دهی دوره‌های خانوادگی که باعث تقویت روابط اجتماعی و افزایش آگاهی می‌شود کمک کنیم، اظهار کرد: اگر به عنوان مثال در ادارات صبوری و سعه صدر، ارتباط مطلوب و برخورد خوب را با ارباب رجوع داشته باشیم این امر می‌تواند به کل جامعه تسری پیدا کند.
آموزش را از یاد نبریم
خسروی، دکترای رشته حقوق و عضو هیئت علمی دانشگاه بیرجند نیز در تبیین علل و راهکارها، گفت: یک معضل دیگر این بوده که بحث آمار در استان مشخص نیست؛ در حالی که در برخی استان‌ها آمار ضرب و جرح به درستی بیان می‌شود که قابل تسری به کل کشور است.
وی با بیان اینکه در بررسی‌ها نشان داده شده که ۸۰ درصد افرادی که مرتکب ضرب و جرح عمدی شدند تحصیلات زیر دیپلم داشتند، افزود: آموزش اجباری مدنظر قرار نگرفته؛ در حالی که در دهه ۱۳۳۰ قانون آموزش اجباری برای مدت ۱۰ سال به تصویب رسید و علت‌های عدم ثبت نام یک کودک برای حضور در مدرسه مشخص می‌شد؛ اکنون نیز باید آسیب شناسی و ارزیابی توسط نهادهای مربوطه صورت گیرد.
عضو هیئت علمی دانشگاه بیرجند ادامه داد: آموزش اجباری مهم بوده که نقش آموزش و پرورش می‌تواند در این عرصه تعیین کننده باشد، بحث معضلات حاشیه شهرها و ضعف در فرهنگ نیز تاثیرگذار است.
خسروی تصریح کرد: گروه دیگری که نادیده گرفته شده زنان و مشخصا زنان خانه دار هستند چراکه خشونت‌ها بیشتر در منازل و مکان‌های خصوصی صورت گرفته که اثبات آن سخت است.
وی ادامه داد: رسیدگی طولانی به پرونده‌های قضائی از عوامل دیگر است مستقیم‌ترین و اولین اثر را بر خانواده‌ها می‌گذارد و هرچه حجم پرونده‌ها زیادتر باشد رسیدگی طولانی تر بوده و این امر روی افزایش ضرب و جرح تاثیرگذار است.
تاکید بر تهیه اطلس جنایی و بررسی نقاط جرم خیز
دکترای رشته حقوق و عضو هیئت علمی دانشگاه بیرجند با اشاره به ضعف فرهنگ آپارتمان نشینی، اظهار کرد: بخش عمده‌ای از درگیری‌ها به همسایگی برمی‌گردد؛ محیط کار نیز تاثیرگذار است، براین اساس باید آموزش اجباری شده و پیگیری‌هایی صورت گیرد چراکه حضور کودکان و نوجوانان در مدارس فرصت کمتری را برای ارتکاب جرم فراهم می‌آورد.
وی با تاکید بر تهیه اطلس جنایی و بررسی نقاط جرم خیز، افزود: این امر در پیشگیری و رسیدگی سریع دادگستری به پرونده‌ها و ادامه روند آموزشی تاثیرگذار بوده و نهادها باید همکاری کنند.
این دکترای رشته حقوق و عضو هیئت علمی دانشگاه بیرجند بیان کرد: معاونت پیشگیری از وقوع جرم دادگستری از زمانی که ارسال پیامک‌ها را در دست گرفت روی اطلاع رسانی مردم تاثیر زیادی داشت که اگر بخواهیم این مباحث تکمیل‌تر شود باید دادگستری با صدا و سیما همکاری کرده و برنامه‌های آموزشی را پی گیرد و یا اطلاع رسانی از طریق فضای مجازی که مخاطبان بسیاری دارد را دنبال کند.
وی افزود: در دانشگاه در بدو ورود پرونده شخصیت دانشجو شکل می‌گیرد که باید این امر در مدارس نیز الزامی شود؛ در این راستا می‌توان از سمن‌ها استفاده کرد که اکنون مغفول مانده است.
آموزش را اجباری کنیم
این دکترای رشته حقوق و عضو هیئت علمی دانشگاه بیرجند با تاکید بر برگزاری کارگاه‌های آشنایی با حقوق شهروندی برای دانش‌آموزان با بهره گیری از ظرفیت سمن‌ها، افزود: سوال اینجاست که آیا برای ازدواج نیز مانند طلاق، کارگاه برگزار می‌شود باید گفت جواب منفی است.
خسروی ادامه داد: اگر در بدو زندگی مشترک، مرد یا زن حقوق خود را بدانند درگیری‌ها کاهش می‌یابد چراکه بسیاری از درگیری‌های خانوادگی به دلیل عدم آموزش‌هاست؛ بنابراین باید به سمت اجباری شدن کلاس‌های پیش از ازدواج حرکت کنیم.
پیشگیری‌های فرهنگی مورد تاکید ماست
حجت الاسلام یدالله وحدانی نیا، معاون پیشگیری از وقوع جرم دادگستری خراسان جنوبی نیز با اشاره به اینکه آموزه‌های دینی بر تمام موارد بیان شده در این نشست تاکید دارد، افزود: در مفاهیم دینی بیان شده که مومن باید گشاده رو بوده و غم وی در درونش باشد که این امر در حوزه تربیتی باید در درون خانواده دیده شود.
وی با بیان اینکه بخشی از آسیب‌ها به تورم اقتصادی برمی‌گردد، تصریح کرد: حب و بغض از جمله رفتارهای انسانی است و دین آموزه‌هایی در این مورد دارد که متاسفانه در جامعه آن را پیاده نمی‌کنیم.
وحدانی نیا با بیان اینکه تب سنج رفتارهای ما زندان است، تصریح کرد: پیشگیری‌های فرهنگی مورد تاکید ماست و آگاهی دادن در معاونت‌های دادگستری دنبال می‌شود.
وی با اشاره به پیشگیری و آموزش در مهدکودک‌ها طبق دستورات اسلامی، اظهار کرد: بخشی دیگر پیشگیری‌های وضعی و امنیتی و بررسی مصادیق در بستر کارگروه‌هاست.
وحدانی نیا با بیان اینکه راهبری این موارد با قوه قضائیه است، افزود: خوشبختانه جرائم خشن زیادی در استان نداریم، اما در پیشگیری از همین مقدار جرائم نیز نباید از نقش رسانه‌ها و آموزش آن غافل شد.
وی با بیان اینکه امروز به نقش نهادهای مردمی آن گونه که باید بها داده نشده است، افزود: باید از ظرفیت کانون‌های فرهنگی هنری مساجد، برگزاری رویدادها با کمک نهادهای مردمی و پیشگیری و آموزش با کمک این موارد استفاده کرد.
وحدانی نیا با بیان اینکه امروزه در موضوعات روحی و کنترل هیجانات نیز ضعف داریم، یادآور شد: امیدواریم با موارد علمی و پژوهشی مطرح شده در این نشست و افزایش پیشگیری‌ها، به سمت کاهش نزاع‌ها حرکت کنیم.
انتهای پیام
نظرات