حجت‌الاسلام محسن بذرگری هاشمی شامگاه چهارشنبه، ۱۰ اسفند ماه، در سلسله نشست‌های بررسی الزامات نگارش سند ملی زیارت با محوریت «بررسی ابعاد سیاستی نگارش سند ملی زیارت» که در فضای مجازی برگزار شد، اظهار کرد: اصل پرداخت به سند ملی زیارت بسیار لازم، مهم، دارای اولویت و در کلان نظام دارای اهمیت است و باید برای آن زمان گذاشت.

وی افزود: به نظر می‌رسد ما مشکلات تصوری نسبت به امر زیارت داشته باشیم و برای این سند نیاز داریم که اساتید، دانشجویان و حوزویان در بخش‌های مبانی و مبادی آن فعالیت کنند؛ اگرچه اقدامات خوب مطالعاتی زیادی مانند طرح مطالعاتی توسعه کمی و کیفی زیارت انجام شده اما می‌توان به گونه‌ای دیگر نیز به آن پرداخت.

مشاور تولیت آستان قدس رضوی در امور حوزه و روحانیت تصریح کرد: در سند ملی زیارت باید مواردی را حتما ضمیمه سند کنیم تا در این زمینه مطالعاتی صورت گیرد. همچنین لازم است گفت‌وگوهایی در مبانی و مبادی این سند صورت گیرد زیرا حتما مبانی در سیاست‌گذاری مهم تلقی می‌شود و بهتر است از ابتدا تکلیف آن روشن باشد؛ به عنوان مثال تعریف زیارت در اجرا با تضادهایی روبه‌رو است. حتی در فضای متولیان اعتاب هم این مساله خود را نشان می‌دهد؛ به این دلیل که گفتمان‌سازی نظری انجام نشده است.

وی با بیان اینکه باید در سند ملی زیارت ابعاد اجرایی مشخص باشد، عنوان کرد: در این سند باید دستورها و مجموعه‌های مردمی بیشتر قابل دریافت باشد. اگر ما زیارت و همچنین زائر را صرفا به معنای حضور فیزیکی معنا ‌کنیم؛ بسط و شعاع آن می‌تواند قالب‌های اجرایی مختلفی داشته باشد. بنابراین اگر بخواهیم زیارت و زائر را از منظرهای مختلف معنا کنیم، قطعا مباحث متفاوت خواهد شد و می‌توان در مورد آن‌ها بحث کرد.

نباید زائر و زیارت را تنها به حضور جسمانی معنا کرد

بذرگری هاشمی خاطرنشان کرد: ما نباید زائر و زیارت را تنها به حضور جسمانی معنا کنیم بلکه حضور روحی و قلبی نیز باید ضمیمه این تعاریف باشد و با این تعاریف به سراغ زائر و زیارت برویم. بنابراین اگر به سند ملی زیارت می‌پردازیم؛ این مفهوم بسیار مهم است و باید تکلیف آن در سند مشخص شود.

وی با اشاره به اینکه به تعبیر آیت‌الله جوادی آملی، فقیه و اندیشمند، یک بحث مقصد و یک بحث مقصود داریم، بیان کرد: توسعه مفهومی خیلی می‌تواند متفاوت باشد؛ یعنی ما به مقصد رسیدیم اما به مقصود نرسیدیم. ما نه‌تنها حضور جسمانی، قلبی، روحی و زیارت از راه دور را باید در نظر داشته باشیم بلکه می‌توانیم این مفهوم زائر و زیارت را به عنوان یک حضور قلبی مستمر توسعه دهیم. بنابراین کسی که برای زیارت به مشهد مقدس آمده و تا زمانی که به شهر خود بازمی‌گردد، می‌تواند همچنان نقش زائر بودن را داشته باشد؛ به عنوان مثال کسی که به مشهد می‌رود، به آن فرد مشهدی می‌گویند و یا حتی اگر به کربلا مشرف شود، به او کربلایی می‌گویند.

مشاور تولیت آستان قدس رضوی در امور حوزه و روحانیت خاطرنشان کرد: ادامه و تسری این معنا می‌تواند تاثیر بسیار زیادی به لحاظ اجتماعی داشته باشد و به عنوان مفهوم زیارت خود را نشان دهد که در سند ملی زیارت بیشتر در مورد این موضوعات بحث می‌شود؛ بنابراین اگر به تمام این موارد توجه نکنیم، در آینده در مبانی و مبادی سند دچار مشکل خواهیم شد.

وی بیان کرد: همانطور که گفته شد، ابعاد اجرایی مبانی نظری باید به طور مشخص در سند ملی زیارت روشن باشد، چرا که باعث می‌شود نگاه‌های خود را تغییر دهیم و تکلیف خود را در شهر مشهد بدانیم. بنابراین مشخص شدن این مبانی نظری در سند دعواهای گفتمانی که در مشهد وجود دارد را کمرنگ می‌کند و گفته نمی‌شود که ما در امر زیارت فراتر از این چارچوب حرفی برای گفتن نداریم. اگر به آن الزامات توجه نشود، در ابعاد اجرایی شاهد رویکردهای متفاوت و مباحث مربوط به اداره شهر را خواهیم داشت که مدام شاهد آن‌ها هستیم.

بذرگری هاشمی یادآور شد: مشخص بودن مبانی نظری در سند به ما کمک می‌کند تا در زمینه بین‌الملل و در حوزه زیارت و مشهد تکلیف خود را بدانیم زیرا اگر بخواهیم خوش‌بینانه به موضوع زیارت از منظر بین‌المللی نگاه بیاندازیم، تنها آماری را می‌دهیم که این تعداد شیعه برای زیارت به مشهد سفر می‌کنند و این امر می‌تواند بسترهایی را برای زیارت ایجاد کند. همچنین می‌توانیم با آن‌ها ارتباط داشته باشیم و شبکه‌سازی خوبی را ایجاد کنیم که همه این‌ها خوب است.

وی گفت: فضای فرهنگی در حرم مطهر امام رضا(ع) به گونه‌ای ایجاد شده که بعضا افراد نسبت به اهل سنت هنگام نماز خواندن به نوعی ایراد می‌گیرند و این امر باعث شده که زائران اهل سنت برای زیارت با مشکل مواجه شوند. با وجود اینکه به لحاظ مذهبی و موارد دیگر به هم نزدیک هستیم اما این مشکلات برای آن‌ها به وجود آمده است.

مشاور تولیت آستان قدس رضوی در امور حوزه و روحانیت با بیان اینکه ما باید در سند ملی زیارت عناوین و مفاهیم را به گونه‌ای مشخص کنیم که ما را در این زمینه جهت‌دهی کند، خاطرنشان کرد: ما باید در سند ملی زیارت این موارد را به لحاظ سیاست‌گذاری روشن کنیم. ما می‌خواهیم فضای فکری و تصویری شهر و فرهنگ زیارت را در مشهد به گونه‌ای تغییر دهیم که آمادگی حضور یک جمعیت قابل توجهی از خارج از کشور و همچنین اهل سنت را داشته باشیم و بدون تعارف این موضوع در حرم امام رضا(ع) دیده نمی‌شود.

بذرگری هاشمی افزود: ما باید برای حضور زائران و گردشگران در مشهد زمینه را فراهم کنیم زیرا گردشگری در سفرنامه خود نوشته بود که مشهد جذابیتی برای دیدن ندارد؛ به همین دلیل ما باید زمینه و جاذبه‌ای را برای تمایل گردشگران براس سفر به مشهد به وجود آوریم. ما باید در شهر مشهد جذابیت‌هایی را به لحاظ علمی، سلامت، گردشگری و... به وجود آوریم و تا زمانی که مبانی تصوری ما روشن نباشد، نمی‌توانیم موفق عمل کنیم.  

انتهای پیام