فریماه هوشیار در گفتگو با ایسنا، اظهار کرد: قوانین حقوقی، فرصت‌ها و چالش‌هایی را در اختیار مسئولین حوزه میراث فرهنگی می‌گذارد که در این خصوص لازم است به مطالبی اشاره کنم که از سوی مسئولان اداره کل میراث فرهنگی استان اصفهان و بعد از ریزش بخشی از سقف بازار قیصریه در قسمت ورودی بازار چیت‌سازها عنوان شد.
او افزود: بعد از این اتفاق در بازار قیصریه که در اثر بارندگی رخ داد مدیر روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگ استان اصفهان در پاسخ به خبرگزاری مهر به تاریخ ۲۸ دی این‌طور بیان کرده بودند که «بارندگی‌های شدید روزهای اخیر در اصفهان و کوتاهی‌های بازاریان سبب ریزش بخشی از سقف بازار قیصریه شد.» و در بخشی دیگر از صحبت‌های خود عنوان کرد که «بازار قیصریه ۸ کیلومتر طول دارد و هیچ سازمانی به‌تنهایی امکان پایش چنین فضای عظیمی را ندارد و انتظار می‌رفت شوراهای بازار و هیئت‌مدیره بازارچه‌ها پس از بارش برفی که بعد از سال‌ها بر این فضای تاریخی خشت و گِلی باریده بود، وضعیت پشت‌بام بازار را بررسی می‌کردند». وی در پاسخ به خبرگزاری ایسنا نیز به تاریخ یکم بهمن، همین صحبت را تکرار و اشاره کردند که «بازاریان هر ایرادی در بازار وجود دارد را قبل از ایجاد حادثه و ریزش به ما اعلام کنند و ما حاضر هستم که خودمان آن را مرمت کنیم.»
این دانش‌آموخته مرمت بناهای تاریخی اضافه کرد: مدیرکل میراث فرهنگی استان اصفهان نیز در گفت‌وگویی با خبرگزاری ایمنا به تاریخ سوم بهمن اعلام کردند که «بازاریان در صورت لزوم باید برف‌روبی پشت‌بام را انجام دهند و نسبت به حراست و نگهداری آن با اداره کل میراث فرهنگی استان همکاری کنند.» ایشان در بخش دیگری از صحبت‌های خود عنوان کردند که «باید نگاه‌هایمان را به سمتی ببریم که مالکان بناهای تاریخی نه صرفاً بازاریان بلکه اشخاص حقیقی و حقوقی موظف به حفاظت و حراست از این بناها باشند و به علت اینکه این بناها فرهنگی است بر اساس قانون جمهوری اسلامی ایران وظیفه حفاظت و حراست از آن‌ها تنها معطوف به میراث فرهنگی نیست و باید اشخاص هم نسبت به حفاظت و حراست از این بناها اقدام کنند.»
لزوم توجه مسئولین به قوانین حمایت از میراث فرهنگی
هوشیار گفت: من با توجه به این اتفاق در بازار قیصریه و صحبت‌هایی که مسئولین اداره کل میراث فرهنگی استان اصفهان دراین‌باره داشتند باید نکته‌ای را به این دوستان یادآور شوم و این است که بر اساس بند ۱ ماده ۲۷ اعلامیه جهانی حقوق بشر و ماده ۱۵ میثاق حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و کنوانسـیون حمایت از میراث فرهنگی و طبیعی جهان مصوب سال ۱۹۷۲، یکــی از حقوق فرهنگی مردم در برابر دولت، حق حفاظت از میراث فرهنگی مادی و معنوی کشور است. همچنین اصل ۸۳ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نیــز به تکلیف دولت مبنی بــر حفاظت از آثــار تاریخی و ممنوعیت و محدودیت انتقال آن‌ها پرداخته و برابر بندهای «ز» و «ط» مــاده ۸ قانـون مدیریت خدمات کشوری مصوب سال ۱۳۸۶، حفاظت از میراث فرهنگی در زمره امور حاکمیتی و ازجمله تکالیف دولت است.
او ادامه داد: بنابراین طبق قانون در پاسخ به این پرسش که آیا برف‌روبی وظیفه اداره کل میراث فرهنگی استان اصفهان است؟ باید گفت که بله صد درصد، چون حفاظت و مرمت از آثار ملی وظیفه میراث فرهنگی است و در شرح وظایف وزارت میراث فرهنگی آمده است: تهیه و اجرای طرح‌های الزام به‌منظور حراست، حفاظت، تعمیر، مرمت و احیاء آثار، بناها و مجموعه‌های باارزش فرهنگی- تاریخی. همچنین در اصل یک‌صد و بیست و سوم قانون اساسی به پیوست «قانون حمایت از مرمت و احیای بافت‌های تاریخی ـ فرهنگی۹۸.۴.۱۲ در ماده یکم معنای حفاظت این‌چنین بیان‌شده است:
الف ـ حفاظت: به معنای کلیه فعالیت‌های پسینی و پیشینی در خصوص پاسداری از ارزش‌های مادی است همچون بناهای تاریخی
ت ـ صیانت: به معنای کلیه فعالیت‌های پسینی و پیشینی در خصوص پاسداری از ارزش‌های معنوی است همچون ارزش‌های بناهای معنوی که مربوط به تاریخ و فرهنگ یک کشور باشد.
با توجه به کلمه پسین متوجه می‌شویم که مرحله اول حفاظت پیشگیری از فاجعه است.
این مرمگر بناهای تاریخی تأکید کرد: بنابراین وظیفه پایش و تهیه طرح‌های مرمتی و حفاظتی به عهده اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان اصفهان است که وظیفه دارد در طول سال نسبت به مانیتورینگ و بررسی آسیب‌های بناهای شاخص تاریخی اقدام کرده و به‌موقع اقدام به مرمت اصولی و رفع آسیب کند.
چرا با وجود آگاهی از آسیب، مرمت انجام نمی‌شود؟!
هوشیار اضافه کرد: مدیرکل میراث فرهنگی استان در بخشی دیگر از صحبت‌های خود چنین بیان کردند که «بخشی از یکی از سراهای بازار قیصریه که در بارندگی‌های اخیر فروریخته در گذشته کمی ترک داشت، کاری روی آن انجام‌نشده بوده است و باید در فرصت مناسبی کار مرمت انجام می‌گرفته است. در بنای جنبی آن هم بعضی کارهای غیراصولی صورت گرفته بود که پرونده شکایتی در این خصوص در جریان است و انجام همین کارهای غیراصولی باعث وارد شدن ضربه به آن قسمت و ایجاد ترک شده است.» حال سؤال اینجاست چرا درحالی‌که بخش ترک‌خورده در محل تردد و کسب کار مردم است و مسئولین اداره کل میراث فرهنگی استان از این موضوع اطلاع دارند اما مرمت را انجام نداده‌اند؟!
او تصریح کرد: طبق وظایف وزارت میراث فرهنگی که در وب‌سایت این وزارتخانه نیز موجود است، برقراری ارتباط حقوقی با مراجع قضایی و انتظامی و تأمینی به‌منظور پیشگیری یا جلوگیری از تعرضات و تجاوزات به اموال فرهنگی و آثار تاریخی طبیعی و انجام انحصاری کلیه امور حقوقی مربوط به میراث فرهنگی و طرح دعاوی کیفری علیه متخلفین از قوانین ناظر به میراث فرهنگی کشور به‌عنوان مدعی یا حسب مورد شاکی خصوصی.
این مرمتگر گفت: جالب است که اتفاقی که در بازار قیصریه رخ‌داده بخشی حساس ازنظر ثبت ملی و جهانی است اما کارهای غیراصولی در آن انجام می‌شود و مسئولین اداره کل میراث فرهنگی استان منتظرند تا مشکلات ایجاد شود و آن‌ها شکایتی مطرح کنند! درحالی‌که قانون به آن‌ها اجازه می‌دهد با اقدامات حقوقی در جهت پیشگیری از این اقدامات جلوگیری کنند.
هوشیار ادامه داد: مدیرکل محترم میراث فرهنگی استان عنوان کرده‌اند که «مجموعه میراث فرهنگی وظیفه دارد نسبت به حفاظت و حراست بازار قیصریه اقدام کند که باوجود کمبود و کاستی‌ها این وظیفه در حال انجام است اما از کاسبان و بازاریان تقاضا داریم به وظیفه خود به‌عنوان مالک این اثر عمل کنند.» در این خصوص مواد ۲۵ و ۲۶ قانون مدنی، تبصره ۶ ماده ۹۶ قانون شهرداری، آیین‌نامه اموال عمومی شهرداری‌ها مصوب سال ۳۴۶ و قانون محاسبات عمومی مصوب سال ۱۳۶۶) را به ایشان متذکر می‌شوم که بر اساس آن، اموال تاریخی عمومی از قبیل پل‌ها، میدان‌های عمومی، کاروانسراها، آب‌انبارهای عمومی، مدارس قدیمی و... متعلق به مردم است و قابل‌انتقال به اشخاص و تملک خصوصی نیست و دولت و دیگر نهادهای عمومی موظف به حفاظت از این اموال‌اند. آثار تاریخی دولتی از آن دولت است، ولی در اختیار دستگاه‌های اجرایی به‌ویژه وزارت میراث فرهنگی قرار دارند و ایـن دستگاه‌ها مکلف بـه حفاظت، نگهداری و مرمت آن‌ها هستند.
لزوم بسترسازی و حمایت دستگاه‌های متولی برای همدلی مردم
این دانش‌آموخته مرمت بناهای تاریخی اضافه کرد: جناب مدیرکل در صحبت‌های خود آورده‌اند که «در خصوص سایر بناهایی که در مالکیت سایر افراد یا اشخاص حقیقی و حقوقی قرار دارد، به علت اینکه این بناها فرهنگی است، بر اساس قانون جمهوری اسلامی ایران وظیفه حفاظت و حراست از آن‌ها تنها معطوف به میراث فرهنگی نیست و باید اشخاص هم نسبت به حفاظت و حراست از این بناها اقدام کنند.» در اینجا به مدیریت محترم اداره کل میراث فرهنگی استان اصفهان نکته دیگری را باید متذکر شد و این است که اتفاقاً این آثار متعلق به دولت است و وظیفه حراست و حفاظت آن‌ها بر عهده دولت است؛ اما می‌دانیم همیشه در امر حفاظت مشارکت و همدلی مردم نیز لازم است. البته در وظایف وزاتخانه میراث، تشویق مردم به مشارکت در فعالیت‌های مربوط به شناسایی، حفظ و احیاء میراث فرهنگی و نظارت بر آن آمده است، همچنین در اصل ۱۲۳ قانون اساسی که پیش‌تر بیان شد در معنای حمایت چنین آمده که حمایت، بسترسازی مناسب برای توانمندسازی مالکان و بهره‌برداران و ارتقای کیفیت زندگی ساکنان بافت‌های تاریخی ـ فرهنگی است.
هوشیار تأکید کرد: همدلی مردم به بسترسازی و حمایت دستگاه‌های متولی از آن‌ها نیاز دارد و دستگاه نظارتی باید در تعامل کامل با مردم باشد و مردم بدانند دستگاه متولی حافظ منافع آن‌هاست. اما کافی است شما یک‌بار از کسبه میدان راجع به خدمات میراث فرهنگی در جهت حفظ و حراست بازار پرس‌وجو کنید تا عمق ناراحتی آن‌ها را متوجه شوید. شما در این سال‌ها چند بار مستقیماً پای صحبت کسبه نشسته‌اید؟ چند جلسه برگزار کرده‌اید تا بتوانید راه‌حلی دوطرفه برای حل مشکلات بیابید؟ که حالا این انتظار وجود دارد که بازاریان خودشان نسبه به برف‌روبی و مرمت اقدام کنند؟ مگر گزارش‌های هواشناسی را دریافت نمی‌کنید؟ این جزئی از وظایف اداره کل میراث فرهنگی استان است تا حداقل به بازاریان هشدار دهد که برای بارندگی و احتمال خطر، خودشان فکری کنند.
او گفت: در این مقوله می‌توان ساعت‌ها گفتگو کرد، اما بیان همین چند مورد به‌صورت کوتاه گواه آن است که متأسفانه بسیاری از مسئولین میراث فرهنگی و نهادهای مرتبط ما از قوانین و حدود اختیارات و وظایف خود اطلاعی نداریم و نتیجه، این آشفته‌بازاری است که امروز می‌بینیم. ای‌کاش حداقل به این جمله منشور اخلاقی خود پایبند بودیم که نسبت به ذی‌نفعان و حرفه خود احساس مسئولیت داشته و کارهای محوله را به بهترین شکل و به‌طور دقیق و کامل با رعایت اصول اخلاقی و اداری انجام دهیم.
انتهای پیام
نظرات