مهدی آخرتی در گفت‌وگو با ایسنا به مناسبت زادروز احمد شاملو، با اشاره به تفاوت شاملو با دیگر شاعران عصر خود اظهار کرد: تفاوت‌های بسیاری وجود دارد که او را از دیگر شاعران عصر خود متمایز می‌کند و بارزترین آن ابداع قالب شعر فارسی سپید توسط او است که هرچند پیش از او نیز افرادی سعی بر این کار کرده بودند اما هیچکس نتوانسته مانند شاملو آن را به صورت مانیفست‌دار، مفصل و کامل ابداع کند و شعرهایی که ارائه داده بودند به قدرت شعر شاملو نمی‌رسید.

وی افزود: همچنین شاملو نخستین کسی است که توانست ترانه‌ای را که به شکل امروزی توسط خواننده‌ها خوانده می‌شود را وارد ادبیات کند، وگرنه پیش از او بیشتر تصنیف خوانده می‌شد.

این منتقد ادبی با اشاره به دیگر فعالیت‌های ادبی شاملو تصریح کرد: او تحقیقات بسیاری در حوزه فرهنگ عامه داشت و کتابی ۱۲ جلدی به نام «کوچه» در زمینه فرهنگ عامه از شاملو به جا مانده است. همچنین او روزنامه‌نگار بسیار بزرگی بود و از کتاب «جمعه» او در مجلات برای پرداختن به مباحث و نقدهای ادبی استفاده می‌شد و جزو اولین شاعران معاصری بود که صدای خود را به عنوان شاعر ضبط می‌کرد. همچنین شاملو شعر شاعران دیگر زبان‌ها را بازسرایی می‌کرد و به نظر من بسیار ظلم بود که فردی با این شخصیت ویژه ادبی  شناخته نشود.

تعریف اخوان از دنباله‌روهای شاملو

آخرتی با بیان اینکه شعر سپید مختص شاملو بود، تصریح کرد: اخوان ثالث درباره شاملو گفته بود که او دنباله‌روهای فاسد دارد. بر همین اساس ضربه مهلکی توسط دنباله روهای او به بدنه شعر فارسی وارد شد بعد از شاملو دیگر کسی نتوانست شعر سپید بگوید، بلکه از قالب‌هایی مانند موج نو، هجم نو و...استفاده می‌شد.

وی ادامه داد: شعر سپید با شاملو شروع و با خودش به پایان رسید و ویژگی‌هایی مانند موسیقی، زبان، تصویر و ساختار شعری او دیگر در هیچ شعری تکرار نشد. اگر شباهتی نیز وجود داشت به تقلید از شاملو بود و تنها ساده‌گویی او در شعر سپید است که در ترانه‌های امروزی به چشم می‌خورد.

این شاعر و منتقد ادبی در خصوص اینکه اگر شاملو شعر سپید را ابداع نمی‌کرد، ممکن بود کسی دیگر به چنین کاری دست بزند یا نه، بیان کرد:  شرایط عصر و زمانه در ابداع قالب بسیار تاثیرگذار است. در هر زمانه‌ای فرهنگ، شکل و قالب ادبیات رشد می‌کند و انسان باهوش می‌تواند در این شرایط  شیوه جدیدی ابداع کند. ممکن بود قالب شعری سپید توسط فرد دیگری ابداع شود اما تا این حد کامل و جامع نباشد. به نظر من شاملو اولین و بهترین کسی است که در ادبیات فارسی شعر سپید می‌گوید.

غم‌ نان اگر گذارد...

آخرتی خاطرنشان کرد: اگرشاعران معاصر مانند شاملو وجود نداشتند ممکن بود چشمه شعر با وجود تکنولوژی و صنعتی که امروز مقابل آن قرار داد از بین برود. امروز ادبیات با پشتوانه قوی خود در معرض نابودی است؛ زمانی ادبیات زبان رسانه‌ای جامعه ما بود اما امروز دیگر جایگاهی ندارد و ما در جلسات  ادبیات شاهد آن هستیم که مخاطب شعر و ادبیات بسیار کمتر شده و دیگر مردم علاقه‌ای به ادبیات ندارند.

وی با مخاطب قراردادن شاعران آینده اظهار کرد: شاعران امروز و آینده برای نوآوری در شعر خود باید مانند شاملو زندگی خود را وقف ادبیات کنند و هوش و ذوق ادبی آن را  نیز داشته باشند. تمام کسانی که شاملو را می شناسند به پشتکار و همت او اعتراف دارند.

این شاعر و منتقد ادبی ادامه داد: با این حال متاسفانه امروز با توجه به مشکلات اقتصادی، شاعران دیگر نمی‌توانند مانند گذشته زندگی خود را وقف ادبیات کنند. به قول شاملو: غم نان اگر گذارد... .

انتهای پیام