مریم کاووسی، در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: حتمـا تـا به حال به چشمتـان خورده افرادی اسم خود، تبلیغ کـالا و خدمـاتشان، ابیات شعر، دلنوشته، خـاطره، فحش و ناسزا، نقاشی و چیزهـایی از این قبیل را روی آثار تـاریخی و بـاســتـانی و اموال عمومی مثل صندلی اتوبوس، دیواره پله‌برقی، پل‌هـای عـابر و… حک کرده‌اند، یک حرکت عجیب و ناراحت‌کننده که نسخه مجـازی‌اش هم، همـان به اصطلاح ترول‌هـای شبکه‌هـای اجتمـاعی‌انــد که بـا کـامنت‌هـای فحش و ناسزا، صفحات چهره‌هـای شناخته‌شده را آمـاج حمله قرار می‌دهند.
وی ادامه داد: ونـدالیسم عکس‌العملی خصمـانه و واکنشی کینه‌توزانه به برخی از فشارها، تحمیل‌ها، ناملایمات، اجحاف‌ها، شکست‌ها و ... است، نوعی روحیه بیمارگونه که تمایل به تخریب آگاهانه، ارادی و خود خواسته اموال و متعلقات عمومی است.
کاووسی افزود: ناسازگاری‌های حاکم بر روابط فرد و جامعه، تضعیف و فروپاشی اخلاق، تزلزل نهادهای جامعه مانند خـانواده و مدرسه در انتقال ارزش‌های اجتماعی، سلطه شرایط نابهنجار بر جامعه و… می‌تواند از دلایل شکل‌گیری وندالیسم بـاشد.
این روانشناس عنوان کرد: شدت بروز وندالیسم از خفیف مـانند دیوارنویسی، رنگ پاشی روی تـابلوهـا، پنچر کردن خودروهـا، خط‌انداختن خودروهـای پارک شده، یادگاری نوشتن روی تنه درخت و آثار تـاریخی و… تـا شدید مـانند شکستن شیشه‌هـای مغازه‌هـا و غارت آن‌هـا در هرج و مرج‌ها بسته به میزانِ این اختلال در افراد، شکل می‌گیرد.
وی با بیان اینکه وندالیسم در میان نوجوانان و جوانان شایع‌تر از سایر اقشار جامعه است، تصریح کرد: آن‌ها شیشه‌های مدرسه را می‌شکنند، روی میزها و صندلی‌ها چیزی می‌نویسند یا آن‌ها را تخریب می‌کنند، در کتابخانه به کتاب‌ها صدمه می‌زنند، به وسایل خوابگاه‌های دانشجویی آسیب می‌رسانند، آثار هنری را تخریب می‌کنند، به وسایل حمل و نقل عمومی و تابلوها و علائم شهری صدمه می‌زنند و … .
کاووسی عنوان کرد: آنومی یا ناهنجـاری اجتمـاعی، مهم‌ترین زمینه شکل‌گیری وندالیسم اسـت، یعنی افرادی که پیوستگی و انسجامی با جامعه ندارند و به هر دلیل، پس زده شده‌اند یا خودشان حس طرد شدگی دارند، دلیلی نمی‌بینند عصبـانیت شان را روی آثار بـاســتـانی و اموال عمومی تخلیه نکنند.
این روانشناس بیان کرد: دومین دلیل مهم، عصبانیت افراد از ناکامی‌هایشان مانند طبقه اجتمـاعی که به آن تعلق دارند است و دلیل سوم، نیاز به ابراز وجود و هویت که در این مورد، هدف اصلی تخریب نیست ولی افراد می‌دانند که کـارشان منجر به تخریب می‌شود.
وی افزود: ونـدالیسم از یک سو بـاعث هزینه‌های فیزیکی و مـادی برای احیا و بـازسازی آثار و اموال تخریب شده اســت، از دیگرسو به نازیبایی شهر و از بین رفتن آثار تاریخی و باستانی می‌انجامد و در مرحله بعد، به شیوع رفتـارهـای ونـدال منجر می‌شود، در واقع وقوع هر وندالیسم، رفتـار مشابه دیگری را در این زمینه ترویج می‌کند.
کاووسی با اشاره به اینکه گاهی اوقات مسائل ژنتیکی و اختلالات روانی منجر به جامعه‌ستیزی می‌شوند، عنوان کرد: در این حالت مراجعه به یک متخصص بهترین روش برای اصلاح این رفتار است.
این روانشناس با اشاره به اینکه وندالیسم دو نوع فردی و گروهی دارد، افزود: وندالیسم گروهی با برنامه و هدفی مشخص اجرا می‌شود، اما وندالیسم فردی اغلب بدون برنامه و هدف مشخص است.
وی با اشاره به اینکه وندالیسم گروهی بیشتر و آشکارتر یا پررنگ‌تر جلوه می‌کند، اما درعمل، آسیب‌های پنهان اجتماعی و اقتصادی وندالیسم شخصی بسیار گسترده‌تر و عمیق‌تر است، بیان کرد: بیشتر وندال‌ها آسیب و تخریب آن‌ها بسیار وسیع است، مانند نقاشی‌ها و مجسمه‌های گالری‌های هنری، آثار باستانی در موزه‌ها، بناهای تاریخی، اماکن مذهبی، مجسمه‌ها، نیمکت و صندلی‌های عمومی، فضاهای سبز، سطل‌های زباله و … در جنگل‌ها، پارک‌ها و میادین، چراغ‌ها و باجه‌های تلفن‌های خیابانی، اموال رستوران‌ها و هتل‌ها، صندلی‌های سینما، مترو، قطار، اتوبوس، هواپیما و ورزشگاه‌ها، ریل‌های قطار، آسانسورها، کتاب‌های کتابخانه‌های عمومی، در و دیوارهای شهر، اموال مدرسه، تابلوهای راهنمایی و رانندگی، انبارها و استخرهای عمومی، دستشویی‌های عمومی، عابر بانک‌ها و…، آتش افروزی در جنگل‌ها و انبارهای عمومی، شکستن لامپ‌ها در گذرگاه‌های عمومی‌و پارک‌ها، شکستن شیشه‌های خانه‌های متروکه، بمب‌گذاری با هدف تخریب اموال عمومی و نه آسیب‌های انسانی و بسیاری موارد دیگر.
وی تصریح کرد: وَندال‌ها یا تخریب‌گرها به طبقه یا منطقه خاصی از اجتماع یا منطقه خاصی از شهر تعلق ندارند و تنها در محدوده مشخصی از شهر به خرابکاری نمی‌پردازند و فرد خرابکار برای انجام فعالیت نابه‌هنجار خود، هیچ محدودیت زمانی و مکانی قائل نیست.
کاووسی عنوان کرد: البته مواردی مانند وجود خرده فرهنگ‌ها و مهاجرنشینی در یک محدوده مشخص از شهر، می‌تواند از عوامل مؤثر بر به وجود آمدن پدیده ونـدالیسم باشد، ضمن این که این پدیده نابهنجار اجتمـاعی که نوعی هرج و مرج طلبی شهری و ضد رفتارهای شهرنشینی تلقی می‌شود، بیشتر از همه در بین نوجوانان و جوانان دیده می‌شود.
این روانشناس عنوان کرد: افرادی که با سرخوردگی‌ها، شکست‌ها و ناکامی‌های مختلف در زمینه‌های تحصیلی، حرفه‌ای، مالی، خانوادگی و اجتماعی مواجه بوده و دارای شخصیتی پرخاشگر، بی‌ثبات، ضداجتماعی، ناآرام، انتقام‌جو و در عین حال مأیوس‌اند.
وی عنوان کرد: جامعه‌شناس‌های غربی، وندالیسم را یک بیمـاری مدرن دانسته‌اند که به‌عنوان یک معضل اجتماعی تا نیم قرن پیش اصلاً مطرح نبوده و وجود نداشته است.
کاووسی تصریح کرد: آمارها در ایران نشان می‌دهد که ۶۷ درصد از افراد دستگیر شده وَندال در گروه سنی ۱۰ تـا ۲۵ سال قرار دارند که در آن سهم مردان بیشتر از زنان اســت، به طوری که ۷۵ درصد را مردان و ۲۵ درصد را زنان تشکیل می‌دهند، به لحاظ تحصیلی نیز بیش‌از چهار درصد تحصیلات راهنمایی و بیش‌از ۹ درصد تحصیلات ابتدایی داشته‌اند.
این روانشناس بیان کرد: در وندال‌ها پرخاشگری اصلی‌ترین زیرساخت بوده و یکی‌از مکانیزم‌های دفاع روانی برای تسلط بر محیط و کسب آرامش است.
وی با اشاره به ویژگی‌های وندال‌ها، عنوان کرد: پسران بیش‌از دختران به برون ریزی خشم خود می‌پردازند، بنابراین وندالیسم بیشتر در بین پسرها دیده می‌شود و بین ۱۰ تا ۲۵ سال شایع‌تر است.
کاووسی با اشاره به اینکه وندالیسم بین شهرنشین‌ها بیشتر از روستانشین‌ها دیده می‌شود، بیان کرد: تلاقی و تعامل لایه‌های مختلف فرهنگی، اقتصادی، سیاسی واجتماعی و… در شهرها به‌ویژه کلانشهرها و تراکم و تنوع جمعیتی در آن افزون‌تر و فشارهای روانی ناشی از آن، بیشتر است.
این روانشناس بیان کرد: ریشه‌های وندالیسم را می‌توان تجربه‌های تلخ یا تربیت غلط در کودکی، مانند طلاق پدر و مادر، تنبیه نامتناسب بدنی یا رفتاری و کلامی، بی‌بند و باری جنسی یا اعتیاد و به زندان افتادن پدر یا مادر، کمبودهای عاطفی بین کودک و پدر و مادر، عوامل ژنتیکی و وراثتی، کاستی‌های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی همانند سایر نابهنجاری‌های اجتماعی دانست، در واقع وندالیسم در یک نگاه بسته، جرم و در نگاهی باز، بیماری است.
وی در رابطه با علل ظهور پدیده وندالیسم، بیان کرد: بررسی‌های روان‌شناسی و تربیتی نشان می‌دهد وندالیسم غالباً ریشه اکتسابی دارد و از شرایط محیطی ناشی می‌شود، نوجوانان و جوانان متهمان اصلی این نوع رفتارهای خرابکارانه هستند و وضعیت اجتماعی شهرها مانند سطح درآمد، تسهیلات رفاهی و معیشتی، محرومیت‌های طبقاتی، مهاجرنشینی و … وقوع آن‌را تشدید می‌کند.
کاووسی عنوان کرد: علل وقوع وندالیسم مجموعه‌ای به هم تنیده از عوامل فرهنگی و اجتماعی می‌باشد که در جامعه معضل بیکاری، پر نشدن اوقات فراغت و تخلیه نشدن هیجانات روحی نوجوانان مهم‌ترین آنهاست.
این روانشناس ادامه داد: نقش رسانه‌ها و مراکز فرهنگی و آموزشی مانند دانشگاه‌ها، مدارس و … در جامعه‌پذیری جوانان وجلوگیری از بروز وندالیسم بسیار مؤثر است.
وی افزود: شرایط فرهنگی جامعه نشان می‌دهد هرجا که رسانه‌ها دست به کار شده‌اند و برای فرهنگ‌سازی به صورت جدی برنامه‌ریزی و عمل کرده‌اند، نتایج مطلوبی حاصل شده است، اطلاع‌رسانی درباره علل، نتایج و تبعات فردی و اجتماعی وندالیسم یک ضرورت جدی محسوب می‌شود و می‌توان انتظار داشت افزایش آگاهی‌ها به کاهش مخاطرات و آسیب‌ها در این حوزه بینجامد.
کاووسی تصریح کرد: به طور کلی می‌توان گفت که اگر کودک در محیط خصومت زندگی کند یاد می‌گیرد که ستیزه‌جویی کند اگر کودک در محیط شرمندگی زندگی کند یاد می‌گیرد که احساس گناه کند، اگر در محیط بردباری زندگی کند یاد می‌گیرد صبور باشد، اگر در محیط امیدوارکننده زندگی کند، اعتمادبه نفس را یاد می‌گیرد، اگر در محیط تحسین زندگی کند، قدردانی یاد می‌گیرد، اگر در محیط منصفانه زندگی کند عدالت را یاد می‌گیرد، اگر در محیط امن زندگی کند باایمان می‌شود، پس می‌توان نتیجه گرفت که وندالیسم یا تخریب اموال مانند همه رفتارهای نابهنجار دیگر از عوامل رفتاری آسیب‌زای خانواده سرچشمه می‌گیرد، مخصوصاً اگر کودک در محیط خانوادگی همراه با خشونت زندگی کند یاد می‌گیرد که ستیزه‌جویی کند پس ستیزه‌جویی و وندالیسم می‌توان گفت که ابتدا در محیط خانواده آموخته می‌شود.
انتهای پیام
نظرات