ساعت ۹ صبح است، راهی حسینیه آقا سید جمال می‌شوم. حسینیه‌ای که علی‌رغم نام مردانه‌اش، خاصه بانوان قزوینی است. پیش‌تر خوانده بودم که آقا سید جمال میری از مبارزان اهل تشیع است که منزل مسکونی‌اش را وقف حسینیه کرده و امروز که چراغ این حسینیه در محرم ۱۴۴۴ روشن و درش به روی محبان امام حسین (ع) گشوده است بیش از یک قرن از اولین مراسم روضه‌خوانی در این حسینیه می‌گذرد.

نزدیک حسینیه که می‌شوم، چند دستفروش بساط استکان فروشی پهن کرده‌اند. وارد حسینیه می‌شوم، گوشه‌ای می‌نشینم؛ خانم کناری‌ام چند استکان کنارش گذاشته است. اشاره می‌کند که امروز جمعیت زیاد است و تا استکان‌ها تمام نشده، برو از دست نتیجه آقا سید جمال یک استکان بگیر اینجا هیچ‌کسی دست‌خالی برنمی‌گردد.

بلند می‌شوم، یک استکان می‌گیرم. به گوشه دیگری از حسینیه می‌روم. به‌راستی چه رازی در این استکان نهفته است؟

همان‌طور که به استکان و آدم‌ها نگاه می‌کنم، یکی از بانوانی که کنارم نشسته است، می‌گوید ان‌شاالله سال بعد همین موقع با ۶ استکان می‌آیی و حاجت‌روا می‌شوی. از سن و سال و لهجه غلیظ قزوینی‌اش حس می‌کنم باید اطلاعات خوبی داشته باشد، علت نذر استکان را از این مادربزرگ قزوینی می‌پرسم.

استکان و نعلبکی‌ها، نشان از گرمی روضه اباعبدالله دارد

می‌گوید: آقا سید جمال، یکی از آیت‌الله‌های نامدار قزوینی است که برای برگزاری مراسم اباعبدالله الحسین (ع) زحمت‌های زیادی کشیده و منزل شخصی خود را وقف حسینیه کرده تا محفلی برای سوگواران شهدای کربلا باشد.

وی ادامه می‌دهد: بعد از فوت آقا سید جمال، وراث دختری‌اش این راه و رسم را ادامه می‌دهند و ۱۵ سالی است که حسینیه را بزرگ‌تر کرده‌اند.

این مادربزرگ قزوینی بابیان اینکه، هرسال از اول تا ۱۲ محرم مراسم روضه‌خوانی در این حسینیه دایر است، خاطرنشان می‌کند: اعتقاد قزوینی‌ها به این حسینیه به‌قدری زیاد است که از اول محرم تا روز تاسوعا هیئت‌های مختلف به‌صورت میهمان به حسینیه آقا سید جمال می‌آیند و بعد از سینه‌زنی و نوحه‌خوانی از حسینیه خارج می‌شوند.

وی در خصوص نذر استکان می‌گوید: نذر استکان و نعلبکی در بسیاری از شهرهای ایران مرسوم است و دلیل آن این است که باید همیشه مراسم روضه و چای‌خوری اباعبدالله الحسین (ع) گرم باشد. به همین خاطر چون آقا سید جمال برای برگزاری مراسم محرم زحمات بسیاری کشیده است، بانوان قزوینی هرساله با نذر چایی، قند و استکان و نعلبکی حاجت خود را گره به خلوص نیت آقا سید جمال می‌زنند.

بانوی دیگری که کنارمان نشسته است، به نقل از پدربزرگش می‌گوید: آقا سید جمال یکی از مبارزان و مدافعان شیعه بوده و حالات معنوی او به حدی رسیده که مردم معتقد بودند ارتباط با او با ائمه منجر به شفای بیماران شده است.

نگاهی به سبقه تاریخی آسیدجمال

ندا حاج میری، کارشناس ارشد شهرسازی و قزوین پژوه در این‌ خصوص به ایسنا می‌گوید: تغییر مذهب ایرانیان در طی سده‌های شانزدهم تا هجدهم میلادی در زمان حکمرانی سلسله صفویه به‌طور گسترده به وقوع پیوست و ایران را به مرکز تشیع در جهان تبدیل کرد اما در این میان افراد زیادی بودند که در این تحول عظیم نقش داشتند و یکی از این افراد برجسته حاج سید کمال رضوی قزوینی، جد حاج سید جمال بوده است.

وی ادامه می‌دهد: با توجه به اینکه پدربزرگ‌های آقا سید جمال یا به قول قزوینی‌ها آسید جمال، از علمای بنام کشور بودند وی نیز تحصیلات حوزوی را برگزید و زیر نظر اساتیدی چون محمدحسین فشارکی، از علمای برجسته اصفهان در ایران و همچنین زیر نظر شیخ زین‌العابدین مازندرانی، شیخ لطیف الله مازندرانی و میرزا حبیب‌الله رشتی در عراق به فراگیری علوم دینی پرداخت و پس از پایان دوره تحصیلی خود به‌عنوان یکی از مجتهدان ایرانی مطرح شد.

ثبت حسینیه آسیدجمال به‌عنوان میراث ناملموس

حاج میری، اظهار می‌کند: آسید جمال پس از بازگشت به ایران، کتاب‌هایی زیادی نوشت که مرجع بسیاری از آموزه‌های دینی شد. سال‌ها بعد که ایران دچار تحولات سیاسی شد، آسیدجمال قزوینی به‌عنوان یکی از مبارزان جنبش مشروطیت و از پرچم‌داران استقلال و آزادی مطرح شد و در این دوران چند بار نسبت به وی سوءقصد شد که خواست خدا بر حفظ ایشان بود.

این قزوین پژوه، ادامه می‌دهد: برگزاری روضه در حسینیه آسید جمال قدمتی ۲۰۰ ساله دارد و قبل از آقا سید جمال، پدرش در این حسینیه برای اشاعه فرهنگ شیعه فعالیت می‌کرد. همچنین قدمت تاریخی این حسینیه در دوره افشاریه است که در سال ۱۳۹۱ به‌عنوان آثار ناملموس ثبت ملی شده است.

عاشورا و آیین گل مالی بر سر

حاج‌میری بیان می‌کند: محتشم کاشانی، اولین شاعر ایرانی بوده است که برای امام حسین (ع) شعر سروده است و حسینیه آسیدجمال، از ابتدا تا به امروز مزین به کتیبه‌هایی با اشعار محتشم کاشانی شده است.

وی ادامه می‌دهد: اقبال و استقبال مردم به برگزاری مراسم روضه در حسینیه آسید جمال به‌قدری است که این خاندان در ایام دهه اول محرم، اقدام به برپایی خیمه می‌کردند و منبر در وسط حیاط قرار می‌گرفت.

حاج میری می‌گوید: هرسال، شب‌های عاشورا، آقا سید جمال به منبر می‌رفت و عمامه خود را بر روی زمین می‌گذاشت و علاوه بر آنکه بر سرخود گل می‌مالید، به ترتیب بر سر مردم نیز گل می‌مالید و مردم معتقد بودند که این مراسم‌ باعث شفای تعدادی بیمار می‌شد. همچنین گفته می‌شود یکی از بیماران نیز با خوردن چای روضه سید الشهداء شفا یافته است و از همین رو هرسال زنان به نیت حاجت‌روایی به این حسینیه استکان، نعلبکی، چای و قند می‌آورند.

انتهای پیام