صحبت از محله «شهرک غرب» است؛ محله‌ای که خانه‌های ویلایی‌اش دیدنی‌اند و از «میدان صنعت» شروع می‌شود و بوسیله بلوار «خُوَردین» که برخی آن را خووردین می‌نامند به سعادت‌آباد وصل می‌شود.
«خُوَردین» را در کتب تاریخی مربوط به جاده‌ای در حواشی تهران قدیم دانسته‌اند؛ دهی در شش کیلومتری امامزاده صالح و دو کیلومتری ونک که ۸۵ نفر سکنه داشت و ساکنانش همه مسیحی بودند. خُوَردین از روستاهای کهن جلگه‌ای تهران قدیم است که درباره ریشه لغوی آن تحقیقاتی صورت گرفته و معنی آن را تل و تپه و زمین پست دانسته‌اند. گفته می‌شود تا چند سال پیش چند درخت کهنسال خوردین همچنان زنده بوده‌اند.
دِه خوردین از سمت شرق به اراضی ونک و از جنوب به کوی گیشا و اراضی طرشت می‌رسد و مسیر رودخانه اِوین حد فاصل آن با ونک بوده است. اراضی فرحزاد نیز در جانب غربی و شمال آن قرار دارد. این منطقه که امروز به نام شهرک غرب (قدس) معروف است، قریه بزرگی بود با یک رشته قنات و یک باغ بزرگ اربابی که جاده خاکی طرشت از جنوب آن می‌گذشت و به اراضی سعادت‌آباد منتهی می‌شد. زمین های این روستا را از دهه ۱۳۴۰ خورشیدی به بعد تقسیم‌بندی، تفکیک و ساختمان کردند و از اوایل دهه ۱۳۵۰ خورشیدی شرکت‌های بزرگ ساختمان‌سازی ایرانی و خارجی و اشخاص متفرقه شروع به احداث بناهای گوناگون در آن کردند.
گفته می‌شود آمریکایی‌ها ساخت و ساز در شهرک غرب را شروع کردند. «نصرالله حدادی» نویسنده کتاب «با من به طهران بیایید» درباره تاریخچه ورود آمریکایی‌ها به ایران می‌گوید: «از شهریور سال ۱۳۲۰ که ایران در جنگ جهانی دوم به اشغال متفقین درآمد پای آمریکایی‌ها به ایران باز شد. حضور مستشاران، متخصصان و صنعتگران آمریکایی در جای جای ایران و بویژه پایتخت، رفته رفته آنها را به فکر مستقرشدن در یک محله و خلق یک آبادی آمریکایی انداخت.»
در میان همه محله‌های تهران، روستاها و زمین‌های اطراف پایتخت قرعه به نام محدوده شهرک غرب امروزی افتاد تا آمریکایی‌ها شهرکشان را در آن بنا کنند؛ شهرکی که قرار بود کاملاً با معماری آمریکایی ساخته شود تا برای غربی‌هایی که از کشورشان دور بودند حکم وطن را داشته باشد.
برج‌های هرمزان که ساخته شد، آمریکایی‌ها به این نتیجه رسیدند که برای آبادانی شهرک مخصوص به خودشان نیاز به ورزشگاه، مدرسه و امکانات فرهنگی دارند. به همین دلیل با ساخت بزرگراه شاهنشاهی (چمران) سعی کردند همه امکانات مورد نیازشان را به شمال غرب پایتخت بیاورند. اما عمر حکومت پهلوی فقط به آنها اجازه ساخت یک مدرسه را داد. اکنون مدرسه پسرانه‌ای که در خیابان ایران‌زمین است، تنها یادگار مدرسه آمریکایی‌ها با معماری ۵۰ سال پیش است.
آمریکایی‌ها با پیروزی انقلاب اسلامی مجبور به ترک ایران شدند اما در ابتدای دهه ۵۰ و بعد از ساخت مدرسه آمریکایی‌ها موفق شدند برای خود یک دانشگاه آمریکایی هم بسازند. در محل دانشگاه امام صادق (ع) فعلی در بلوار مدیریت، پیش از انقلاب اسلامی دانشگاهی وجود داشت که شعبه‌ای از دانشگاه هاروارد آمریکا بود. این دانشگاه با نام «مرکز مطالعات مدیریت هاروارد» سال ۱۳۵۱ با درآمدهای شرکت نفت و به دست محمدرضا پهلوی افتتاح شد تا افراد با گذراندن دوره‌های یک تا دو سال، مدیران موفقی شوند. مدیریت این دانشگاه به عهده «غلامرضا پهلوی» بود و افرادی از جمله «منوچهر اقبال» و «حبیب‌الله لاجوردی» از چهره‌های نزدیک به دربار هم عضو هیئت امنای این مرکز دانشگاهی بودند. اگرچه شعبه دانشگاه هاروارد فقط ۶ سال در ایران فعالیت داشت اما نام پل مدیریت که امروز روی پل بزرگراه شهید چمران باقی مانده یادگار همان روزهایی است که در این دانشگاه، مدیریت تدریس می‌شد.
طبق نوشته مصطفی ایزدی در کتاب «فرهنگ معابر تهران» از دِه خوردین در حال حاضر بخشی از باغ اربابیان به وسعت نزدیک به ۱۰ هکتار باقی است.
بلوار خوردین در چهارراه سعادت‌آباد، محل تلاقی بلوار مدیریت و بلوار دریا است و از بین فازهای ۱ و ۲ شهرک غرب می‌گذرد و در میدان صنعت که از میادین مهم شمال غربی پایتخت است متوقف می‌شود. میدان صنعت در تیرماه سال ۱۳۷۵ همزمان با روز صنعت افتتاح شد که داخل میدان را با تندیسی از صنعت مشخص کرده بودند و این تندیس بعدها حذف شد. بسیاری میدان صنعت را به نام «میدان شهرک» هم می‌شناسند.
«بلوار دادمان» هم یکی از معابر مهم شهرک قدس در شمال غربی تهران است. این بلوار شرقی - غربی از بلوار خوردین شروع می‌شود و پس از قطع‌کردن بلوارهای «پاکنژاد» و «فرحزادی» و گذر از زیر بزرگراه «یادگار امام» به خیابان «گل‌افشان» وصل می‌شود. «بلوار دادمان» قبل از این «پونک خاوری» و «باختری» نامیده می‌شد اما به پیشنهاد شهرداری منطقه ۲ در سال ۱۳۸۲ نام «دادمان» را برای آن انتخاب کردند. زنده‌یاد دکتر رحمان دادمان در دولت سیدمحمد خاتمی مدتی معاون وزیر راه و ترابری و مدیرعامل راه‌آهن جمهوری اسلامی بود و در آغاز دوره دوم ریاست جمهوری خاتمی بعنوان وزیر راه و ترابری خدمت کرد. او در اردیبهشت سال ۱۳۸۰ در حالی که برای انجام ماموریت اداری خود و بازدید از پروژه‌های وزارت راه و ترابری عازم استان گلستان بود در سانحه سقوط هواپیمای یاک ۴۰ همراه تعداد دیگری از همراهانش از دنیا رفت.
بلوار دادمان در منطقه دو شهرداری واقع و طول تقریبی آن ۳۰۰۰ متر و عرض آن ۳۵ متر است. کاربری این بلوار مسکونی نیست و در غربی‌ترین نقطه آن پژوهشگاه نیرو که مجموعه تاسیسات مهمی است، قرار دارد.
از میدان شهرک غرب در شمال غربی تهران، یعنی میدان صنعت، بلواری به سمت غرب منشعب می‌شود که پس از خیابان سیف با یک قوس ۹۰ درجه‌ای به سمت شمال تغییر جهت می‌دهد و تا قلب محله ییلاقی فرحزاد پیش می‌رود. نام این بلوار که در گذشته به جاده فرحزاد مشهور بود، به نام «محمدمهدی فرحزادی»، خیابان فرحزادی گذاشته شد. شهید فرحزادی فرمانده گردان بود و در منطقه عملیاتی فکه، جبهه ابوقریب به شهادت رسید. پیکر او را در سال ۶۳ به زادگاهش آوردند و در صحن امامزاده ابوطالب فرحزاد به خاک سپردند.
بلوار فرحزادی از میان فازهای ۳ و ۴ شهرک قدس می‌گذرد و پس از قطع بلوار دادمان و بلوار دریا از روی بزرگراه نیایش عبور می‌کند و وارد فرحزاد می‌شود. انتهای این بلوار نامشخص است چرا که در انتها به جاده خاکی امامزاده داوود وصل می‌شود. طول بلوار فرحزادی که بخشی از شمال آن بصورت خیابان است از میدان صنعت تا میدان فرحزاد در حدود ۵۰۰۰ متر است. کاربری این بلوار مسکونی - تجاری است.
بسیاری از محله فرحزاد خاطره دارند و برای یک بار هم که شده تفریح در باغچه‌ها و رستوران‌های این منطقه را تجربه کرده‌اند.
انتهای پیام
نظرات