• سه‌شنبه / ۹ فروردین ۱۴۰۱ / ۱۱:۲۷
  • دسته‌بندی: مرکزی
  • کد خبر: 1401010903688
  • خبرنگار : 50210

قرن ۱۴، پایان بیمارستان ولیعصر را ندید/افتتاح؛ شاید امسال

قرن ۱۴، پایان بیمارستان ولیعصر را ندید/افتتاح؛ شاید امسال

ایسنا/مرکزی بیمارستان ولیعصر (عج) اراک در سال ۱۳۲۹ احداث شد و در سال ۱۳۳۲ با یک درمانگاه و یک بخش سوانح مورد بهره برداری قرار گرفت.

این بیمارستان در زمان افتتاح ۱۵۰ تخت داشت که رفته رفته با توجه به نیاز شهر تعداد تخت ها افزایش یافت به طوری که در حال حاضر در فضایی به مساحت ۱۲ هزار متر مربع با ۳۲۰ تخت مصوب و ۲۸۰ تخت فعال در ۱۱ بخش بستری، ۹ اتاق عمل، کلینیک تخصصی با ۹ درمانگاه تخصصی و فوق تخصصی، اورژانس تخصصی، ارائه خدمت می کند.

ماجرای توسعه بیمارستان ولیعصر اراک از سال ۱۳۸۴ و طی مصوبه هیات دولت به دلیل قدمت بالای بیمارستان و حجم مراجعات کلید خورد و تصمیم بر این شد که این بیمارستان در ۱۳ طبقه با ۳۲۰ تخت ساخته شود، اما از همان ابتدا مشکلات بسیاری در مسیر ساخت این بیمارستان پدید آمد و امروز که بیش از ۱۵ سال از این مصوبه میگذرد همچنان روی افتتاح و بهره برداری به خود ندیده است.

سال ۱۳۸۸: ساخت بیمارستان کلید خورد

پس از مصوبه دولت در سال ۱۳۸۴، کار ساخت بیمارستان جدید در سال ۱۳۸۸ آغاز شد، اما تا سال ۹۳، پیمانکاران پروژه نتوانستند کاری را پیش ببرند و مستمرا روند ساخت متوقف می شد، در آذرماه ۱۳۸۹، مجید رمضانی رییس وقت دانشگاه علوم پزشکی اراک به ایسنا گفت که به منظور ساخت و تجهیز این بیمارستان در سال‌جاری اعتباری بالغ بر دو میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان مصوب شده است. هم‌اکنون در مرحله فوندانسیون و شناژبندی هستیم و با توجه به اعتبارات محدودی که به منظور ساخت این مرکز درمانی تخصیص داده می‌شود، هم‌چنان بعد از گذشت حدود سه سال از تصویب ساخت این بیمارستان، در مرحله پی ریزی هستیم.

سال ۱۳۸۹: بعید است تا ۱۰ سال دیگر تمام شود

رمضانی گفت: اگر پروژه با این روند پیش رود، فکر نمی‌کنم زودتر از ۱۰ سال‌ آینده کار ساخت بیمارستان به پایان رسد، ساخت این پروژه باید ظرف مدت زمانی ۱۰ ساله با اعتباری بالغ بر ۴۰ میلیارد تومان به پایان برسد و این در حالی است که از زمان تصویب تا امروز تنها پنج الی شش میلیارد تومان اعتبار برای ساخت بیمارستان تصویب شده است.

سال ۱۳۹۳: انتخاب پیمانکار جدید برای تسریع در ساخت

سال ۹۳، پیمانکار جدیدی برای سرعت گرفتن پروژه انتخاب شد، اما وسعت و حجم پروژه به شکلی بود که این بار چالش های مالی و بودجه ای، سنگی مقابل پروژه بیمارستان ولیعصر اراک شد.

سال ۱۳۹۶؛ مناقصه دیگری برای انتخاب پیمانکار جدید

سال ۹۶ مجددا مناقصه ای برای انتخاب پیمانکار جدید برگزار شد، اما باز هم این تغییرات دردی از پروژه ساخت بیمارستان ولیعصر دوا نکرد و شهر اراک پس از گذشت بیش از ۱۰ سال همچنان با سازه ای نیمه تمام و بلاتکلیف روبرو بود.

سال ۱۳۹۷: منابع تامین شود، فاز اول افتتاح می شود

اول اردیبهشت ماه ۱۳۹۷، دکتر حسن طاهر احمدی رییس وقت دانشگاه علوم پزشکی اراک در گفت و گو با ایسنا، اظهار کرد: "زمین این بیمارستان ۱۸سال پیش از راه و ترابری خریداری و در دولت نهم کار گودبرداری آن آغاز شد، اما این پروژه درست در اوج قدرت مالی دولت، تعطیل و نیمه کاره رها شد و دو سال پیش وقتی کار احداث آن مجددا آغاز شد، کلیه میلگردهای پروژه زنگ زده بود و ۲ ماه زمان را فقط صرف از بین بردن زنگ میل‌گردها کردیم.

وی گفت: در حال حاضر این پروژه ۶۲ درصد پیشرفت داشته و اگر منابع مالی آن تامین شود فاز اول این بیمارستان امسال افتتاح می‌شود. در سیستم دولتی تکمیل کردن یک بیمارستان ۴۸۰ تختخوابه طی ۴ سال امری شگفت‌آور است، اما این کار عظیم در استان مرکزی در حال انجام است و در واقع طی کمتر از سه سال به پیشرفت ۶۲ درصدی در این حوزه رسیدیم. در واقع می توان گفت که بهره‌برداری از این پروژه در حوزه عملکرد هشت سال دولت دکتر روحانی در بخش درمان استان مرکزی کفایت می‌کند.

طاهر احمدی افزود: تاکنون ۵۰ میلیارد تومان برای این پروژه هزینه شده و مقرر است که ۵۰ میلیارد تومان تسهیلات بانکی نیز دریافت کنیم و بازپرداخت اصل مبلغ تسهیلات توسط سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور انجام شود، البته در حال حاضر ساخت بیمارستان ولیعصر(عج) اراک ۱۵۰ میلیارد تومان هزینه می برد در صورتی که ساخت این پروژه در دولت نهم و دهم با ۳۰ میلیارد تومان ممکن بود، ولی به هر روی علیرغم رشد سه برابری هزینه‌ها در حال ساخت و پیشرفت پروژه هستیم. 

بیمارستان سال آینده بهره برداری می شود

به گزارش ایسنا؛ در تمام این سال ها مسئولان وزارت بهداشت بارها و بارها از این پروژه نیمه تمام بازدید داشتند و هر بار نیز قول و وعده ای دادند که هیچ کدام ثمری نداشت، حتی اوایل دی ماه ۹۷، جان بابایی معاون درمان وزارت بهداشت با حضور در اراک وعده داد که  طرح توسعه بیمارستان ولیعصر(ع) اراک به عنوان بزرگترین طرح درمانی استان مرکزی، سال آینده آماده ارایه خدمات به بیماران است، اما مباحث مالی پروژه ولیعصر عمق و اثر بیشتری نسبت به این وعده ها داشت.

۲۷ دیماه ۱۳۹۷، دکتر محمد جمالیان سرپرست دانشگاه علوم پزشکی اراک در بازدید از پروژه، با اشاره به جلسات متعدد با پیمانکار پروژه، دفتر فنی وزارت بهداشت و دریافت قول‌های مساعدت برای تسریع در کار ساخت پروژه گفت: با تحقق این قول‌ها و تعهدات می‌توان تا پایان سال ۹۸ کل بیمارستان را افتتاح کرد، اما در حال حاضر مهمترین بحث تامین بودجه است که با دریافت تسهیلات ۵۰ میلیارد تومانی از بانک ملت بخشی از نیاز مالی تامین می‌شود و با پیگیری سازمان برنامه و بودجه استان می‌توان مابقی کسری بودجه را جبران کرد.

به گزارش ایسنا، تکمیل پروژه ساخت بیمارستان ولیعصر اراک در تمام این سال ها با توجه به کمبود تخت های بیمارستانی در استان مرکزی و اراک، همواره مورد مطالبه مردم بوده است و در واقع در دو سال پایانی دولت تدبیر و امید، همه تلاش های بر این بود که این پروژه بالاخره خاتمه یابد.

سال ۱۳۹۸: امیدواریم شهریور ۹۹ کار ساختمانی تمام شود

سید علی آقازاده استاندار وقت، در ۲۰ آبانماه ۹۸ در جریان بازدید از پروژه، اظهار کرد: پیشرفت کلی پروژه را ۶۵ درصد و به نظر می‌رسد با اقدامات پیمانکار در جهت تامین امکانات و تجهیزات اعم از سفارش و خرید تاسیسات، چیلر، آسانسور، دیگ بخار، تاسیسات برق، نمای ساختمان و شیشه، روند پیشرفت پروژه نسبت به قبل سرعت بیشتری پیدا کند و امید است تا شهریور ۹۹ کار ساختمانی در پروژه به پایان برسد و همزمان کار تاسیسات نیز پیشرفت داشته باشد و با نصب تجهیزات، این بیمارستان در نیمه دوم سال آینده به بهره‌برداری برسد.

سال ۹۹: ادامه مشکلات

سال ۹۹، علیرغم همه قول ها باز هم پروژه سرعتی به خود نگرفت و پیمانکار (شرکت کومار) دائما مباحث مالی را دلیل این تاخیر و عقب افتادگی بیان می کرد و حتی این وضعیت مورد انتقاد جمالیان رییس دانشگاه علوم پزشکی اراک قرار و وی ۱۶ شهریورماه در جلسه بررسی وضعیت پروژه با اشاره به فرصت داده شده به پیمانکار پروژه در ۲۲ اردیبهشت ماه ۹۹ اظهار کرد: این فرصت به جهت تغییر و تحول در روند پروژه داده شد.

تعهدات پیمانکار محقق نشده است

وی با اشاره به اینکه طبق گزارش ارائه شده در ۲۵ مردادماه مباحث و اقدامات انجام شده از سه ماه اخر سال ۹۸ تاکنون نه تنها منجر به افزایش پیشرفت و راندمان پروژه نشده بلکه نسبت به پیشرفت کاری که قبلا انجام شده، کمتر بوده است، گفت: براساس این گزارش، جدای از ضعف مالی و مدیریت پیمانکار، وضعیت موجود می تواند ناشی از مشکلات شرکت پیمانکار با عوامل قبلی همچون جذب نیرو و تامین کنندگان اعتبارات و فروشندگان مصالح و ... بوده باشد به نظر می رسد که با این روند ادامه کار، آینده ای برای پروژه متصور نباشد.

جمالیان تصریح کرد: بر اساس برنامه زمانبندی ۲ ماهه، باید ۱۱.۸۲ درصد پیشرفت در پروژه حاصل می شد که طبق ارزیابی انجام شده ۲.۸۵ درصد پیشرفت رقم خورده است.

وی با اشاره به اینکه میزان پیشرفت کل پروژه بیمارستان ولیعصر اراک براساس گزارش شرکت مشاور تا پایان دی ماه ۱۳۹۸ بالغ بر ۶۶.۰۳ بوده است که این رقم در ۲۵ مردادماه ۹۹ به ۶۹.۹۵ درصد رسیده است، گفت: نیروی انسانی فعال در پروژه طبق تعهدات باید روزانه ۴۰۰ نفر باشد که در خردادماه ۹۹ این رقم به شکل میانگین ۱۴۲ نفر و در مردادماه ۱۳۲ نفر بوده است و عملا تعهدات زمانبندی و نیروی انسانی محقق نشده است.

با وجود انتقادهای بسیار از سوی مسئولان استان، نمایندگان مردم اراک در مجلس شورای اسلامی و رییس کل دادگستری استان و دادستان اراک از روند کار، پروژه تا پاییز ۹۹، عملا پیشرفتی نداشت.

۱۰ مهر ۹۹، نوبخت، رییس وقت سازمان برنامه و بودجه کشور با حضور در اراک اظهار کرد: سازمان برنامه و بودجه به نیابت از دولت ۲۲۰ میلیارد تومان اعتبار برای تکمیل بیمارستان اختصاص داد و در صورت نیاز این پروژه مشروط بر تکمیل تا بهار سال آینده، به عنوان پروژه در اولویت، مورد توجه خواهد بود.

وعده نوبخت هم تاثیری در روند ساخت پروژه بیمارستان ولیعصر اراک نداشت و سرعت لاک پشتی پروژه و کم کاری های پیمانکار، باعث شد که مجموعه مدیریتی استان، نسبت به عملکرد پیمانکار واکنش نشان دهد و ضمن لغو قرارداد، پنجم اسفندماه ۱۳۹۹، پیمانکار جدید پروژه(شرکت اصالت) طی مناقصه ای عمومی انتخاب شد و جمالیان رییس دانشگاه علوم پزشکی اراک پس از این تغییر پیمانکار اظهار کرد: امیدواریم که طی ۱۵ ماه کل پروژه وارد چرخه سیستم درمانی دانشگاه علوم پزشکی اراک شود.

سال ۱۴۰۰؛ وعده نوبخت عملی نشد/از زمانبندی عقبیم

تغییر پیمانکار، این نوید را داد که بالاخره طلسم ولیعصر خواهد شکست، پس از سال های طولانی، حداقل ظاهر ساختمان بیمارستان قدری تغییر کرد و کارگاه تقریبا فعال است هر چند که این تکان خوردن پروژه با توجه به زمانبندی ها باز هم مورد تایید نبود، به طوریکه جمالیان شهریورماه ۱۴۰۰ در گفت  وگو با ایسنا، گفت: با وجود آنکه دکتر نوبخت رئیس قبلی سازمان برنامه و بودجه در سفر به اراک قول تخصیص اعتبار داده بود، اما تا امروز رقمی تخصیص پیدا نکرده است چراکه تخصیص ها براساس میزان پیشرفت فیزیکی پروژه هاست.

وی افزود: متاسفانه تغییر پیمانکار، کُند شدن کار را به همراه دارد. نقاط کور و بخش های سخت پروژه باقی مانده است و با توجه به استقرار پیمانکار جدید از ابتدای اردیبهشت ماه و تجهیز کارگاه که زمان برد، پیمانکار در حال حاضر به دنبال راهکار برای نقاط کور است و این امر زمانبر است، در نتیجه کار پروژه از برنامه زمانبندی هم عقب افتاده است.

جمالیان اضافه کرد: قرارداد با پیمانکار ۱۵ ماهه است و هر چه دیرتر از موعد مقرر کار را تحویل دهد قطعا باید خسارت پرداخت کند، البته کارشناسان فنی استانداری نیز هر ماهه بر کار نظارت دارند و گزارشی در شورای نظارت استان ارائه می کنند تا کار تسریع شود، اما آنچه مسلم است این است که پروژه ساخت بیمارستان ولیعصر اراک، ملی است و باید همه در پیشبرد امور آن کمک کنند، قطعا دانشگاه به تنهایی نمی تواند از پس همه امور برآید و امیدواریم شاهد پیشرفت بالای پروژه و تسریع در بهره برداری از آن باشیم.

به گزارش ایسنا، سال ۱۴۰۰ و قرن ۱۴ روی تکمیل شدن و بهره برداری از بیمارستان جدید ولیعصر را به خود ندید و ظاهرا طلسم این پروژه شکسته شدنی نیست، گویا فقط باید نشست و منتظر بود بالاخره یک روز این پروژه خاتمه یابد، اما سوال اینجاست که پس از گذشت بیش از 15 سال، این پروژه در حال حاضر چه وضعیتی دارد؟

افزایش تخت و تغییر نقشه پروژه را طولانی کرد

محسن جاویدان مدیر نظارت طرح‌های عمرانی دانشگاه علوم پزشکی اراک در گفت و گو با ایسنا، در خصوص آخرین وضعیت این پروژه اظهار کرد: یکی از علل طولانی شدن پروژه، افزایش ظرفیت تخت های بیمارستان بود که بنا بر احساس نیاز از ۳۲۰ به ۴۸۰ تخت رشد یافت و افزایش تخت مسلما نیازمند تغییر نقشه است و مسلما این امر زمانبر خواهد بود و بخشی از طولانی شدن پروژه به تغییر نقشه باز می گردد.

وی افزود: در واقع یکی از عمده ترین کارها در پروژه، طبقه دهم که در نقشه اولیه، پاویون پزشکان بود، پس از در نظر گرفتن بخش عفونی در بیمارستان، تجهیزاتی که باید در طبقه دهم نصب می شد به پشت بام منتقل شد و این امر وزن سازه را افزایش داد و مباحث فنی و تغییر نقشه باعث طولانی شدن کار شد، از طرفی عدم تامین اعتبار مناسب نیز یکی از دلایل تعویق پروژه به شمار می رود، همچنین مباحث مالی باعث شد که پیمانکار قبلی نتواند کار را پیش ببرد. در حال حاضر پیمانکار فعلی مشغول کار است و امیدواریم آخرین پیمانکار پروژه باشد و بیمارستان را تمام کند.

۳۰ شهریور ۱۴۰۱؛ زمان اتمام قرارداد پیمانکار

جاویدان تصریح کرد: قرارداد پروژه، هفتم فروردین ماه ۱۴۰۰ به پیمانکار جدید (شرکت اصالت) ابلاغ شد و قرار بر تمام کردن کار در ۳۰ شهریورماه ۱۴۰۱ است، اما در این بین با محدودیت های کرونایی روبرو شدیم و پیمانکار نتوانست به خوبی کارگاه را تجهیز کند و این امر زمان بندی را بهم ریخت و ممکن است پروژه سر زمان تعیین شده به اتمام نرسد، ولی تلاش می شود تمام موانع را از مسیر برداریم و نهایت زمانی که می توان خاتمه پروژه را اعلام کرد انتهای ۱۴۰۱ است.

وی با بیان اینکه در پروژه ولیعصر تمام مسئولان شهر یک صدا هستند تا کار تمام شود و در واقع این امر نقطه قوت پروژه است، تاکید کرد: سر راه پیشرفت پروژه اگر کوه دماوند باشد برمیداریم چراکه باید پروژه تمام شود، مسلما زمستان، افزایش قیمت ها و ... موانع موجود در مسیر هستند اما برای رفع آنها تلاش می کنیم.

در طبقات کار زیادی باقی نمانده

وی افزود: در بخش ابنیه تمامی طبقات به غیر از منفی یک، دو و همکف به پیشرفت ۹۰ درصد رسیده اند، تست تاسیسات طبقات دو تا ۹ انجام شده است، تابلوهای برق سفارش داده شده است، قرارداد آسانسور منعقد و خرید انجام شده است و تنها نصب آسانسورها باقی مانده است که با جدا شدن آسانسورهای کارگاهی آسانسورهای اصلی نصب می شود و عملا در طبقات، کار زیادی باقی نمانده است و تنها پوشش سقف مانده است، تمرکز در طبقه منفی ۲ تا همکف است و عمده کار در موتورخانه باقی مانده است، همچنین عقب افتادگی محسوسی در بلوک D، دیوار حائل (فاصله بین بیمارستان جدید و قدیم) و رمپ بیمارستان وجود دارد، با اتمام بلوک D کار دیوار و سازه رمپ سرعت خواهد گرفت.

جاویدان گفت: بلوک D با سه طبقه یکی از سازه های جانبی بیمارستان است که بخش اورژانس در این بلوک واقع است و تا کنون سقف طبقه اول زده شده است، سقف طبقه دوم در حال اجراست و در واقع این بخش جزء عقب افتاده پروژه است چراکه با فصل سرد سال روبرو شدیم، پیمانکاران قبلی موفق نبودند و به نظر می رسد که تا اواسط اردیبهشت ماه کار این بلوک پایان یابد.

با افزایش قیمت روبرو شده ایم

وی اضافه کرد: بلوک H با ۸۶۰ مترمربع مساحت دارای یک سازه فلزی است که توسط شرکت هپکو ساخته و نصب شده است و در واقع این بلوک جزو بخش هایی از بیمارستان است که پس از تغییر نقشه به پروژه اضافه شد و بخشی از اورژانس را تامین می کند به طوری که ارتباط بین اورژانس و اتاق های عمل خواهد بود.

مدیر نظارت طرح‌های عمرانی دانشگاه علوم پزشکی اراک با اشاره به اینکه موتورخانه یا قلب بیمارستان با ۹۰۰ مترمربع وسعت پیشرفتی ۳۵ درصدی دارد گفت: اتاق مانیتورینگ جانمایی شده است، دستگاه های چیلر و بویلرها نصب شده است، اما به هرحال بخشی از کار با افزایش قیمت روبرو شده است که پیمانکار در صدد تامین تمامی تجهیزات است.

وی با بیان اینکه ارتفاع پروژه ۵۳ متر در ۱۳ طبقه است، گفت: بخش اعظمی از نما کار شده است، نمای سفید سرامیک خشک است که ایمنی لازم را دارد، در بخش نما کار زیاد و مباحث فنی وجود ندارد، لابی اصلی در طبقه همکف دیده شده است، در طبقات بالاتر، جراحی مردان و زنان، داخلی زنان و مردان، اتاق عمل با ۱۰ تخت در طبقه دوم و در زیرزمین، آزمایشگاه و سردخانه و ... دیده شده است، یک طبقه مختص تصویربرداری MRI، رایولوژی و سی تی اسکن، اتاق زنان و طبقه دهم نیز مختص بخش عفونی و پاویون پزشکان است.

به پیشرفت ۸۰ درصدی رسیدیم/تامین اعتبار شود، سیستم PTS اجرا می شود

جاویدان با اشاره به اینکه نکته مثبت این پروژه پیش بینی زیرساخت های لازم برای کاربری های مختلف در آینده است به طوری که برای تردد دانشجویان از ساختمان آموزشی به ساختمان درمانی، پیاده راه نیز در نظر گرفته شده است، افزود: یکی از مباحثی که در حال پیگیری است، PTS یا سیستم لوله کشی است که با فشار هوا کار می کند است که نیاز به تامین اعتبار دارد، مباحث فنی این سیستم چک شده است، اما با تامین اعتبار، این سیستم در ولیعصر اجرایی می شود، تاکنون چنین سیستمی در هیچ بیمارستان استان اجرا نشده است و تنها در ۲۰ بیمارستان کشور اجرا شده و در شرایط همه گیری که انتقال عفونت بسیار مهم است این سیستم بسیار کمک کننده است و با وجود آن نیازی به نیروی انسانی برای جابجایی نمونه ها به آزمایشگاه نخواهد بود.

مدیر نظارت طرح‌های عمرانی دانشگاه علوم پزشکی اراک بیان کرد: پیشرفت قرارداد پیمانکار فعلی پروژه حدود ۴۰ درصد است و هنوز جای کار باقی است و از پروژه نیز عقب هستیم و انتظار می رود که با بهبود شرایط آب و هوایی، شیفت شب نیز اضافه شود تا عقب افتادگی ها جبران شود، اما در کل پروژه تاکنون حدود ۸۰ درصد پیشرفت داشته است و در جبهه های کاری مختلف کار در حال انجام است.

به گزارش ایسنا، به گفته جمالیان پروژه ولیعصر در اواخر سال ۹۹، برای اتمام نیازمند ۲۸۰ میلیارد تومان اعتبار بود، اما تعلل و تعویق در کار پروژه، چیزی جز هزینه های بیشتر برای اتمام را به همراه نداشته است و براساس برخی گفته ها امروز اتمام آن ۵۰۰ میلیارد تومان هزینه به دنبال خواهد داشت.

در تمام ۱۵ سال اخیر استان همه چالش های خود را حتی در زمان پیک های وحشتناک کرونا، با همین تخت های در اختیار پشت سر گذاشت، اما قطعا با اتمام بیمارستان ولیعصر اراک بخش عمده ای از نیاز استان به تخت های بیمارستان رفع می شود و مسلما با وجود تخت های بیمارستانی، بیمارستان به روز با تجهیزات نو و کارآمد، سیستم بهداشت و درمان استان تکانی عظیم خواهد خورد که شاید بیماران نیازی به مراجعه به بیمارستان های استان های مجاور و یا پایتخت نداشته باشند.

براساس قرارداد پیمانکار و وعده مسئولان امر، پایان ۱۴۰۱ پروژه ساخت بیمارستان ولیعصر خاتمه می یابد و امیدواریم که این وعده برای چندمین بار به تعویق نیفتد و آغاز قرن جدید، پایانی بر طلسم بیمارستان ولیعصر اراک باشد.

انتهای پیام   

  • در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
  • -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
  • -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
  • - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های دین مبین اسلام باشد معذور است.
  • - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر می‌شود.

نظرات

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
لطفا عدد مقابل را در جعبه متن وارد کنید
captcha