به گزارش ایسنا، دکتر پیمان صالحی در پنجاه‌ و پنجمین اجلاس معاونین پژوهشی دانشگاه‌ها و رؤسای پژوهشگاه‌های سراسر کشور که امروز در دانشگاه شهید بهشتی برگزار شد، گفت: بودجه‌های پژوهشی در سال ۱۴۰۰ اصلا وضعیت خوبی نداشت و اکثر دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های ما گرفتار موضوعات مختلفی شدند. پرداخت حقوق‌ها باعث شد که در برخی دانشگاه‌ها، حتی در دانشگاه‌های بزرگ، بودجه‌های پژوهشی حتی به صفر برسد. این مسئله مهمی است که باید تلاش کنیم در سال آینده این مشکلات را نداشته باشیم.

معاون پژوهشی وزیر علوم در خصوص نقش مجلات پژوهشی گفت: ما در کشور بیش از ۱۴۰۰ مجله علمی داریم و یکی از سیاست‌های ما این است که با نمایه‌سازی بین‌المللی مجلاتی که در ایران چاپ می‌شوند، بتوانیم اثرات مثبتی بگذاریم و سهم خود را در تولیدات علمی افزایش دهیم.

وی با بیان این‌که کم‌ترین تولیدات علمی بین‌المللی ما مربوط به علوم انسانی است، اظهار کرد: از بین ۱۴۳۸ مجله‌ای که به عنوان مجلات پژوهشی با رتبه‌های مختلف داریم، ۷۹۵ مجله در حوزه علوم انسانی هستند، ولی مشاهده می‌کنیم کم‌ترین تولیدات علمی ما در سطح بین‌المللی مربوط به علوم انسانی است. بنابراین اگر مجلات داخلی را نمایه‌سازی بین‌المللی کنیم، نه تنها می‌توانیم رتبه علمی را حفظ کنیم، اثربخشی‌مان در علوم انسانی در سطح بین‌المللی را نیز افزایش می‌دهیم. ما می‌توانیم در علوم انسانی و اجتماعی حرف‌های خودمان را در سطح بین‌المللی مطرح کنیم.

صالحی با اشاره به اهمیت نمایه‌سازی بین‌المللی، گفت: اختصاص پایه‌های تشویقی به مدیران مسئول و سردبیران نشریه‌های علمی پژوهشی و آیین‌نامه‌ اجرایی آن در هیئت‌های امنا در حال تصویب است.  همچنین به تمام مجلات داخلی که نمایه بین‌المللی وب آو ساینس و اسکوپوس دریافت کردند، جایزه نقدی اختصاص دادیم. این‌ها اقدامات مقدماتی هستند و به زودی کارگاه‌های آموزشی نیز با کمک افراد حرفه‌ای از بخش خصوصی و دولتی، در این زمینه برگزار می‌شود. 

وی ادامه داد: نمایه شدن بین‌المللی نیاز به پیش‌نیازهایی دارد و به صورت مستقیم نمی‌توان وارد وب‌ آو ساینس یا اسکوپوس شد. اول باید نمایه‌هایی اخذ شود و بعد به این سمت برویم.

معاون پژوهشی وزیر علوم با بیان این که پژوهش‌های علمی باید به سمت حل مسائل کشور بروند، خاطر نشان کرد: اتفاقات خوبی در عرصه پژوهش افتاده و تمامی افرادی که در چهار دهه گذشته و پیش از ما مسئولیت داشتند، در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به نحو احسن و با حداکثر ظرفیت خود فعالیت انجام دادند. این طبیعی است که با تغییر مدیریت‌ها و پارادایم‌ها بتوانیم فعالیت‌های جدیدی انجام دهیم.

وی افزود: رتبه ۱۵ تولید علم و این‌که در شاخص جهانی نوآوری در پنج سال، از رتبه ۱۲۰ به  ۶۰ رسیدیم، از زحمات عزیزانی است که در گذشته متحمل شده‌اند و این نتایج یک شبه به دست نیامده است. با این حال اقداماتی نیز لازم است که برای افزایش اثربخشی پژوهش‌ها انجام شود.

صالحی به موضوع ماموریت‌گرا شدن پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها اشاره کرد و توضیح داد: یکی از موضوعات جدی بحث ماموریت‌گرایی پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها است. باید بررسی کنیم که  چند درصد از اعضای هیئت‌علمی ما برنامه کوتاه‌مدت، میان‌مدت و درازمدت پژوهشی دارند. ما متاسفانه گاهی شاهد هستیم که اعضای هیئت‌علمی به دانشجو می‌گویند که خودت برو برای پایان‌نامه یک موضوعی انتخاب کن! ما در صورتی که باید موضوعات پژوهشی را احصا کنیم و در دانشگاه‌ها آن‌ها را پیگیری کنیم.

وی اظهار امیدواری کرد که با ایجاد سامانه نان (نظام ایده‌ها و نیازها)، در کوتاه‌ترین زمان، یک سیستم مسئله‌یابی و حل مسئله در کشور ایجاد شود.

معاون پژوهشی وزیر علوم در مورد اهداف دوره پسادکتری، تشریح کرد: ما می‌خواهیم این دوره، دوران رشد پسا دکترا باشد. در کشوری مثل آمریکا سالانه ۶۰ تا ۷۰ هزار نفر پست داک وجود دارد. پسادکتری ظرفیت بسیاری دارد و در بسیاری از کشورها مسیر استخدام از دوره پست داک است و هیچ کسی بدون پست داک نمی‌تواند در پژوهشگاه و دانشگاهی استخدام شود. در آینده باید این اتفاق برای ما هم بیفتد.

وی افزود: بعد از مصوبه مجلس و در صورت تایید نهایی، توضیح خواهم داد که چه اتفاقاتی در بودجه پژوهش در سال آینده خواهد افتاد.

وی ادامه داد: در پسا دکتری بزرگ‌ترین وظیفه‌ای که داریم، پرداخت به موقع حقوق‌ها است. پژوهشگران دوره پسادکتری، یک محقق کامل هستند که درگیر درس نیستند، ولی تجربه دوره فوق لیسانس و دکتری دارند، بنابراین می‌توانند اثربخشی زیادی داشته باشند.

صالحی ماموریت‌گرایی و نقش دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها در حل مسائل را بسیار جدی دانست و گفت: اخیرا جلسه‌ای با استانداران برگزار کردیم و دانشگاه‌ها را مامور کردیم که بر اساس آمایشی که خودشان انجام می‌دهند، چند موضوع منطقه‌ای و استانی خود را هدف‌گذاری کنند و با هماهنگی به عنوان طرح‌های معین استان، آن‌ها را اجرا کنند.

وی با بیان نقش قطب‌ها و هسته‌های پژوهشی، گفت: در قطب‌های علمی اساتید برجسته‌ای وجود دارند و می‌خواهیم قطب‌ها و هسته‌های پژوهشی را در راستای حل مسئله قرار دهیم تا اگر مسئله‌ای به ما ارائه شد، بدانیم که زیرساخت و نظام ما برای حل مسئله در حوزه پژوهش چیست.

معاون پژوهشی وزیر علوم به ظرفیت اکوسیستم دانش‌بنیان اشاره و تاکید کرد: باید اعتماد بخش خصوصی را جلب کنیم و بدانیم که آن‌ها توانایی زیاد و نیازهای بسیار زیادی دارند. وقتی یک فناوری وارداتی داشته باشیم، نیاز به تحقیق ندارد و با چند تکنسین می‌توان آن را انجام داد. ما در کشور در حال حرکت به سمت تولید فناوری هستیم و این ۶ هزار و ۵۰۰ شرکت دانش‌بنیان، در ایجاد فناوری نقش دارند و تمامی آن‌ها نیاز به تحقیق و توسعه دارند و نیاز آن‌ها را باید از طریق دانشگاه‌ها رفع کرد.

صالحی ضمن تاکید بر اهمیت موضوع انجمن‌های علمی و وظایف آن‌ها، خاطر نشان کرد: ما در وزارت علوم با حدود ۴۱۹ انجمن علمی در حوزه‌های مختلف مواجه شده‌ایم. می‌بینیم که مثلا در حوزه علوم انسانی ۱۴۷ انجمن علمی داریم در حوزه کشاورزی ۴۳ انجمن علمی داریم. بعضی از عناوین انجمن علمی اصلا مثل انجمن علمی نیست! ۱۴ انجمن داریم که در حوزه حقوق هستند! ما پنج انجمن در حوزه ماهی و آبزی‌پروری داریم! آیا ماهی سردآبی واقعا نیاز به انجمن علمی دارد؟! فرض کنید که این انجمن‌ها تحت عنوان انجمن کشاورزی ایران فعالیت کنند. چه اتفاقی می‌افتد؟

وی تشریح کرد: انجمن شیمی آمریکا انجمنی است با هزاران هزار عضو که کارگروه‌های مختلفی دارد. در ایران هم یک انجمن شیمی ایران با ۱۵ کارگروه داریم. هیچوقت هم نیاز نبوده که انجمن‌های دیگری در این زمینه راه بیفتد. بنابراین ما باید انسجام را حفظ کنیم. مشاهده می‌کنیم وقتی تعداد انجمن‌ها در یک حوزه زیاد شده، اتحادیه انجمن‌های علمی حوزه فلان تشکیل شده است! همه این انجمن‌ها به مکان و امکانات و منابع مالی نیاز دارند، در صورتی که انجمن‌ها باید خودگردان باشند. ما به دنبال ادغام و ... نیستیم، ولی باید برای هم‌گرایی و انسجام انجمن‌ها فعالیت کنیم. 

نقش انجمن‌های علمی در دیپلماسی علم و فناوری
سیاست وزارت علوم برای کرسی‌های بین‌المللی

صالحی افزود: در صورت انسجام این انجمن‌ها می‌توانیم به آن‌ها فضای فیزیکی، منابع مالی اختصاص داده و به آن‌ها ماموریت دهیم. انجمن‌های علمی در دیپلماسی علم و فناوری نقش مهمی خواهند داشت.

معاون پژوهشی وزیر علوم از معاونان پژوهشی دانشگاه‌ها خواست که هر کدام از اعضای هیئت‌علمی، گروه‌ها و ... را که در انجمن‌ها و مجامع علمی بین‌المللی کرسی دارند، به وزارت علوم معرفی کنند و اظهار کرد: ما متاسفانه در حال از دست دادن کرسی‌های خود در مجامع بین‌المللی هستیم؛ انجمن ریاضی ما سال‌هاست که در انجمن بین‌المللی ریاضی در سطح چهارم قرار دارد ولی به خاطر حق عضویت ۱۶ هزار یورویی، در حال اخراج  آن هستند.

وی تاکید کرد: ما نه تنها نباید کرسی‌های بین‌المللی خود را از دست بدهیم، بلکه باید افراد بیشتری را به عضویت تشویق کنیم و این سیاست جدی ما است و برای آن منابع مالی در نظر گرفته‌ایم.

صالحی در خصوص ضرورت انجام پروژه‌های مشترک بین‌المللی، گفت: ما یک سری منابع مالی برای پروژه‌های مشترک بین‌المللی نیز در نظر گرفته‌ایم. ما با روسیه و چین قبلا چنین پروژه‌هایی داشته‌ایم و باید در غرب آسیا سعی کنیم که اختلاط دانشمندانمان را با دانشمندان منطقه داشته باشیم.

وی در خصوص اهمیت این موضوع گفت: همواره در محدودیت‌های سیاسی و حتی در بدترین شرایط جنگ سرد، برخی گروه‌ها توانستند از مرزهای سیاسی رد شوند و مرزهای سیاسی مانع آن‌ها نبوده است. یکی از این گروه‌ها همیشه دانشمندان بوده‌اند. ما دانشمندان بسیار برجسته‌ای در کشور داریم و باید از حضور آن‌ها برای دیپلماسی علم و فناوری استفاده کنیم. بنابراین در این حوزه از طریق ارتباطات علمی این دانشمندان باید ارتباط مستمر داشته باشیم.

معاون پژوهشی وزیر علوم در خصوص حمایت تجهیزاتی از آزمایشگاه‌ها گفت: ما از این به بعد از کسانی حمایت تجهیزاتی می‌کنیم که تجهیزاتشان را در اختیار کشور، دانشجوها، محققین، چه داخل سازمان و چه بیرون سازمان قرار بدهد.

وی تشریح کرد: برنامه‌ ما این است که  به مرور یک شبکه ملی آزمایشگاهی در یک پلتفرم واحد راه‌اندازی کنیم و هر دانشگاه و پژوهشگاهی در یک سیستم ملی خدمات بدهد.

صالحی افزود: همچنین بودجه‌ای نیز از مقام معظم رهبری برای تجهیزات آزمایشگاهی درخواست کردیم و در حال پیگیری آن هستیم.

معاون پژوهشی وزیر علوم خاطر نشان کرد: یکی از اولویت‌های ما در حال حاضر تعمیر است. خیلی از دستگاه‌های ما گرفتار تعمیرات شده‌اند و به دلیل هزینه‌هایی که دانشگاه‌ها قادر به پرداخت نیستند، قابل استفاده نیستند. بنابراین اولویت اول تعمیر و تجهیز و اولویت بعدی خرید است، آن هم دستگاه‌هایی که نیاز واقعی هستند.

صالحی درباره شبکه علمی کشور توضیح داد: در یک زمانی بحث ایجاد شبکه علمی کشور با محوریت وزارت ICT کلید خورده و پیشرفت‌هایی نیز داشته است. پیشنهاد ما این است که با توجه به شرایط کشور ما نباید یک زیرساخت جدید ایجاد کنیم. بلکه باید از زیرساخت‌های موجود کشور استفاده کنیم که خیلی از آن‌ها بر پایه ICT  هستند و خیلی از  آن‌ها نیمه دولتی هستند. بنابراین ما می‌توانیم از این شبکه‌ها استفاده کنیم. شبکه علمی کشور بسیار برای ما مهم است و کشورهای درجه دو و سه هم الان شبکه علمی دارند و بهترین استفاده را از آن می‌کنند.

معاون وزیر علوم، اثر انگشت ایران در مسائل علمی حوزه علوم انسانی و اجتماعی و به ویژه مسائل اسلامی و عقیدتی را بسیار کم‌رنگ عنوان کرد و گفت: ما اگر می‌خواهیم صادرات عقیده خود را در عرصه بین‌المللی داشته باشیم، باید در سطح بین‌المللی در حوزه تحقیقات اسلامی، روان‌شناسی، اقتصاد و ... حرف بزنیم، مباحثه کنیم و ایده دهیم. ما باید در سطح بین‌المللی هم پژوهش و هم نگارش کنیم.

وی تصریح کرد: در قم ظرفیت فوق‌العاده‌ای برای علوم انسانی وجود دارد. اکوسیستمی در قم شکل گرفته که در دنیا بی‌ نظیر است. اگر بتوانیم از این طریق با دانشگاه‌ها، پژوهشگاه‌های علوم انسانی و ...  شبکه‌سازی کنیم، اتفاقات بسیار خوبی در این حوزه خواهد افتاد.

صالحی با بیان این‌که حوزه علم و فناوری در کشور ما حوزه بسیار مظلومی است، اظهار کرد: کارهای بسیار خوبی در این حوزه انجام می‌شود، ولی دانشمندان ما را کسی نمی‌شناسد. سلبریتی ما دانشمندان و محققان ما هستند. در مجامع بین‌المللی این را می‌بینیم. با وجود کمبودهایی که داریم، دانشمندان ما عملکرد بسیار خوبی دارند. در بعضی دانشگاه‌ها حتی پول ندارند، مواد برای تحقیقات خود بخرند، ولی خروجی‌های فوق‌العاده‌ای دارند.

وی ادامه داد: دانشمندان ما در سطح بین‌المللی با این امکانات کم غوغا کرده‌اند. ولی جامعه اصلا آن‌ها را نمی‌شناسند و می‌گوییم که چرا جوانان ما الگوبرداری نمی‌کنند. این بحث بسیار مهمی است که باید پیگیری شود و مردم ما بفهمند که چه اقداماتی انجام می‌شود.

صالحی از برگزاری هفته پژوهش‌وفناوری سال آینده با حضور همه سازمان‌ها خبر داد و در پایان با اشاره به ایجاد معاونت فناوری و نوآوری در وزارت علوم، گفت: این اتفاق بسیار میمون و مبارکی است که در وزارت علوم و با درایت وزیر علوم انجام شده است. معاونان پژوهش و فناوری دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها وظایف خود را در حوزه‌های پژوهش، فناوری و تجاری‌سازی دارند. ولی باید توجه داشت که هیچ قصدی برای جدا شدن معاونت پژوهشی و فناوری در دانشگاه‌ها وجود ندارد.

انتهای پیام