میزگرد ایسنا در خصوص اصلی‌ترین علل طلاق در قزوین و بررسی راهکار پیشگیری از آن با حضور زهرا غلامرضایی، معاون توسعه پیشگیری بهزیستی استان قزوین، فرحناز نظری، مدیر کارشناسی سامانه تصمیم در قزوین، اعظم هاشمی، مدیر یک مرکز مشاوره غیردولتی و لادن عباسی، وکیل دادگستری برگزار شد.
اصلی‌ترین علت طلاق در قزوین؛ اعتیاد است
زهرا غلامرضایی در این میزگرد، تصریح میکند: طلاق به‌عنوان یک آسیب اجتماعی و خانوادگی جدی مطرح است، ما علاوه بر سطوح پیشگیرانه به سطوح مداخلاتی نیز وارد شدیم تا بتوانیم در شرایطی که مشکلات زوجین جدی نیست با آموزش‌های لازم از طلاق پیشگیری کنیم، به همین دلیل از سال ۹۲ با مراکز مشاوره تحت نظارت بهزیستی همکاری و پرونده‌های طلاق توافقی را به این مراکز ارجاع می‌دادیم این امر باعث شد که درصد سازش ۱۲ تا ۱۸ درصد در استان افزایش پیدا کند.
وی ادامه می‌دهد: علی‌رغم اینکه قزوین جزو ۱۰ استان آخر از نظر طلاق بود و اولویتی برای تأسیس سامانه تصمیم نداشت ولی از سال ۹۶ به درخواست بهزیستی استان، سامانه تصمیم در قزوین شروع به کارکرد، در این مرکز ارزیابان غربالگری اولیه زوجین را انجام و سپس طی ۴۵ روز زوجین در جلسات مختلف ازجمله سه جلسه مشاوره روانشناسی، یک جلسه مشاوره حقوقی و یک جلسه مشاوره مذهبی شرکت می‌کنند.
معاون پیشگیری بهزیستی قزوین اظهار میکند: اولین و عمده‌ترین علت طلاق توافقی در قزوین اعتیاد مردان است که تحکیم بنیان خانواده را به سمت عدم رضایت و فروپاشی کانون خانواده سوق می‌دهد، دلیل دوم عدم مسئولیت‌پذیری زوجین و عدم تعهد مشترک و همچنین سومین دلیل نیز بی‌وفایی زوجین نسبت به همدیگر است، در همه شهرستان‌ها این سه عامل جزو عوامل اصلی محسوب می‌شود اما در برخی شهرستان‌ها مانند بوئین‌زهرا و آوج که ساختار سنتی دارد و فرهنگ و اعتقادات قوی‌تر است اولویت‌بندی جابه‌جا می‌شود.
وی بیان میکند: در حال حاضر سامانه تصمیم از نظارت دولت خارج‌شده و هم‌اکنون ۱۲ مرکز مشاوره تحت نظارت سازمان بهزیستی و ۲ مرکز با مجوز نظام روانشناسی مشغول فرایند ارزیابی و غربال این طرح هستند؛ ۱۰۰ درصد پرونده‌های طلاق توافقی باید این مسیر را به لحاظ قانونی طی کنند.
افزایش طلاق در زندگی مشترک بالای ۵ سال، در قزوین نگران‌کننده است
غلامرضایی تأکید میکند: برخلاف اینکه درگذشته زوجین در سال‌های اولیه زندگی طلاق می‌گرفتند اما در حال حاضر طلاق در بین زوجینی که بیش از پنج تا ۱۰ سال زندگی می‌کنند نگران‌کننده است، در سال‌های اول عدم مسئولیت‌پذیری زوجین مطرح است اما در سال‌های بعدی اعتیاد و بی‌وفایی دلیل طلاق است، طبق آمار از ابتدای سال جاری تا پایان آذر طلاق در زوجین عقد کرده در شهرستان قزوین ۱۰ درصد، زوجین با زندگی کمتر از یک سال ۷ درصد، زوجین با زندگی یک تا سه سال ۱۷ درصد، زوجین با زندگی سه تا پنج سال ۸ درصد، زوجین با زندگی پنج‌تا ۱۰ سال ۴۶ درصد و درنهایت زوجین با زندگی بیشتر از ۱۰ سال ۱۲ درصد است.
وی ادامه می‌دهد: در همین مدت طلاق در زوجین عقد کرده در شهرستان آبیک ۱۸ درصد، زوجین با زندگی کمتر از یک سال ۴ درصد، زوجین با زندگی یک تا سه سال ۷ درصد، زوجین با زندگی سه تا پنج سال ۹ درصد، زوجین با زندگی پنج‌تا ۱۰ سال ۳۰ درصد و درنهایت زوجین با زندگی بیشتر از ۱۰ سال ۳۲ درصد است، طلاق در زوجین عقد کرده در شهرستان تاکستان ۲۸ درصد، زوجین با زندگی کمتر از یک سال ۵ درصد، زوجین با زندگی یک تا سه سال ۹ درصد، زوجین با زندگی سه تا پنج سال ۶ درصد، زوجین با زندگی پنج‌تا ۱۰ سال ۲۴ درصد و درنهایت زوجین با زندگی بیشتر از ۱۰ سال ۲۸ درصد است، طلاق در زوجین عقد کرده در شهرستان بویین‌زهرا ۲۶ درصد، زوجین با زندگی کمتر از یک سال ۱۲ درصد، زوجین با زندگی یک تا سه سال ۹ درصد، زوجین با زندگی سه تا پنج سال ۶ درصد، زوجین با زندگی پنج‌تا ۱۰ سال ۱۸ درصد و درنهایت زوجین با زندگی بیشتر از ۱۰ سال ۲۹ درصد است.
معاون پیشگیری بهزیستی قزوین تاکید میکند: طبق آمار از ابتدای سال جاری تا پایان آذر طلاق در زوجین عقد کرده در شهرستان البرز ۱۵ درصد، زوجین با زندگی کمتر از یک سال ۳ درصد، زوجین با زندگی یک تا سه سال ۵ درصد، زوجین با زندگی سه تا پنج سال ۱۰ درصد، زوجین با زندگی پنج‌تا ۱۰ سال ۲۰ درصد و در نهایت زوجین با زندگی بیشتر از ۱۰ سال ۴۷ درصد است، همچنین طبق آمار ۹ ماهه سال جاری طلاق در زوجین عقد کرده در شهر آوج ۰ درصد، زوجین با زندگی کمتر از یک سال ۸ درصد، زوجین با زندگی یک تا سه ۸ درصد، زوجین با زندگی سه تا پنج سال ۱۶ درصد، زوجین با زندگی پنج‌تا ۱۰ سال ۱۶ درصد و درنهایت زوجین با زندگی بیشتر از ۱۰ سال ۵۲ درصد است.
وی یادآور می‌شود: زوجینی که بعد از ۱۰ سال تصمیم به جدایی می‌گیرند با مشکلات بیشتری روبه‌رو هستند چراکه فرزندان مشترک دارند و تبعات خانوادگی آن‌ها بیشتر است.
مشاوره پیش از ازدواج باید اجباری شود
غلامرضایی با اشاره به اهمیت آموزش پیش از ازدواج، خاطرنشان میکند: هرچه آگاهی افراد در انتخاب همسر بیشتر باشد، پیشگیری از طلاق اتفاق می‌افتد، درزمینهٔ آموزش‌های حین ازدواج با وزارت بهداشت تعامل داریم و کلیه زوجین برای آزمایش بدو ازدواج باید در جلسات مشاوره روانشناسی شرکت کنند.
وی ادامه می‌دهد: این کلاس‌ها صرفاً تلنگری برای زوجین است تا بتوانند از خدمات مراکز مشاوره و زوج‌درمانی استفاده کنند و آسیب خانواده کم شود، آگاه‌سازی جوانان در آستانه ازدواج اهمیت بالایی دارد و این مسئله باید اجبار و قانونی شود تا همه افرادی که شرایط ازدواج دارند حتماً دوره آموزشی ببیند، سپس وارد فرایند انتخاب و ازدواج شوند، همچنین مراقبت دائمی از خانواده‌ها حائز اهمیت است بنابراین نیاز است که آموزش پیش از ازدواج در دستور کار قضایی قرار بگیرد.
۶۰ درصد افرادی که در قزوین تقاضای طلاق دارند؛ فرزند ندارند
فرحناز نظری، مدیر کارشناسی سامانه تصمیم در قزوین نیز در این میزگرد می‌گوید: در سامانه تصمیم طلاق از جنبه‌های مختلف بررسی می‌شود،۷۰ درصد طلاق‌ها که در سامانه تصمیم ثبت می‌شود توافقی است، علل طلاق در ماه‌های مختلف سال همچنین در شهرستان‌ها متفاوت است اما به‌صورت کلی می‌توان گفت سه علت اصلی طلاق در استان قزوین به ترتیب فراوانی شامل اعتیاد، عدم مسئولیت‌پذیری و بی‌وفایی است.
وی ادامه می‌دهد: علت طلاق در هر شهرستان ماه‌به‌ماه تفاوت دارد برای مثال در شهرستان تاکستان ۹ ماهه اول سال بیشترین فراوانی طلاق‌ها به دلیل اختلالات خلقی، عدم مسئولیت‌پذیری و کم بودن آستانه تحمل است.
نظری خاطرنشان میکند: در حال حاضر ۶۰ درصد افرادی که در قزوین تقاضای طلاق دارند فرزندی ندارند، این آمار در شهرستان آبیک ۶۲ درصد، در شهرستان بوئین‌زهرا ۴۷ درصد، در شهرستان البرز و آوج نیز ۲۲ درصد است.
۶۰ درصد طلاق‌های قزوین، در بین زنان خانه‌دار است
وی بیان میکند: ۷۰ درصد زوجینی که به سامانه تصمیم مراجعه می‌کنند در رده سنی ۲۰ تا ۳۰ سال قرار دارند؛ تنها ۳۰ درصد طلاق‌ها در قزوین در بین افراد ۳۰ سال به بالا اتفاق می‌افتد، همچنین ۷۸ درصد زوج و ۴۰ درصد زوجه که درخواست طلاق دارند، شاغل هستند، شاغل بودن می‌تواند شامل مشاغل کاذب نیز باشد. ۲۲ درصد زوج بیکار و ۶۰ درصد زوجه خانه‌دار هستند؛ همچنین۷۴ درصد زوجینی که مراجعه می‌کنند از قبل باهم آشنایی داشتند ولی شناخت کافی کسب نکردند چراکه باهم روراست نبودند، نکات مثبت را دیدند و واقعیت‌ها را پنهان کردند و درنهایت از روی عدم آگاهی تصمیم به ازدواج گرفتند.
مدیر سامانه تصمیم خاطرنشان میکند: افراد اغلب برای ثبت‌نام در سامانه تصمیم به مرکزی در نزدیکی محل زندگی خود مراجعه می‌کنند، بر همین اساس افرادی که ساکن مناطق پایین‌شهر و مناطق آسیب‌دیده شهرستان قزوین هستند عمدتاً دلایلی مانند ضرب و شتم، قتل و خودکشی را ذکر می‌کنند درواقع فرد در شرایط اضطرار قرار گرفته است و طلاق می‌خواهد؛ اما در مناطق بالای شهر دلایلی مانند بی‌وفایی در صدر قرار دارد؛ در طلاق‌های یک‌سویه نیز بیشترین علل طلاق اعتیاد آقا یا بی‌وفایی طرفین است.
وی یادآور می‌شود: در سامانه تصمیم در گام اول ظرف ۴۵ دقیقه شرح‌حال گرفته می‌شود، در این جلسه روانشناس تشخیص می‌دهد که آیا سازش ممکن است یا خیر، عمدتاً پرونده‌هایی که تشخیص داده می‌شود به سازش ختم می‌شوند؛ در طلاق توافقی کمتر سازش داریم، درمانگر توانمند و متخصص است، گاهی پیش می‌آید که با کمک درمانگر و جلسات مشاوره به سازش برسد؛ ممکن است برخی افراد بعد از سازش مجدد حتی پس از سه سال برای طلاق مراجعه کنند.
نظری تأکید میکند: افرادی که در سال‌های اولیه زندگی تصمیم به جدایی می‌گیرند یعنی آماده پذیرش زندگی نیستند، با تغییر نقش زوجین در خانواده و افزایش مسئولیت‌پذیری شرایط فرق میکند، دختر یا پسری که تاکنون مسئولیت خاصی را بر عهده نداشته است باید مسئولیت زندگی جدیدی را بر دوش بکشد و همین چالش ایجاد میکند.
وی خاطرنشان میکند: ورود به زندگی جدید همواره با چالش روبه‌روست و پذیرش شرایط جدید سخت است، باید چگونگی ارتباط و تعامل آموزش داده شود؛ اگر فرد توانایی نداشته باشد مداخلات خانواده‌ها افزایش پیدا میکند در این بخش نصیحت نمی‌پذیرند و جدایی اتفاق می‌افتد.
نظری در ادامه با اشاره به طلاق در دوران کرونا یادآور می‌شود: با توجه به بررسی‌های صورت گرفته شغل‌های پایدار از بین رفته بنابراین افراد وقت بیشتری در خانه گذراندند و از طرفی مشکلات اقتصادی افزایش و به‌تبع آن طلاق افزایش پیداکرده است.
تاب‌آوری و تحمل کافی لازمه زندگی مشترک است
اعظم هاشمی که در حوزه مداخله در طلاق فعال است نیز در این میزگرد می‌گوید: اساساً طلاق زمانی رخ می‌دهد که ازدواجی اتفاق افتاده است بنابراین برای ریشه‌یابی طلاق باید به مسائل پیش و حین ازدواج بپردازیم، عدم آمادگی و عدم تناسب در ازدواج بیشترین عامل طلاق در بین زوجین است.
وی ادامه می‌دهد: برخی از زوجین شناخت خوبی از هم ندارند و با برخی از هیجانات کاملاً سطحی که نشان از ناپختگی زوجین دارند وارد رابطه ازدواج می‌شوند، یعنی قبل از ازدواج نمی‌سنجند که آیا طرف مقابل قدرت روان‌شناختی سازگارانه، قدرت انطباق و انعطاف‌پذیری، تاب‌آوری و تحمل ناکامی دارد یا خیر؛ اکثر پرونده‌های طلاق نشان می‌دهد که زوجین از این ویژگی‌ها برخوردار نیستند.
این روانشناس تأکید میکند: ویژگی‌های شخصیتی نباید در ازدواج نادیده گرفته شود، از طرفی ممکن است فرد ازنظر ویژگی‌های شخصیتی مشکلی نداشته و آماده ازدواج باشد اما تناسب شخصیتی ندارند؛ گاهی ۲ نفر ازنظر شخصیتی باهم تناسب ندارند، گاهی نیز خانواده‌ها باهم تناسب ندارند؛ در ازدواج رابطه فردی به رابطه خانوادگی تغییر پیدا میکند، غفلت و دخالت بی‌جای خانواده‌ها باعث ایجاد مشکل می‌شود.
تقابل انتظارات خانواده از زوج باعث ایجاد تعارض می‌شود
وی بیان میکند: یک زوج با ویژگی‌های جدید باهم آشنا می‌شوند اما خانواده دارای عقاید سنتی است، تقابل انتظارات خانواده از زوج جوان و بالعکس باعث ایجاد تعارض می‌شود به همین دلیل مشکلاتی در دوره عقد و نامزدی پیش می‌آید، بعد از ازدواج انتظارات برآورده نشده خانواده می‌تواند در نارضایتی زوج تأثیر بگذارد.
هاشمی تأکید میکند: انتخاب نامناسب می‌تواند یکی از علل ریشه‌ای طلاق باشد، زمانی که در ازدواج تعارض پیش می‌آید زوجین مواردی را اعلام می‌کنند، مانند اینکه به من بی‌توجه است، از من مراقبت نمی‌کند؛ توجه یکی از وظایف اصلی در ازدواج است وقتی فرد مسئولیت را بر عهده نمی‌گیرد در مقابل طرف مقابل نیز تعهد و توجهی نخواهد داشت.
وی یادآور می‌شود: می‌توان گفت یکی از علل بیرونی طلاق، مشکلات اقتصادی است، زوجین دیروزی نسبت به ازدواج نگاه منعطف داشتند و می‌گفتند با کمبودها می‌سازیم، اما زوج امروزی دیدگاهش این است که همه‌چیز باید مهیا باشد که من خوب زندگی کنم همین باعث می‌شود که راه برای بسیاری از مداخلات و انحرافات باز شود در این میان استفاده نامناسب از شبکه‌های اجتماعی و الگوبرداری از سلبریتی‌ها تأثیرگذار است چراکه شبکه‌های اجتماعی در بالا بردن سطح انتظارات اثرگذارند.
این روانشناس خاطرنشان میکند: مسئله دیگر این است که وقتی فرد خود را با سلبریتی مقایسه میکند دیگر به زندگی قانع نیست و بلندپروازی و ایده‌آل‌گرایی در بستر ازدواج زوجی را پرورش می‌دهد که انتظارشان از ازدواج بالا است، در همین راستا ما با حجم زیادی از ناراحتی و تعارض در ازدواج روبه‌رو هستیم.
جوانان به ازدواج به‌عنوان یک رفتار رمانتیک و هیجانی نگاه می‌کنند
وی بیان میکند: عدم پختگی نیز می‌تواند یکی از دلایل اصلی باشد، سن ازدواج تا حدودی بالا رفته است اما پختگی بالا نرفته است و فرزندان به آمادگی برای پذیرش مسئولیت نرسیدند، اغلب به ازدواج به‌عنوان یک رفتار رمانتیک و هیجانی نگاه می‌کنند ازدواج مهارت است و دانش خودش را می‌خواهد، اغلب دانش زندگی و مهارت سازگارانه ندارند و نمی‌توانند با آن انطباق پیدا کنند درنتیجه راهکارهای مقابله‌ای ناکارآمد دارند که اعتیاد یکی از آن‌ها است.
هاشمی یادآور می‌شود: ۳۱ درصد از درخواست‌ها در حوزه اعتیاد آقاست، این‌سوء مصرف، عدم مسئولیت‌پذیری و به دنبال آن بیکاری را دارد، از طرفی ۲۳ درصد طلاق‌ها به دلیل بی‌وفایی است که نشان می‌دهد فرد هنوز به رشد ادراکی و رشد اخلاقی کافی برای تعهد و ازدواج نرسیده است.
وی تصریح میکند: گاهی قبل از ازدواج زوجین به مراکز مشاوره مراجعه می‌کنند اما باید توجه داشت که فرایند مشاوره ازدواج در سه فاز قبل، حین و بعد از ازدواج انجام می‌شود، قبل از ازدواج شخصیت هر دو فرد سنجیده می‌شود اما بعد از ازدواج خانواده‌ها ورود پیدا می‌کنند و رابطه رسمی‌تر می‌شود و بنابراین باید یک مشاوره تعیین‌کننده باشد بعد عقد نیز ماهیت رابطه متفاوت می‌شود، همیشه فرایند مشاوره باید تکمیل شود فرایند ازدواج سه مرحله است مشاوره پیش از ازدواج، مشاوره حین ازدواج و مشاوره بعد از ازدواج باید ادامه داشته باشد و بهتر است این مشاوره‌ها قبل از عقد الزامی باشد و مهارت و گواهی‌نامه مهارت ورود به زندگی ارائه شود.
آمار طلاق بالا است درحالی‌که زنان حق طلاق ندارند
لادن عباسی وکیل دادگستری نیز در این میزگرد می‌گوید: وکلا در نقطه آخر قرار دارند و کار جراحی را بر عهده دارند، اما اغلب افرادی که مراجعه می‌کنند نیاز به مشاوره روانشناسی دارند نظر شخصی من این است که سامانه تصمیم برنامه خوبی بود اما پیشنهاد می‌کنم قبل از ازدواج و قبل از عقد این سامانه الزامی شود.
وی ادامه می‌دهد: خیلی از افرادی که به ما مراجعه می‌کنند، مشکلات زمینه‌ای دارند ولی تشخیص نمی‌دهند اما با مراجعه به مشاوره مشکلشان حل می‌شود یا مشاور تأکید میکند که طلاق صورت بگیرد، یک نمونه داشتم که حتی لباس عروس را انتخاب کرده و وقت آرایشگاه گرفته بود اما به دلیل اختلاف فرهنگ و اختلافات اعتقادی قبل از عروسی تصمیم به طلاق گرفته بودند.
عباسی تأکید میکند: آن‌ها را به مشاوره ارجاع دادم اما مشاور معتقد بود که سطح اختلاف فرهنگی بسیار زیاد است و باید طلاق گرفته شود، اگرچه در مرحله پیشگیری نیستم اما گاهی مراجعان را به مشاور ارجاع می‌دهم که درست تصمیم بگیرند.
وی خاطرنشان میکند: در ایران مطابق قوانین زنان حق طلاق ندارند بااین‌حال شاهد افزایش آمار طلاق هستیم، ضمن اینکه تأکید می‌کنم مشاوره قبل از ازدواج باید به شکل قانون دربیاید از زوجین جوان می‌خواهم که به عقدنامه به چشم قرارداد نگاه کنند و عقدنامه را ساده نگیرند.
این وکیل دادگستری تأکید میکند: گاهی شاهد مهریه‌های بالا یا مهریه‌هایی مانند ۱۵۰۰ شاخه گل هستیم این نشان می‌دهد که عقدنامه را جدی نگرفتند درحالی‌که این قرارداد جدی و لازم‌الاجرا است، مشاوره حقوقی قبل از انعقاد عقد نیز باید موردتوجه قرار بگیرد تا مشکلی برای زوج ایجاد نشود، مثلاً می‌توان مهریه را کم کرد اما باید حتماً پرداخت شود، خانواده دختر سطح مهریه را پایین بیاورد اما حق طلاق را دریافت کنند.
وی خاطرنشان میکند: درست است که با نقص قوانین در عقد روبه‌رو هستیم اما این نقص قوانین را می‌توان با توافق جبران کرد برای مثال در شروط ضمن عقد می‌توان به حقوق ازدست‌رفته خانم و آقا دست پیدا کرد، دختران می‌توانند حق اشتغال، حق تحصیل و حق مکان را بگیرند این حقوق برای مردان برقرار است.
عباسی یادآور می‌شود: با توجه به سال‌های زیادی که در حوزه طلاق فعالیت کردم می‌توانم بگویم اکثر طلاق‌ها به خاطر اختلافات مالی نیست بلکه اغلب دلیل رفتاری دارد، بنابراین از نمایندگان مجلس می‌خواهم الزامی شدن مشاوره‌های رفتاری و شخصیت شناسی قبل از ازدواج را در دستور کار قرار دهند، سامانه تصمیم باید برای ازدواج راه‌اندازی شود نه برای طلاق، زوجین باید به‌درستی برای ازدواج تصمیم بگیرند.
انتهای پیام
نظرات