به گزارس ایسنا،  دکتر سهراب عسگری در دومین نشست علمی چشم انداز هیدروپلیتیک ایران که در پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران برگزار شد، گفت: وضعیت طبیعی یک کشور در شرایط سیاسی، اجتماعی و تاریخی یک ملت اهمیت دارد و ایران نیز متأثر از جغرافیای خود است. اقلیم ایران از خشک و بیابانی و مرطوب به سمت بیابانی شدن پیش می رود که نمود آن در میزان بارندگی و آب و هوای سال‌های اخیر مشخص است.

 وی ادامه داد: بارندگی در سال‌های اخیر کم شده است و متوسط بارش در سال گذشته ۲۳۴ میلیمتر بوده که این میزان تقریبا در چند سال گذشته ثابت بوده است. میزان بارندگی ما درمقایسه با متوسط جهانی که ۸۵۰ میلیمتر است، بیش از یک چهارم و کمتر از یک سوم است که به معنی کم شدن بارش‌های ما است.

وی اظهار کرد: بارندگی‌های شدید در برخی مواقع مثل چند سال اخیر، نمی‌تواند خشکی بلند مدت ایجاد شده را بر طرف کند. حتی بنا بر برخی نظرات برای برگشت به وضعیت آب‌های نیم قرن گذشته، حدود ۸ هزار سال به شرط استفاده نکردن از منابع موجود زمان لازم است.

عسگری با اشاره به اینکه از بارندگی‌های فعلی به طور متوسط سالانه حدود ۴۰۰ میلیارد متر مکعب آب به دست می‌آید، گفت: حدود ۷۰ درصد این آب بعد از بارش باران تبخیر و از دسترس خارج می شود و حدود ۱۳۰ میلیارد متر مکعب برای تمام مصارف کشاورزی، شرب و صنعت و ... باقی می ماند.

وی مصرف کنندگان عمده آبی کشور را شامل  بخش کشاورزی، آشامیدنی، خدمات، صنعت و طبیعت عنوان کرد و گفت: بیشترین منابع آب صرف کشاورزی می‌شود که حدود ۹۰ میلیارد متر مکعب است. ۸ میلیارد متر  مکعب نیز صرف آشامیدن و خدمات می‌شود. با توجه به اینکه بازچرخانی آب در صنعت را در صنعت نداریم ۳.۵ میلیارد متر مکعب نیز در بخش صنعت مصرف می‌شود. حقابه طبیعت حدود ۵ ملیارد متر مکعب است که معمولا آن را به طبیعت نمی‌دهیم و در بخش های دیگر مصرف می‌شود.

وی اظهار کرد: با وجود اینکه بیشترین بخش آب کشور صرف کشاورزی می‌شود، اما عملا خروجی کشاورزی کشور خوب نیست و مشکلات هر سال تکرار می‌شوند. در واقع در بخش آب مجازی عملکرد خوبی نداریم و بسیاری از محصولات کشاورزی نابود می‌شوند.

به گفته این استاد دانشگاه با وجود مشکلات در بخش کشاورزی هنوز هم اصرار به تمرکز بر مصرف آب در بخش کشاورزی وجود دارد که نشان دهنده ضعف مدیریتی است که باید اصلاح شود.

عسگری با بیان اینکه بخش عمده آب کشور را با توجه به وضعیت توپوگرافی کشور از رودخانه‌ها تامین می‌کنیم، تصریح کرد: مطالعات نشان می دهد در کشور ما بیش از ۵ هزار رودخانه بزرگ، کوچک، فصلی و دائمی وجود دارد و نزدیکترین امکان برای تامین آب نیز رودخانه‌ها هستند که باعث اقدام به سدسازی شده است. اکنون حدود ۶۷۲ سد در کشور وجود دارد که به بهره‌برداری رسیده و ۱۲۰ سد در حال ساخت و  ۱۷۶ سد هم در دست مطالعه است.

وی ادامه داد: در واقع سد سازی انتخاب نزدیک ترین راه برای تامین آب است. ذخایر سدهای کشور در زمانی که همه آنها پر باشند حدود ۵۰.۵ میلیارد متر مکعب است که در مقایسه با بارش‌ها رقم زیادی است و برای مصارف شرب و خدمات می‌تواند در برابر خشکسالی ها استفاده شود.

استادیار جغرافیای سیاسی گفت: ۶۰۹ دشت در کشور داریم که ۴۰۸ دشت جزو دشت‌های ممنوعه هستند که برداشت از این دشت‌ها به بیش از میزان تغذیه رسیده است. در برخی  از دشت‌ها افت فوق العاده زیاد آب وجود داشته و  موضوع تازه فرونشست دشت هاست که همه سازه‌های شهری ما را تهدید می کند. سالانه حدود ۵  ملیارد متر مکعب بیلان منفی  در دشت‌ها داریم که نشان دهنده متناسب نبود میزان برداشت ها با میزان تغذیه دشت‌ها است.

عسگری اضافه کرد: بنابراین بحث دشت‌های ممنوعه تا زمانی که تغذیه بیشتر از برداشت باشد ادامه دارد و مدت زمان بسیار زیادی به طول می انجامد. اگر همین میزان آب دشت‌ها را حفظ کرده و اجازه ندهیم که بیشتر از این ممنوعه شوند کور سوی امیدی باقی است. به گفته وی دشت‌های ممنوعه تحت تاثیر چاه‌های غیر مجاز است که بیشتر مربوط به سال ۹۶ هستند و در سال های اخیر سخت گیری زیادی در مورد چاه‌های غیر مجاز وجود دارد. اگرچه هنوز هم حفر چاه و برداشت آب غیر مجاز وجود دارد.

انتهای پیام