کاوش «اصفهان را سنتی می‌خواهیم یا مدرن؟» به‌عنوان نخستین نشست از سلسه نشست‌های «شهر کاوی؛ تأملی درباره آینده شهر»، عصر چهارشنبه، ۲۹ دی‌ماه با حضور صاحب‌نظران این حوزه و از سوی معاونت پژوهشی جهاد دانشگاهی واحد اصفهان برگزار شد.
مهدی ژیانپور، رئیس جهاد دانشگاهی واحد اصفهان در این نشست با بیان اینکه اگر مشکلات شهر اصفهان کمتر شود، نه تنها استان، بلکه کشور بهره‌مند خواهد شد، اظهار کرد: شهر را کاوش می‌کنیم و معتقدیم که بخشی از راه‌حل مشکلات این شهر، توقف پروژه‌ها و شروع تاملات بنیادین است.
وی، توقف پروژه‌ها را به معنای به اتمام رساندن رویکرد پروژه‌ها به شهر دانست و گفت: پروژه‌ها برای افراد سودمند هستند و به شهر کمکی نمی‌کنند.
رئیس جهاد دانشگاهی اصفهان معتقد است که شهر را باید کاوید و در توضیح سلسه نشست‌های شهرکاوی، گفت: در این کاوش‌ها سوالاتی مطرح میشود، بنابراین در پی یافتن پاسخی صحیح و منطقی برای پرسش‌هایی در مورد شهر هستیم که باید برای آن به گفت‌وگو بنشینیم.
ژیانپور، بزرگ‌ترین مهارت گفت‌وگو را شنیدن دانست و افزود: پرسش‌ها در صورتی‌که واقعی، ممکن، شفاف و برانگیزاننده باشد، منجر به پاسخ‌های راهگشا خواهد شد. امیدوارم با افزایش مهارت شنیدن، گفت‌وگویی مناسب در شهر شکل بگیرد و کمکی به آینده شهر شود.
چطور می‌توان مدرنیسم را ابزاری برای نوزایی سنت‌های اصفهان کرد؟
محمد افقری، دانش‌آموخته گروه تاریخ دانشگاه اصفهان به‌عنوان نخستین نفر در این جلسه به این پرسش اینگونه پاسخ داد: جدال قدیم و جدید در حوزه نظری از سال‌ها پیش مطرح شده و نهضت مشروطه به نوعی جدال بین سنت و مدرنیته را رقم زد. این جدال همچنان در میان صاحب‌نظران لاینحل مانده است.
وی با طرح این پرسش که اگر اصفهان مدرن بخواهیم، آیا نمی‌توانیم به المان‌های ستنی علاقه داشته باشیم و برعکس، اظهار کرد: طرح این پرسش که «اصفهان را سنتی می‌خواهیم یا مدرن؟» یک دوگانه کاذب ایجاد می‌کند که افراد را به سمت دوقطبی سوق می‌دهد.
افقری ادامه داد: می‌توان زمینه‌ای تعریف کرد که در آن سنت و مدرنیته در تقابل با یکدیگر نباشند. می‌توان اصفهانی داشت که سی و سه پل آن حفظ شود و مترو نیز داشته باشد.
دانش‌آموخته گروه تاریخ دانشگاه اصفهان، مدرنیسم را فرایندی غیرقابل بازگشت معرفی کرد و افزود: باید به این برسیم که چطور می‌توان مدرن شدن شهر را در خدمت سنت‌ها قرار داد و چطور می‌توان مدرنیسم را ابزاری برای نوزایی سنت‌های اصفهان کرد.
به معاصریت امروز شهر نیازمندیم
نوید پورمحمد رضا، مترجم، مدرس و دانش‌آموخته رشته شهرسازی نیز در این نشست، این پرسش را برانگیزاننده دانست و گفت: بجای اینکه از اصفهان همچون شهر سنتی در برابر شهر مدرن نام ببرم، از تعبیر شهر معاصر استفاده می‌کنم.
وی افزود: آنچه امروز به آن نیازمندیم، معاصریت امروز یک شهر است. در معاصریت ردپای شهر و طنین و بازتاب امروز قابل مشاهده است، ولی جا دارد به معاصریت در امتداد گونه تکامل نگاه کنیم.
دانش‌آموخته رشته شهرسازی تاکید کرد: این ویژگی‌ها عمومی است و یک شبه به دست نیامده‌اند. باید معاصریت را از عادت‌ها، نگرش‌ها و فعالیت‌های شهر بفهمیم و اینگونه است که می‌توانیم تصوری درست و تا حدی ممکن و دموکراتیک نسبت به آینده شهر داشته باشیم.
وی ادامه داد: باید با نگاهی ریزبینانه به زندگی امروز شهر نگاه کنیم و در این صورت آینده‌ای واقع‌بینانه‌تر خواهیم داشت و می‌توانیم تصوری درست و ناشی به آینده شهر داشته باشیم.
پورمحمدرضا گفت: در نگاه پروژه‌محوری به شهر، با نهایت بی‌احترامی به زندگی مردم شهر مواجه هستیم و این نوع نگاه به همه چیز دست درازی می‌کند.
فرهنگ به‌راحتی تغییر نمی‌کند
مهوش خادم‌الفقرایی، عضو معاونت پژوهشی جهاد دانشگاهی واحد اصفهان نیز در پاسخ به این پرسش، گفت: سنتی بودن شهر با تصور تاریخی بودن تداخل معنایی پیدا می‌کند.
وی افزود: اساسا شهر اصفهان را تاریخی می‌بینم، اما معتقدم فرایند مدیریت شهری به سمت مدرنیسم حرکت می‌کند. شهر اصفهان برای مدیریت دارای وجوه مدرنیته است و بخشی از وجوه سنتی را نیز در خود دارد که در دوره‌های مخلف مدیریت شهری به یکی از این دو بخش توجه شده است.
به گفته خادم الفقرایی، مشخص نیست شهر اصفهان به کدام سو می‌رود. از یک سو اکثر مردم شهر، فرهنگ سنتی دارند و از سویی دیگر افراد مدرن در اقلیت هستند و سلایق آنها کمتر دیده میشود. اینها مشکلاتی برای پاسخ به این پرسش که شهر را سنتی می‌خواهیم یا مدرن ایجاد می‌کند.
وی افزود: فرهنگ به‌راحتی تغییر نمی‌کند و معتقدم راه درازی برای رسیدن یه یکی از این وجوه در پیش است که به سادگی محقق نخواهد شد.
اقتصاد سیاسی شهر اصفهان مهم است
کامران ربیعی، عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس، این پرسش را سوال جوامعی که هنوز درگیر مسائل خود هستند، عنوان کرد و گفت: زمانی‌که چنین تقابلی وجود دارد، گویی خوانش و حسی نوستالژیک به سنت وجود دارد که باید آگاه باشیم سنت همیشه هم خوب نیست.
وی گفت: باید آگاه باشیم در مورد چه پدیده‌ای صحبت می‌کنیم. زمانی‌که در مورد اصفهان حرف می‌زنیم باید ببینیم مردم اصفهان کیستند و چه می‌خواهند؟ در حال حاضر مناسبات سرمایه‌داری این شهر را خورده و پرسش اساسی اقتصاد سیاسی این شهر است. باید به گونه‌ای دیگر شهر را ورای این تقابل‌ها ببینیم و قضاوت کنیم.
وی تاکید کرد: در حال حاضر سوال اساسی شهر اصفهان مدرن شدن یا سنتی بودن آن نیست.
روایت مدرن شدن ادبیات سرنوشت ما را بیان می‌کند
محمدرضا رهبری، سرپرست معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی واحد اصفهان به این پرسش از دید تجربه ذهنی و شخصی خود پاسخ داد و گفت: همه کسانی که به شهر می‌اندیشند به این فکر می‌کنند که اصفهان چگونه باید باشد؟ برای پاسخ به این سوال باید این شهر را درست بشناسیم و باید روابطی که موجب پدیدار شدن اصفهان شده است را بشناسیم.
وی به کوچه‌گردی‌های خود از شهر اشاره کرد و گفت: در این کوچه گردی‌ها شکل‌های مختلف پاسخ‌ها دیده میشود و سوال این است که کدام اصفهان مورد پسند است و در برنامه‌ریزی‌ها، کدام اصفهان مدنظر قرار می گیرد؟
رهبری افزود: روایت مدرن شدن ادبیات ما سرنوشت همه ما را بیان می‌کند.
سرپرست معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی واحد اصفهان تغیر رویکر افراد در شهر اصفهان را ضروری دانست و گفت: می‌توان برای اصفهان کاری کرد یا به تعبیری دیگر می‌توان مدریت را مدرن و منظر شهر را تاریخی دید.
نیازمند فرایند گفت‌وگو محور هستیم
مهری شاه‌زیدی، عضو هیئت علمی جهاد دانشگاهی واحد اصفهان این پرسش را بحث جدی در اصفهان دانست و به بخش‌هایی از چشم‌انداز اصفهان در افق ۱۴۰۴ اشاره و اظهار کرد: در این سند آمده، «اصفهان شهری اسلامی، طیب، مسجدمحور، مهد عالمان و نخبگان، الهام بخش، مظهر تمدن نوین اسلامی. شهری خلاق با مردمی مومن، دانا، مسئولیت‌پذیر و نمونه در فرهنگ شهروندی. شهری توسعه یافته با اقتصاد و معیشت پویا با تکیه بر تولید علم و فناوری و گردشگری» است.
وی ادامه داد: ترسیم کنندگان این سند دقیقا نمی‌دانسته‌اند به شهر اصفهان سنتی نگریسته‌اند یا مدرن؟ مهم است که مدیران و مردم این شهر، نگاه درست به شهر را بشناسند.
وی ادامه داد: مردم و مدیران اصفهان در مورد شکل شهر اصفهان تصویر منسجمی ندارند و نمی‌دانند شهر خود را چگونه می‌خواهند. از سوی دیگر تاکنون هیچ زمینه‌ای برای گفت‌وگو نداشته‌اند و باید مردم و مسئولان در یک فرایند گفت‌وگو محور به این برسند که شهر را چگونه می‌خواهند.
سرمایه اجتماعی اصفهان فرسایشی شده است
وحید قاسمی، عضو هیئت علمی گروه اجتماعی دانشگاه اصفهان پاسخ به این پرسش را مشکل دانست و گفت: در وهله نخست این سوال مطرح است که آیا این پرسش مهم است یا امکان دارد انحرافی تلقی شود؟ اما در سیستم موجود این سوال انحرافی نیست و مهم است. در نتیجه معتقدم از هر دو منظر درست است.
وی افزود: زمانی‌که تعاریف واژه‌ها را به درستی مطرح کنیم، فهم و درک از آنها بهتر خواهد شد. باید به این برسیم که اصفهان بر چه مبنایی باید توسعه پیدا کند و این موضوع جای بحث دارد.
عضو هیئت علمی گروه اجتماعی دانشگاه اصفهان ادامه داد: باید به لحاظ نظری به توافق در مورد این سوال برسیم و معتقدم این امکان در گفت‌وگوی بلندمدت وجود دارد.
قاسمی گفت: باید براساس داشته‌ها و نداشته‌های شهر برای پاسخ به این پرسش اقدام کنیم. پتانسیل‌های استان در سرمایه‌های انسانی و فرهنگی خلاصه میشود که مهم‌ترین داشته‌هایی است که برای توسعه پایدار شهر مهم و کاربردی خواهد بود.
وی اضافه کرد: نیروهای انسانی متخصص این شهر در حوزه صنعت هستند که در سطح جهانی بی‌نظیر و در حاشیه شهر هستند. نیروهای حوزه فرهنگ و هنر این شهر نیز در مرکزی‌ترین نقاط شهر خودنمایی می‌کنند.
قاسمی با تاکید براینکه شهر اصفهان یک شهر چند فرهنگی است و ادیان مختلف در این شهر در کنار هم قرار دارند که بسیار حائز اهمیت است، خاطر نشان کرد: سرمایه‌های نمادین این شهر در حوزه‌های مختلف همچون هنر و جبهه و جنگ نیز حائز اهمیت است که می‌تواند پایه و نماد توسعه شهر باشد.
وی در توضیح نداشته‌های شهر اصفهان گفت: مهم‌ترین چیزی که اصفهان فاقد آن است، سرمایه اجتماعی است که در مطالعات بسیاری بر آن تاکید شده و از لحاظ فرسایش سرمایه اجتماعی در کشور در رتبه اول است.
صلاح مملکت خویش مردمان دانند
حسین قانونی، دانش‌آموخته برنامه‌ریزی شهری و کارشناس مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر اصفهان معتقد است که پاسخ به این پرسش از مسائل شهر اصفهان است.
وی با بیان اینکه مدرنیزاسیون در ایران شکل گرفته است، گفت: مدرن به شهر امروزی اشاره دارد و جریان مدرن شدن شهرها دارای سه بعد است.
کارشناس مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر اصفهان ادامه داد: مدرن شدن وارداتی و ضد مدرن ماندن داخلی در این میان مطرح است که هر دو تهدید است.
به گفته مالکی، صلاح مملکت خویش مردمان دانند و قرار نیست جمعی برای مردم تصمیم بگیرند، بلکه مردم مشخص می‌کنند که شهرشان به چه سمتی حرکت کند.
جریان‌های مدرن ناگزیر وارد زندگی ما شده‌اند
مینا کشانی، عضو هیئت علمی جهاد دانشگاهی اصفهان نیز گفت: برای برخی از مردم این مسئله مهم نیست و زیست‌پذیری شهر اولویت است، اما معتقدم برای پاسخ به پرسش این نشست، نمی‌توان به‌صورت صفر و صدی پاسخ داد.
وی افزود: باید به فهم مشترک از این دو واژه برسیم. جریان‌های مدرن به‌صورت ناگزیر وارد زندگی ما شده‌اند، اما باید به این توجه کنیم که مدرن شدن در سطوح اجتماعی، کالبدی و عملکردی اصالت فضاهای خوب را نبلعد.
کشانی پاسخ به این پرسش را با هویت مرتبط دانست و گفت: باید مدیریتی برای داشتن هر دو فضا داشته باشیم.
بحث بین سنت و مدرنیته بحث قدرت است
احسان مالکی‌پور، دانش‌آموخته برنامه‌ریزی شهری و کارشناس مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر اصفهان نیز بحث بین سنت و مدرنیته را بحث قدرت دانست و گفت: بحث اصلی در این میان این است که کدام شیوه حکمرانی را می‌پذیریم؟
وی افزود: باید تلاش شود بین سنت و مدرنیته سازگاری وجود داشته باشد.
به گزارش ایسنا، از سال ۱۳۹۸ معاونت پژوهشی جهاد دانشگاهی واحد اصفهان برای نخستین بار به افرادی که در سال گذشته برای بهبود روند پژوهش و کمک به پیشبرد این امر در شهر وارد شده‌اند، نشان «پژوهش‌کاوی» اهدا کرد.
این نشان به افرادی تعلق می‌گیرد که در گذشته برای اعتلای پژوهش تلاش کرده‌اند و امروز یا در پست دیگری مشغول به خدمت شده و یا بازنشسته شده‌اند، اما جهاد دانشگاهی واحد اصفهان برای جاری ماندن جریان پژوهش در شهر، این نشان را به افراد مورد نظر اهدا می‌کند.
در همین راستا، سومین نشان پژوهش‌کاوی امسال از سوی جهاد دانشگاهی واحد اصفهان به سید علی معرک‌نژاد، مدیرکل ارتباطات و امور بین‌الملل شهرداری اصفهان و مدیر سابق مجموعه تخت فولاد؛ زهرا ناجی، سرپرست معاونت پژوهشی جهاد دانشگاهی واحد اصفهان، احسان مالکی‌پور؛ دانش آموخته برنامه‌ریزی شهری و کارشناس مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر اصفهان و سحر موحدی، عضو هیئت علمی معاونت پژوهشی جهاد دانشگاهی واحد اصفهان اهدا شد.
انتهای پیام
نظرات