موسی رضایی که در زمان بمباران کارگاه فنی دانشگاه تبریز دانشجو بوده و سپس در مسئولیت‌ کارگاه فنی و پست های مدیریتی دیگر در دانشکده فنی خدمت کرده است، در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به جریان بمباران کارگاه فنی دانشگاه در ۲۷ دی سال ۶۵، اظهار کرد: در آن سال، بنده دانشجوی ترم اول مهندسی مکانیک بودم و واحدهای اول ترم نخست و دروس کارگاهی عمومی بنده نیز در همان محل کارگاه فنی که مورد بمباران دشمن قرار گرفت، برگزار می‌شد. 

وی افزود: آن روزها از دوستانم می‌شنیدم که فعالیت‌هایی در این کارگاه با حضور رزمندگان و ترم بالایی‌های ما انجام می‌گرفت. آخرین روزهایی هم که دانشجویان در آن کارگاه مشغول به کار بودند، نزدیکی‌های امتحانات بود و دانشجویان کمتری فرصت می‌کردند تا برای فعالیت اضافی شبانه در کارگاه حضور یابند، چه بسا اگر اواسط و یا اوایل ترم بود، گروه‌های تحصیلی زیادی در آن کارگاه شرکت می‌کردند. واحدهای درسی برای تعداد بسیاری از دانشجویان سنگین بود و اغلب نمی‌توانستند برای اضافه کاری بمانند، این شرایط برای شهدا هم حاکم بود اما آن‌ها تمامی سدها را پشت سر گذاشته و خود را وقف کارگاه کرده بودند.

وی ادامه داد: هیچگاه از خاطرم نمی‌رود که مرحوم مهندس نامی، یکی از اساتید دانشگاهمان، قرار بود امتحان درس فیزیک و مکانیک را در روز ۲۸ دی ماه برگزار کند، شب همانروز خبر بمباران شهر آمد و ما متوجه شدیم که کارگاه دانشکده فنی را زده‌اند. این عملیات، علاوه برخسارت مالی، خسارت جانی جبران ناپذیری بر ما تحمیل کرد و در نتیجه آن، تعدادی از جوانان مخلص جانشان را تقدیم لقای الهی کردند.

رضایی با اشاره به تعمیر و بازسازی این کارگاه پس از بمباران، گفت: دستگاه‌های سالم این کارگاه به صورت پراکنده مدتی را در نقاط دیگر دانشکده نگه داشته شدند، مثلا تعدادی به ساختمان ۱۴ (روبه روی دانشکده شیمی دانشگاه) منتقل شده و دستگاه‌های تخریب شده نیز توسط کارشناسان دانشکده بازسازی شدند، حتی هم اکنون این دستگاه‌ها را در کارگاه‌های مختلف دانشگاه می‌توان یافت.

وی ادامه داد: با انتقال دستگاه‌ها، برخی کارگاه‌های درسی‌ را در ساختمان ۱۴ دانشگاه گذراندیم، سپس وقتی بازسازی کارگاه تمام شد و فضا تقریبا به حالت اولیه بازگشت و دستگاه‌ها هم به کارگاه قبلی انتقال یافتند، برای مدتی فعالیت در این کارگاه فنی تداوم یافت.

وی افزود: بنده در سال ۷۰ فارغ التحصیل شدم اما از طریق ارتباط با دوستانم، در جریان وضعیت کارگاه بودم تا این‌که در سال ۸۰ به عنوان عضو هیات علمی گروه مهندسی مکانیک استخدام شدم. بعد از گذشت چهار ماه از تصدی این عنوان و در اردیبهشت ماه سال ۸۱، به عنوان سرپرست کارگاه فنی ( همان کارگاه مورد بمباران ۲۷ دی ماه) معرفی شدم.

سرپرست اسبق کارگاه فنی دانشگاه تبریز گفت: قبلا با حاج آقای شکوری، یکی از جانبازان بمباران ۲۷ دی دانشگاه و شهید زنده مان ارتباط داشتم. وی برای مدت طولانی سرپرست این کارگاه بود و در زمان سرپرستی بنده نیز معاون کارگاه بود. قبل از شروع به کار، با حاج آقا به طور مفصل در رابطه با فعالیت‌های کارگاه گفتگو کردیم و بنده حدود ۹ ماه سرپرست کارگاه ماندم و حتی یک بار مراسم سالگرد شهدای ۲۷ دی را در این کارگاه برگزار کردیم.

وی با بیان این‌که ۹ ماه حضور در کارگاه، برایم درس بزرگ و با عظمت زندگی بود، اظهار کرد: کارگاه فنی یک محیط اثرگذار معنوی بوده و واقعا حیف شد که بعدا آن را از کارگاه به موزه تبدیل کردند. هنوز هم غبطه می‌خوردم که شاهد زنده، بی پرده و ملموس آن واقعه در مقابل چشمان تمامی دانشجویان با جداسازی دانشکده‌ها و تبدیل کارگاه به موزه، از بین رفت.

وی ادامه داد: یکی از دلایل محیط خاص آن کارگاه شاید به خون پاک شهدا ارتباط داشته باشد و از طرفی به جرات می‌توان گفت که در دانشگاه ما هیچ آزمایشگاه و یا کارگاهی را نمی‌توان یافت که تعداد بالایی دانشجو از دانشکده‌ها و گروه‌های درسی متعدد به آن مراجعه کنند. در حالی که در آن دوران، از گروه‌های درسی بسیاری، دانشجو به آن کارگاه می‌آمد.

رضایی ادامه داد: نام این کارگاه بعد از بمباران به کارگاه آموزشی شهدای ۲۷ دی گروه مهندسی مکانیک تغییر کرد اما بعدها، کلاس‌های کارگاهی تمامی گرایش‌های دانشکده مهندسی مکانیک، دانشکده‌های مهندسی برق، مهندسی عمران، کشاورزی، شیمی و حتی دانشکده‌های اقماری مناطق دیگر که به صورت آموزشی در این کارگاه کار می‌کردند، جدا شدند.

وی گفت: کارگاه فنی دانشگاه تبریز، محیطی بود که از صبح تا شب، همواره مملو از دانشجو بوده و دیوارهای آن با تصاویر شهدا، جملاتی از حضرت امام (ره)، مقام معظم رهبری، پلاکاردها و پارچه نوشته‌ها مزین شده بود. در واقع یک محیط تاثیرگذاری بود که بدون هیچگونه هزینه و نیاز به توضیح و تفسیر، در مقابل چشمان همه دانشجویان قرار داشت.

وی خاطرشان کرد: هر دانشجویی که به این کارگاه می‌آمد، خودش علاقه مند می‌شد و در مورد جریانات آن روزها پرس و جو می‌کرد تا بداند در این کارگاه چه اتفاقی افتاده است. حاج آقای شکوری، در آن روزها همواره  در اولین جلسه ترم دانشجویان در این کارگاه حضور یافته و در حد پنج دقیقه در مورد آن حادثه توضیح می‌داد و تقدس مکان را به دانشجویان یادآوری می‌کرد.

رئیس دانشکده مهندسی مکانیک دانشگاه تبریز با بیان این‌که تمامی سوالات دانشجویان در مورد این حادثه پاسخ داده می‌شد، گفت: متاسفانه در اواخر سال ۸۱ که مسئولیت مدیر آموزشی دانشکده فنی به من واگذار شد و بنده از کارگاه خارج شدم، زمزمه‌های تخلیه کارگاه و جابجایی دستگاه‌ها مطرح می‌شد. از آن زمان به مدیر گروه محترم وقت و سایر مسئولانی که دستمان می‌رسید، گفتیم که نباید این اتفاق بیفتد و دلایل موضوع را مطرح کردیم و به خصوص حاج آقای شکوری زحمت زیادی کشید اما متاسفانه هیچ یک از تلاش‌های ما نتیجه‌ نداد.

وی ادامه داد: در ادامه با جداسازی دانشکده‌های مذکور از این کارگاه در سال ۸۲، فضای کارگاه قربانی بحث جداسازی دانشکده‌ها شد، در حالی نباید این اتفاق به هیچ وجه می‌افتاد. در آن زمان شاید تصور بر این بود که تبدیل کارگاه به موزه شهدا، اثرگذارتر باشد اما بنده چون واقعیت کار در کارگاه را دیده و تجربه سرپرستی داشتم، احساس می‌کنم که این تغییر و تحولات باعث شد تا صدای مظلومیت شهدا از آن ساختمان فراتر نرود و این کارگاه و شهدای ۲۷ دی ماه به عنوان نماد دانشگاه تبریز فراموش شوند.

وی خاطرنشان کرد: متاسفانه امروز به عنوان مسئول دانشکده مکانیک، ناراحت هستم که دانشجوی دانشکده مکانیک، با این کارگاه و اتفاقات افتاده در آن بیگانه است و اصلا از وجود چنین کارگاهی خبر ندارد و دانشجویان، موزه شهدای تبریز را که اکنون در محل این کارگاه است، تنها به عنوان یک سالن و حادثه ۲۷ دی را تنها یه عنوان یک روز می‌بینند، در حالی که هر روزی که در این کارگاه می‌گذشت، یک مراسم مخصوص به خود داشت.

رضایی تاکید کرد: ما فرصت آشنایی با این معنویت را از دانشجویان و دانشگاهمان محروم کردیم. بنده معتقد هستم که این کارگاه نه تنها در دانشگاه تبریز، بلکه در سطح کشور باید مورد توجه واقع شده و اثرگذاریش را بیشتر از گذشته ادامه دهد و حتی در سطح بین المللی هم جا دارد که تبیین شود.

وی با بیان این‌که ۳۵ سال از آن واقعه می‌گذرد و در طول این سال‌ها، تمامی هم و غم متولیان محترم فرهنگی دانشگاه و جهاددانشگاهی تبریز این بوده که مراسمی باشکوه برای این رویداد برگزار کنند، اظهار کرد: این امر قابل ستایش بوده و تبیین این روز وظیفه همه است.

وی با بیان این‌که امیدواریم این کارگاه با همت دانشگاه و جهاددانشگاهی، احیا شود و فعال تر، پیشرفته تر و مجهزتر از قبل به فعالیت خود ادامه دهد، افزود: با این اقدام، دانشجویان دانشگاه تبریز همزمان با تحصیل علم، با این مسائل نیز آشنا می‌شوند.

سرپرست اسبق کارگاه فنی دانشگاه تبریز گفت: اکنون تمامی دستگاه‌های این کارگاه محفوظ مانده و به ساختمان ساخت و تولید دانشگاه انتقال داده شده است. شاید بزرگترین خسارت در این راستا این باشد که دانشجویان بسیاری سال‌هاست در این دانشگاه تحصیل کرده و فارغ التحصیل شده‌اند اما هنوز هم نمی‌دانند که در این کارگاه چه اتفاقی افتاده که این خسارت به هیچ وجه قابل جبران نیست.

وی با تاکید بر این‌که برای جبران این خسارت هرچقدر زودتر اقدام کنیم، بهتر است، افزود: یکی از عواملی که دانشگاه تبریز را به عنوان مشهدالشهدای دانشگاه‌های کشور معرفی می‌کند، همین کارگاه فنی است.

وی با بیان این‌که دانشگاه تبریز حدود ۱۵۰ شهید را تقدیم خاک وطن کرده است، ادامه داد: همان طور که مقام معظم رهبری می‌فرمایند، «امروز فضیلت زنده نگه داشتن یاد شهدا کمتر از شهادت نیست». باید با دقت، همفکری و هم افزایی بیشتری در این مسیر حرکت کنیم و از تجارب گذشته نیز درس بگیریم.

رضایی خاطرنشان کرد: انتقال مکان کارگاه فنی در آن زمان، ناشی از کم تجربگی و کج سلیقگی مدیران بوده و تجربه نشان داده که این قضیه از دو جنبه قابل بررسی است، جنبه اول از دیدگاه دانشگاه اسلامی و وظیفه فرهنگی و اجتماعی هر فرد مسئول در دانشگاه، و جنبه دوم از دیدگاه آموزشی و تخصصی که جزو وظیفه عمومی تمامی دانشگاه‌ها محسوب می‌شود.

وی ادامه داد: بر اساس جنبه اول، بدون استثنا هیچ فرد مومن، متدین و ولایت مداری اجازه نمی‌دهد که این شرایط همچنان ادامه داشته باشد و حتما باید تغییراتی انجام گیرد. از نظر جنبه دوم نیز بر اساس دلایل، مستندات و مشاهدات ثابت می‌شود که خسارت بزرگی از این جنبه به دانشگاه تحمیل شده است.

رئیس دانشکده مهندسی مکانیک دانشگاه تبریز در ادامه خاطرنشان کرد: گذشت زمان باعث می‌شود تا خانواده شهدا و بازماندگان حوادث به مرور دنیا را ترک کنند و وقایع نیز به مرور به سمت فراموشی می‌رود، لذا وظیفه ماست که شهدای زنده ۲۷ دی را هر سال یاد کنیم و خاطرات آن روزها هر ساله بازسازی شود و حتی دانشجویان علاقه مند شوند که با دستگاه‌هایی که شهدا در آن کارگاه کار می‌کردند، آشنا شوند.

وی افزود: ما دانشجویان خود را به اردوی راهیان نور می‌فرستیم اما درک این موضوع بسیار ناراحت کننده است که دانشجویان خودمان از قضیه آن کارگاه خبر ندارند. باید به این واقعه بزرگ با یک دیدگاه بزرگ و جامعی نگاه شود و این پرسش مطرح شود که چگونه می‌شود در یک کشور پهناوری چون ایران که کارگاه‌ها و کارخانه‌های بسیاری در پشتیبانی جنگ فعالیت می‌کردند، دشمن خمپاره‌های خود را بر سر دانشگاه تبریز می‌ریزد.

وی تاکید کرد: باید این کارگاه بار دیگر زنده و احیا شود و دانشگاه تبریز به عنوان مشهدالشهدای دانشگاه‌های ایران میزبان اردوهای دانشجویی باشد، این کارگاه را به عنوان مکانی برای تنویر افکار عمومی، برگزینند و افق وسیعی برای فعالیت‌های موثر و پربرکت فرهنگی در دانشگاه ایجاد شود.

رضایی خاطرنشان کرد: برگزاری مراسم یادبود و جمع کردن ۲۰۰ نفر برای بزرگداشت شهدای ۲۷ دی، حداقل‌ کاری است که ما  می‌توانیم به واسطه آن دین خود را به خون شهدا ادا می‌کنیم.

وی در ادامه در خصوص جایگاه این حادثه در سطح بین المللی، گفت: در کل دنیا حتی کم سابقه است که در جریان یک جنگ، یک دانشگاه مورد اصابت موشک قرار گیرد. در جنگ تحمیلی ما شاهد نقض تمام مقررات بین المللی بودیم اما سوال اینجاست که چرا دشمن آن شب این دانشگاه را زد؟

وی اظهار کرد: دشمن بعثی از نظر دیدگاه خود بسیار دقیق عمل کرد، زیرا خواسته و تفکرش این بود که دانشگاه نباید به موضوع جنگ دخالت کند، از نگاه آنها دانشگاه باید سرش در لاک خودش باش و دانشجو نیز نباید از جبهه حمایت کند، از طرفی تصور می‌کرد که با بمباران کارگاه، این مسیر را قطع می‌کند، در صورتی که این مسیر در روزهای بعدی بیشتر باز شد و در نهایت ۱۵۰ نفر از این دانشگاه شهید شدند.

رضایی افزود: وجود پاک این شهدا در دانشگاه تبریز نشان می‌دهد که جوانان و دانشجویان ما، زمان شناس و بصیر بودند. آن زمان شهدا و دانشجویان دانشگاه ما هر سه این ویژگی‌ها را در کنار ولایت مداری و غیرت دینی داشته و در راه دفاع  از مملکت و ناموس کشور خود جانفشانی کردند.

انتهای پیام