بسیاری از آمارها حتی نتایج بررسی‌های بین المللی حکایت از سهم بیش از ۹۰ درصدی بخش کشاورزی از آب مصرفی کشورمان دارد، با این حال بسیاری از متولیان بخش کشاورزی این آمار را تنها ادعایی برای انحراف افکار عمومی می‌دانند و گاهاً اهمیت تامین امنیت غذایی را بهانه‌ی برای سهم بالای کشاورزی از آب استحصالی در کشورمان قید می‌کنند.

البته این که در تمام جهان، بیشترین سهم آب مختص به بخش کشاورزی است و حدود ۷۰ درصد مصرف آب در بخش کشاورزی مورد استفاده قرار می‌گیرد، موضوعی قابل پذیرش است ولی همین سهم نیز برای کشوری مانند ایران که در ناحیه‌ای گرم و خشک واقع شده و همواره از گذشته با نزولات اندک جوی و کم‌آبی مواجه بوده، قطعاً بالاست و تداوم این روند عاقلانه به نظر نمی‌رسد.

این وضعیت در استان کویری یزد واقع در فلات مرکزی ایران با شدت و حدت بیشتری مطرح است و هر چند طی سالیان اخیر اقدامات قابل توجهی مانند نصب کنتورهای هوشمند، جایگزینی کشت‌های کم‌آبخواه، توسعه کشت‌های گلخانه‌ای و بهره‌گیری از روش‌های نوین آبیاری در بخش کشاورزی در دستور کار قرار گرفته و بسیاری از اذعان دارند که سهم قابل توجهی از آب مصرفی این بخش در استان از محل آبهای غیرقابل شرب تامین می‌شود ولی همچنان کشاورزی متهم ردیف اول مصرف نامناسب و با هدررفت بالای آب در استان به شمار می‌رود؟

برای پاسخ به سئوالاتی از جمله این که میزان پرت واقعی آب در بخش کشاورزی چقدر است؟ راه چاره چیست؟ و اصولاً باید چه الگویی را در این باره بکار بگیریم یا کشورهای توسعه یافته چه تغییراتی در مصارف آب کشاورزی خود داشته‌اند؟ به سراغ مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای یزد رفتیم.

«محمدمهدی جوادیان زاده» در این خصوص در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا اظهار کرد: در مورد تلفات آب در کشاورزی روایت‌ها مختلف است ولیکن آنچه به صورت تقریبی می‌توان گفت این است که در بخش کشاورزی تقریباً ۶۰ درصد مصرف آب به حساب تلفات گذارده می‌شود.

وی با بیان این که به طور کلی بزرگترین مصرف کننده آب در دنیا، بخش کشاورزی است، افزود: در چند دهه اخیر در دنیا کارهای زیادی روی ارتقای بهره‌وری مصرف آب در بخش کشاورزی انجام گرفته چرا که از یک سو، امنیت غذایی برای کشورهای دنیا مهم است و از سوی دیگر منابع آب شیرین در دنیا محدودند و روز به روز نیز به محدودیت آن افزوده می‌شود.

به گفته‌ی این مسئول، کشورهای مترقی در این مورد به این نتیجه رسیده‌اند که باید بهره وری در مصرف آب و تولید کشاورزی را بالا برد تا هم سهم مصرف آب در بخش کشاورزی کاهش یابد و هم تولید مواد غذایی از آنجا که جمعیت کره زمین رو به رشد است، افزایش پیدا کند.

وی در مورد میزان مصرف آب در بخش کشاورزی در دینا و کشورمان نیز اظهار کرد: براساس آمار اعلام شده توسط سازمان جهانی خواروبار و غذا(FAO) پیرامون توزیع مصرف آب به تفکیک بخش‌های مصرفی در مناطق مختلف جهان در سال ۲۰۱۱، سهم بخش کشاورزی در آفریقا ۸۲ درصد کل مصرف آب است و برای آمریکا ۴۹ درصد، برای آسیا ۸۱ درصد، برای خاورمیانه ۸۴ درصد و برای ایران ۹۲ درصد اعلام شده است.

جوادیان زاده با ذکر این که گزارش مذکور، متوسط جهانی مصرف بخش کشاورزی را ۶۹ درصد اعلام می‌کند، خاطرنشان کرد: این اعداد و ارقام نشان می‌دهد که ما نسبت به میانگین جهانی و حتی با میانگین خاورمیانه و آفریقا فاصله داریم و در کشوری که در منطقه خشک و نیمه خشک جهان قرار گرفته است و اثرات تغییر اقلیم کاملاً در آن هویداست، این چنین مصرفی هشدار و زنگ خطر شدیدی را برای ما به صدا درآورده است.

وی معتقد است بهترین الگو برای بخش کشاورزی کشورمان رجوع به گذشته خودمان و گرفتن الگوهای بی‌نظیر پیشینیان ماست.

مدیر عامل آب منطقه‌ای یزد در این رابطه، رعایت عدالت بین طبیعت و کشاورز(سازگاری)، رعایت عدالت بین کشاورز و کشاورز(مدیریت مشارکتی) و ابتکار و خلاقیت در مدیریت مصرف آب به خصوص در مناطق خشک کشورمان را بی‌نظیر و مثال‌زدنی دانست.

جوادیان در پایان گفت: اگر به گذشته برگردیم و نگاهی به آنچه که کشاورزان یزدی، کرمانی، اصفهانی، خراسانی و دیگر نقاط کشور می‌کرده‌اند تا محصول خویش را با آب اندکی که در اختیار داشته‌اند بار بیاورند، بیاندازیم؛ آن وقت متوجه می‌شویم که مترقی‌ترین الگوهای مدیریت مصرف نزد پدران ما بوده است که متاسفانه با ورود به عصر تجربه و تسخیر شدن توسط فناوری وارداتی که هیچ عرق و تعصبی به فناوری و فرهنگ بومی کشورمان نداشته‌اند، همه آن الگوها و فن‌ها را که سینه به سینه به ما رسیده بود، از یاد بردیم و فراموش کردیم و الان هم دچار عوارض شدید اعتماد بی‌قید و شرط‌مان به فناوری و فرهنگ وارداتی در بخش تولید کشاورزی شده‌ایم.

انتهای پیام