به گزارش ایسنا، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد حسین شریفی امروز در مراسم افتتاحیه ششمین کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی که در سالن همایش‌های صدا و سیما برگزار شد، با اشاره به اینکه علوم انسانی نرم‌افزار فردسازی، دولت‌سازی، حکمرانی، جامعه‌پردازی و تمدن‌سازی است، اظهار کرد: آلودگی یا نارسایی این نرم‌افزار، به آلودگی و نارسایی زیست فردی و اجتماعی و حاکمیتی و تمدنی منجر خواهد شد.

شریفی عنوان کرد: علوم انسانی روح سایر علوم است. جهت‌گیری‌های سایر علوم و نقشه راه آنها در علوم انسانی ترسیم می‌شود و هر گونه انحرافی در این علوم موجب کج روی در همه زمینه‌ها خواهد شد.

وی تاکید کرد: بی‌توجهی محققان علوم انسانی به مبانی منابع آموزه‌ها و اصول اسلامی موجب بی‌توجهی به اسلام در سایر حوزه‌های زندگی و حیات فردی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و علمی خواهد شد. نتیجه این می‌شود که همه تحرکات جامعه به سمت یک گرایش انحرافی پیش می‌رود.

دبیر علمی کنگره علوم انسانی اسلامی به نخستین روزهای آشنایی مسلمین با غرب جدید و علوم انسانی غربی اشاره کرد و گفت: عده‌ای از عالمان و روش‌اندیشان جهان اسلام، متوجه آلودگی و قدرت تخریبی بسیار بالای علوم انسانی غربی برای جوامع اسلامی شده بودند.

شریفی به تعارضات علوم انسانی موجود با آموزه‌های اسلامی اشاره  اظهار کرد: عده‌ای از محققان و اندیشمندان مسلمان در کنار نقد بنیادهای هستی شناختی، معرفت‌شناختی و انسان‌شناختی علوم انسانی موجود و توجه به ناسازگاری‌ها و تعارضات آنها با آموزه‌های اسلامی مربوطه، چند دهه است که در غربت و مظلومیت تمام در اندیشه تولید علوم انسانی متناسب با اندیشه و فرهنگ اسلامی یا زیست مسلمانی بوده‌اند. حاصل این دردها و تلاش‌ها طرح رویکردهای مختلف درباره علوم انسانی اسلامی و چگونگی مواجهه با علوم انسانی غربی و تولید نظریه‌هایی در شاخه‌های مختلف علوم انسانی شده است.

وی با اشاره به اینکه نکته حائز اهمیت این است که ایده علوم انسانی اسلامی بر خلاف ادعای مخالفان، ایده‌ای متعصبانه و متصلبانه یا علم ستیزانه نبوده است، افزود: علوم انسانی اسلامی ایده‌ای برخاسته از حس حقیقت‌جویی و حق طلبی است که ادعای جبران ضعف‌ها و کمبودها و نقص‌های علوم جدید را دارد و مدعی آسیب زدایی از علم است. حس حقیقت جویی و وظیفه دینی ما اقتضا می‌کند که در کشف حقایق ناظر به کنش‌ها و پدیده‌های انسانی تلاشی واقع‌بینانه و حق طلبانه داشته باشیم، نه اینکه کورکورانه و متصلبانه و مقلدانه از معرفت‌شناسی تجربی و هستی‌شناسی مادی و روش‌های اثباتی و تفسیری و امثال آن تبعیت کنیم.

شریفی اضافه کرد: آیت الله مصباح یزدی در تبیین چرایی این حرکت می‌گوید به اعتقاد ما روشی که امروزه بر فضای علمی غرب غالب است و به کشورهای دیگر هم سرایت کرده است، هرچند عناصر درستی دارد، ولی در مجموع روشی ناقص و نادرست است؛ به ویژه در علوم انسانی که به یک معنا نرم‌افزار مدیریت کشور و تصمیم‌گیری‌های خرد و کلان در ساعت‌های مختلف اجتماعی به حساب می‌آید. در مقابل ما روشی را پیشنهاد می‌کنیم که بتواند جلوی آن آسیب‌ها و آفت‌ها را بگیرد و از نواقص آن به دور باشد. اسم این روش و علم برآمده از آن را «اسلامی» می‌گذاریم.

دبیر علمی کنگره علوم انسانی اسلامی با بیان اینکه علی‌رغم همه تلاش‌ها، به دلایل مختلف فضای غالب مراکز علمی جهان اسلام با این رویکرد همراه نبوده است، گفت: حتی فضای غالب مراکز پژوهشی و آموزشی جمهوری اسلامی و حتی حوزه‌های علمیه نیز با این رویکرد همراه نبوده است. بسیاری از عالمان حوزوی آشنایی مناسبی با علوم انسانی موجود ندارند و اغلب متخصصان علوم انسانی نیز آشنایی قابل قبولی با اسلام و آموزه‌های اسلامی ندارند. علیرغم چنین مشکلاتی به نظر می‌رسد مسؤولان علمی و فرهنگی جمهوری اسلامی به‌ویژه شورای عالی انقلاب فرهنگی در تهیه و تولید اسناد بالادستی و تدوین آیین‌نامه‌های لازم برای تحول در علوم انسانی و طراحی سند دانشگاه اسلامی به شکل رضایتبخش به وظایف ذاتی خود عمل کرده‌اند.

وی با بیان اینکه تهیه و تولید و تصویب اسناد و آیین‌نامه‌هایی که از مقدمات لازم برای حکمرانی علمی است، همگی در جای خود لازم و ضروری و بایسته بوده است، اضافه کرد: اما می‌دانیم که جریان علم و تولید علم و تحول در علم بیشتر یک پروسه است تا پروژه و از درون عالمان و از فضاهای علمی می‌جوشد تا آیین نامه ها و اسناد رسمی. اگر فضای فرهنگی و گفتمان علمی با آن اسناد و آیین‌نامه‌های بالادستی همراهی نکند، حتی اگر بهترین سرفصل ها و متن های علمی هم تدوین شود نمی‌تواند ما را به سرانجام مقصود برساند.

حجت الاسلام و المسلمین شریفی یادآور شد: متن سند بالادستی و درسی حتی اگر قرآن باشد، تا مدرس و استاد اقناع فکری نشود و با آن همراهی نکند، نمی‌تواند مشکل‌گشا باشد.

وی تصریح کرد: شورای مؤسس مجمع عالی علوم انسانی اسلامی که به ابتکار حجت الاسلام دکتر غلامی گرد هم آمدند، با استفاده از تجربیات یکصد ساله مواجهه مسلمین با علوم انسانی غربی از همان ابتدا بر این باور بودند که در کنار آن فعالیت‌های بالادستی لازم است که گفتمان علوم انسانی اسلامی در بدنه دانشگاه و حوزه های علمیه نیز احیا شود.

حجت الاسلام و المسلمین شریفی با تاکید بر اینکه باید ضرورت تحول در علوم انسانی برای بدنه علمی جامعه ما آشکار شود، گفت: طبیعتا این کار نیازمند شکل گیری یک جریان پرقدرت علمی و اندیشه‌ای بود که اولاً امکان و توان تجمیع نیروهای پراکنده ای که در زمینه علوم انسانی اسلامی به پژوهش و فعالیت مشغول هستند و همچنین توانایی ایجاد هماهنگی میان مراکز متعدد و متنوعی که کار ویژه آنها تولید علم دینی بود را داشته باشد. ثانیاً به دور از افراط و تفریط و با التزام به ادبیات علمی و روش شناسی تحقیق در علوم انسانی هم به کارهای بنیادین بپردازد و هم جرأت و جسارت مواجهه عالمانه با ناقدان و مخالفان را داشته باشد.

وی ادامه داد: سوم اینکه متشکل از نیروهایی باشد که هم در علوم انسانی در مرزهای دانش باشد و هم در علوم اسلامی تخصص داشته و توانایی استنباط آموزه‌های اسلامی ناظر و علوم انسانی را داشته باشند.

دبیر مجمع عالی علوم انسانی اسلامی با اشاره به اینکه مجمع عالی علوم انسانی اسلامی با مشارکت ده‌ها مرکز دانشگاهی و حوزوی شکل گرفت و تا کنون کنگره‌های بین‌المللی متعدد در این حوزه برگزار شده است، افزود: اکنون ششمین و البته مفصل‌ترین کنگره، چندین نشست تخصصی در موضوعات متنوعی با حضور صاحب نظران رشته‌های مختلف علوم انسانی برگزار شده است. همچنین علیرغم آنکه مجمع عالی علوم انسانی اسلامی همواره اصرار داشت که برای فعالیت های ستادی متمرکز شود و خود به مثابه مرکزی پژوهشی و تولیدی در عرض مراکز موجود عمل نکند. در عین حال این مجمع تا کنون ده‌ها کتاب تحقیقی و بنیادین در قلمروهای مختلف علوم انسانی اسلامی تولید کرده است و دارای نشریه علمی پژوهشی و نشریه‌های ترویجی و گفتمان سازی مثل تحقیقات بنیادین علوم انسانی و علوم اسلامی صدرا است.

حجت‌الاسلام و المسلمین شریفی اضافه کرد: کنگره ها و نشست های مجمع عالی توانسته است بیش از ۳۰۰۰ استاد همسو با ایده اسلامی‌سازی علوم انسانی را در اقصی نقاط کشور و ده‌ها اندیشمند و چندین مرکز همسو با این ایده را در کشورهای مختلف اسلامی همچون مالزی، اندونزی، ترکیه، لبنان، افغانستان، سوریه و عراق شناسایی کند و حتی چندین همایش با مشارکت مراکزی در افغانستان، لبنان و مالزی برگزار کند.

وی با اشاره به اینکه کنگره ششم با همراهی و مشارکت ۵۰ مرکز دانشگاهی و حوزوی برگزار می‌شود، افزود: این کنگره مفتخر است که در ۱۶ کمیسیون مختلف میزبان مشارکت ۲۳۰ عضو هیئت علمی به عنوان کمیته علمی این کمیسیون‌ها و همراهی حدود ۷۰۰ استاد به عنوان ارزیاب باشد که محصول این همراهی ها و فعالیت ها ارزیابی ۶۹۹ مقاله فرستاده شده به دبیرخانه کنگره و انتخاب نهایی ۱۷۰ مقاله است.

دبیر علمی کنگره در پایان سخنانش بیان کرد: مجموعه مقالات پذیرفته شده این کنگره به زودی در ۱۴ جلد منتشر خواهد شد. همچنین در کنگره ششم به دلیل شرایط کرونایی از حضور فیزیکی اندیشمندان خارجی محروم هستیم، اما افزون بر مشارکت فعال برخی از اندیشمندان خارجی، برخی از کمیسیون‌ها با حضور پاره‌ای از اندیشمندان جهان اسلام به زبان عربی و دیگری با حضور برخی از متفکران آمریکای لاتین به زبان اسپانیولی برگزار می‌شود.

انتهای پیام