به گزارش ایسنا، به نقل از پایگاه خبری دویچه وله، قرنطینه‌ها، زنجیره‌های تامین در حال فروپاشی و مصرف‌کنندگان پریشان؛ همه‌گیری کووید-۱۹ رکود اقتصادی عظیمی را در سراسر جهان به همراه داشته است. با این حال، یک بخش ثابت کرده است که از این ویروس مصون است: صنعت تسلیحات! این را تازه‌ترین گزارش موسسه تحقیقات صلح بین‌المللی استکهلم "سیپری" (SIPRI) در مورد ۱۰۰ تولیدکننده بزرگ اسلحه در جهان تأیید می‌کند.
الکساندرا مارکشتاینر، محقق سیپری به دویچه وله گفت که او به ویژه از داده‌های سال ۲۰۲۰، یعنی سال اول همه‌گیری کرونا، شگفت‌زده شده است. او گفت: گرچه صندوق بین‌المللی پول انقباض اقتصادی جهانی را ۳.۱ درصد اعلام کرد، اما شاهد بودیم که فروش تسلیحات این ۱۰۰ شرکت برتر با این وجود افزایش یافته است. ما شاهد افزایش کلی ۱.۳ درصدی بودیم.
فروش ۱۰۰ تولیدکننده اصلی اسلحه در سال ۲۰۲۰ بالغ بر ۵۳۱ میلیارد دلار (۴۶۹ میلیارد یورو) بود که بیشتر از تولید اقتصادی بلژیک شد. حدود ۵۴ درصد از این میزان، متعلق به ۴۱ شرکت آمریکایی در لیست ۱۰۰ شرکت اصلی سیپری است. شرکتهای اصلی در این صنعت مستقر در ایالات متحده هستند؛ لاکهید مارتین به تنهایی بیش از ۵۸ میلیارد دلار سیستم‌های تسلیحاتی در سال گذشته فروخت - مبلغی بیشتر از تولید ناخالص داخلی لیتوانی.
لابیگری موثر
شرکتهای بزرگ از قدرت سیاسی هم برخوردارند. مارکوس بایر، دانشمند علوم سیاسی در مرکز بین‌المللی بُن برای مطالعات تعارض (BICC)، می‌گوید که شرکتهای تسلیحاتی عمدا اعمال نفوذ می‌کنند. او با استناد به گزارشی از سازمان غیردولتی آمریکایی اسناد باز می‌گوید: «شرکتهای دفاعی سالانه میلیون‌ها دلار برای لابی کردن سیاستمداران و کمک‌های مالی به کمپین‌های آنها خرج می‌کنند. در دو دهه گذشته، شبکه گسترده لابی‌گران و کمک‌کنندگان آنها ۲۸۵ میلیون دلار به کمپین‌ها و ۲.۵ میلیارد دلار در لابی کردن هزینه‌ها برای تأثیرگذاری بر سیاست دفاعی کمک کرده‌اند.»
و برای غول‌های تولید تسلیحات، به نظر می‌رسد این هزینه‌ها جواب می‌دهد. الکساندرا مارکشتاینر توضیح می‌دهد که وزارت دفاع ایالات متحده حمایت هدفمندی را از صنعت تسلیحات در طول همه‌گیری انجام داد. او ادامه داد: به عنوان مثال آنها اطمینان حاصل کردند که کارکنان شرکتهای دفاعی تا حد زیادی از دستورات ماندن در خانه معاف هستند. از طرف دیگر دستوراتی وجود داشت که تنظیم شده بود تا کمی زودتر وجوه به شرکت‌ها منتقل شود.
بازیگران آسیایی بزرگ
سیمون ویسوتزکی هم ارقام جدید سیپری را بررسی کرده است. او که یک کارشناس کنترل تسلیحات در موسسه تحقیقات صلح فرانکفورت (PRIF) است، به ویژه از "این واقعیت که شرکتهای تسلیحاتی از جنوب جهانی اهمیت فزاینده‌ای پیدا می‌کنند" شگفت‌زده شد. ویسوتزکی به طور خاص به هند اشاره می‌کند؛ این کشور دارای سه شرکت در ۱۰۰ شرکت اصلی است که مجموع فروش آنها ۱.۲ درصد است - همتراز با کره‌جنوبی.
با این حال، سلاح‌های بسیار بیشتری از کارخانه‌های همسایه شمالی هند یعنی چین خارج می‌شوند. سیپری از سال ۲۰۱۵ با وجود مشکلات فراوان در زمینه شفافیت، شرکتهای چینی را در مطالعات خود گنجانده است. پنج شرکت چینی موجود در فهرست از برنامه نوسازی ارتش چین سود می‌برند و محموله‌های آنها اکنون ۱۳ درصد از فروش ۱۰۰ شرکت برتر را تشکیل می‌دهد. مارکشتاینر با نگاهی به آمارهای چین اشاره می‌کند که "این شرکت‌ها روی چیزی که ادغام نظامی-غیرنظامی نامیده می‌شود، سرمایه‌گذاری می‌کنند. او با اشاره به بزرگترین شرکت تسلیحاتی چین به عنوان مثال می‌گوید: یک سیستم ماهواره‌ای وجود داشت که نورینکو (NORINCO) در توسعه آن همکاری داشت و درآمد زیادی از آن به دست می‌آورد و هم برای اهداف نظامی و هم برای اهداف غیرنظامی استفاده می‌شود.
فناوری اطلاع‌رسانی نظامی‌شده
سیمون ویسوتزکی همچنین اشاره می‌کند که مرز بین فناوری‌های نظامی و غیرنظامی به طور فزاینده‌ای محو می‌شود. او می‌گوید: دیگر نمی‌توان فناوری اطلاع‌رسانی را از فناوری تسلیحات جدا کرد.
سیپری در گزارش جدید خود به طور خاص به نقش رو به رشد شرکتهای فناوری در تجارت تسلیحات می‌پردازد. مارکشتاینر تأکید می‌کند که اگر می‌خواهید تصویر واضحی از صنعت تسلیحات داشته باشید، «نمی‌توانید فقط درباره بازیکنان سنتی مانند لاکهید مارتین صحبت کنید». سیپری می‌گوید در سال‌های اخیر، برخی از غول‌های سیلیکون ولی مانند گوگل، مایکروسافت و اوراکل به دنبال تعمیق مشارکت خود در تجارت تسلیحات بوده‌اند و به قراردادهای پرسود رسیده‌اند.
سیپری معامله‌ای بین مایکروسافت و وزارت دفاع ایالات متحده به ارزش ۲۲ میلیارد دلار را مثال می‌زند. با این شرکت قراردادی برای تامین ارتش آمریکا به نوعی عینک به نام «سیستم تقویت بصری یکپارچه» منعقد شده است که اطلاعات استراتژیک در زمان واقعی را در مورد میدان جنگ به سربازان ارائه می‌دهد.
توضیح علاقه ارتش آمریکا به سیلیکون ولی آسان است. مارکشتاینر می‌گوید: آنها متوجه می‌شوند که در این فناوری‌های توانمند جدید، چه هوش مصنوعی یا یادگیری ماشین یا محاسبات ابری، تخصص این شرکتهای سیلیکون ولی بسیار فراتر از آن چیزی است که شما از بازیگران سنتی صنعت تسلیحات می‌بینید. این احتمال وجود دارد که برخی از این شرکت‌ها در نهایت وارد فهرست ۱۰۰ شرکت اصلی سیپری شوند.
روسیه جا می‌ماند
در کنار فرانسه، بیشترین کاهش در فروش تسلیحات متعلق به روسیه است. ۹ شرکت روسی موجود در این فهرست سال گذشته ۶.۵ درصد سلاح کمتری نسبت به سال ۲۰۱۹ فروختند. مارکوس بایر معتقد است که این کاهش به تنها ۵ درصد از کل فروش ۱۰۰ شرکت برتر، مستقیماً به هند و چین مربوط می‌شود که کارخانه‌های تسلیحاتی خود را توسعه داده‌اند. هر دو کشور قبلاً خریداران بزرگ تسلیحات روسیه بودند.
مارکوس بایر به نمونه‌ای از ناوهای هواپیمابر اشاره می‌کند. اولین ناو چینی براساس یک کشتی ساخت شوروی که از سوی پکن در سال ۱۹۹۸ خریداری شد، ساخته شد. این ناو چینی به نام لیائونینگ در سال ۲۰۱۲ به کار گرفته شد.
بایر می‌گوید، از آن زمان تاکنون اتفاقات زیادی رخ داده است. او گفت: در ۲۰ سال گذشته، چین نه تنها از نظر توانایی‌های تولید ناو هواپیمابر به روسیه رسیده، بلکه از آن سبقت گرفته است. روسیه در این بازه زمانی حتی یک ناو هواپیمابر را به کار نگرفته است. و اکنون هند هم ناو خود را روی آنچه در اصل فناوری شوروی بود، توسعه داده است.
اروپا کجاست؟
صنعت تسلیحات اروپا در مجموع ۲۱ درصد از فروش ۱۰۰ مورد اصلی را در سیپری دارد. در سال ۲۰۲۰، ۲۶ شرکت اروپایی فهرست‌شده، ۱۰۹ میلیارد دلار تسلیحات فروختند. چهار شرکت تسلیحاتی کاملاً آلمانی فقط کمتر از ۹ میلیارد دلار از این کل را به خود اختصاص دادند.
همچنین شرکتهای فرااروپایی مانند ایرباس وجود دارند که معاملات تسلیحاتی به ارزش تقریباً ۱۲ میلیارد یورو انجام دادند؛ پنج درصد بیشتر از سال ۲۰۱۹. اروپا به طور فزاینده‌ای به سرمایه‌گذاری‌های مشترک مانند این متکی است. مارکوس بایر توضیح می‌دهد: اروپا اکنون با ابزارهای سیاسی تلاش می‌کند تا چنین سرمایه‌گذاری‌های مشارکتی را برای توسعه «سیستم تسلیحاتی نسل بعدی»، «سیستم هوایی رزمی آینده» یا «سیستم رزمی اصلی زمینی» تسریع بخشد تا بتواند هزینه‌های بالای توسعه سیستم‌های جدیدی مانند این را تحمل کند.
سیمون ویسوتزکی می‌گوید، این تولیدات مشترک مطمئناً از نظر هزینه منطقی است. اما تا آنجا که به کنترل صادرات تسلیحات مربوط می‌شود، آنها اغلب می‌توانند مشکل‌ساز باشند.
او با اشاره به یوروفایتر تایفون (Eurofighter Typhoon)، یک جت جنگنده که به دست آلمان، انگلیس، ایتالیا و اسپانیا ساخته شده است، اظهار می‌کند که "این هواپیماها همچنین به طور خاص به کشورهای ثالث مشکل‌ساز مانند عربستان سعودی که هنوز در حال جنگ در یمن هستند، عرضه می‌شوند." مقررات صادرات ملی اغلب بر تولیدات مشترک اعمال نمی‌شوند و به نظر می‌رسد که اروپا هنوز تا اجرای کنترل‌های مشترک موثر بر صادرات تسلیحات فاصله زیادی دارد.
براساس گزارش امروز دوشنبه سیپری، بزرگترین شرکتهای تسلیحاتی جهان تا حد زیادی از رکود اقتصادی ناشی از کرونا اجتناب کرده و در سال گذشته میلادی برای ششمین سال متوالی رشد سود را ثبت کردند. دولت‌ها در سراسر جهان به خرید تسلیحات در طول همه‌گیری ادامه دادند و برخی هم اقداماتی را برای کمک به شرکتهای بزرگ تسلیحاتی خود تصویب کردند.
پنج شرکت برتر تسلیحاتی همگی از ایالات متحده بودند؛ لاکهید مارتین که جت‌های جنگنده اف-۳۵ و انواع موشک‌ها را جزو پرفروش‌ترین‌های خود می‌داند، با فروش ۵۸.۲ میلیارد دلار جایگاه اول خود را تثبیت کرد. شرکت انگلیسی بی‌ای‌ای سیستمز در جایگاه ششم، شرکتی اروپایی است که بالاترین جایگاه را درست پیش از سه گروه چینی به خود اختصاص داد.
همچنین در حالی که فروش تسلیحات چین افزایش یافته است، آنها همچنان بعد از شرکتهای آمریکایی و انگلیسی هستند و در مجموع ۱۳ درصد از ۱۰۰ فروش تسلیحات اصلی در سال ۲۰۲۰ را تشکیل دادند. فروش پنج شرکت چینی در ۱۰۰ شرکت برتر در سال ۲۰۲۰ در مجموع به ۶۶.۸ میلیارد دلار رسید که نسبت به سال قبل ۱.۵ درصد افزایش داشت.
انتهای پیام
نظرات