روح‌الله فتاحی در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به قرار گرفتن کشور ایران در منطقه‌ای خشک و نیمه‌خشک، اظهار کرد: کشور ایران با تمدن چندین هزار ساله و باتوجه به موقعیت جغرافیایی، تمام تمدن و توسعه آن متکی به استفاده از منابع آب زیرزمینی بوده است.

دانشیار گروه مهندسی آب دانشگاه شهرکرد افزود: طی پنج دهه گذشته که به تدریج استفاده از چاه و انرژی برای انتقال آب رایج شد، به سمت برنامه‌های توسعه‌ای پیش رفتیم و همه نیازهای بخش توسعه را با آب‌های زیرزمینی تامین کردیم، غافل از اینکه آب‌های زیرزمینی در حقیقت حساب پس‌اندازی است که میزان برداشت از آن نامحدود نبوده و هر چه پس‌انداز صورت گیرد، می‌توان از آن برداشت کرد.

وی بیان کرد: درست است که آب‌های زیرزمینی به‌عنوان مخزن طبیعی قادر هستند آب را در خود نگه دارند و در فصولی که بارندگی وجود ندارد، می‌توان از آن‌ها استفاده کرد، اما متاسفانه با حفر تعداد زیادی چاه و برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی بدون توجه به میزان آب موجود، بیلان سفره‌ها منفی شده است.

فتاحی گفت: توان تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی به صورت طبیعی به شرایط مختلفی از جمله مقدار بارش، نوع و توزیع بارندگی در طول سال، پوشش گیاهی و میزان قدرت نگه‌داشت سفره بستگی دارد.

رئیس هیات مدیره انجمن هیدرولوژی ایران اضافه کرد: باتوجه به وابستگی بسیار به آب‌های زیرزمینی، قطعا مقدار آبی که از این سفره‌ها در همه نقاط کشور برداشت می‌شود، بیشتر از پتانسیل ذخیره طبیعی آن‌ها بوده، بنابراین در بسیاری از مناطق دنیا زمانی‌که مشاهده کردند بخشی از آب زیرزمینی منبع خوبی از نظر کیفی و دور از دسترس بودن تبخیر است، بخشی از جریان رواناب‌های سطحی را کنترل و در نقاط مستعد هدایت می‌کنند تا به صورت مصنوعی به داخل آبخوان‌ها نفوذ داده شود که به آن تغذیه مصنوعی گفته می‌شود.

وی توضیح داد: برای تغذیه مصنوعی باید سایت‌ها با موقعیت‌هایی که دارای ویژگی‌های نفوذپذیری مناسب و مسطح هستند و می‌توان استخرهای تغذیه را احداث کرد آن‌ها شناسایی شوند که این امر در چهارمحال و بختیاری انجام شده است، اما متاسفانه اهتمام لازم صورت نگرفته، یعنی اعتبارات لازم برای اجرایی شدن این پروژه‌ها تامین نشده است.

فتاحی در خصوص طرح تعادل‌بخشی سفره‌های آب زیرزمینی، گفت: شاه‌کلید طرح تعادل‌بخشی افزایش میزان تغذیه آب در سفره‌های آب زیرزمینی است که باید از طریق تغذیه مصنوعی انجام شود، این امر به‌عنوان راهکار کوتاه‌مدت و بلندمدت راهگشا خواهد بود و نه تنها از نظر تامین آب، بلکه از نظر حفظ توان آبخوان‌ها مناسب است، زیرا بسیاری از آبخوان‌ها به دلیل برداشت بی‌رویه و تحکیم خاک، پتانسیل خود را از دست داده‌ و یا از دست خواهند داد، بنابراین عواقب افت آب زیرزمینی تنها کاهش کمی و کیفی ذخایر آب زیر زمینی نیست، بلکه مرگ تدریجی مخزن هم وجود دارد که باید به آن توجه‌ کرد.

وی با بیان اینکه طرح تغذیه مصنوعی یک اولویت اجتناب‌ناپذیر برای مدیریت آب است و حتما باید انجام شود، تاکید کرد: ضرورت اجرای این طرح مخصوصا در چهارمحال و بختیاری به دلیل مرتفع بودن و سرعت بالای خروج روانآب‌ها و ضخیم نبودن آبخوان‌های استان الزامی است.

رئیس هیات مدیره انجمن هیدرولوژی ایران افزود: طی سه دهه گذشته از آب زیرزمینی برای همه بخش‌ها  استفاده کردیم که با طرح‌های تغذیه مصنوعی مقدار تغذیه آبخوان را با میزان آب برداشت شده بر اساس یک بیلان پنج تا ۱۰ ساله به تعادل رساند که از این طریق می‌توان، شاهد احیای آبخوان‌ها بود.

وی خاطرنشان کرد: باتوجه به اینکه دشت شهرکرد کانون ریزگردهاست، بنابراین یکی از سایت‌هایی که مستعد اجرای طرح تغذیه مصنوعی بوده، دشت شهرکرد است که می‌توان این طرح را با استفاده از آب باران، آب پساب و ... انجام داد که منجر به افزایش ذخایر رطوبتی لایه‌های خاک و احیای پوشش گیاهی خواهد شد و این تحول قطعا بر روی ریزگردها تاثیر خواهد گذاشت.

انتهای پیام