سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان به بهانه کشف یک سیارک جدید در منظومه شمسی، شامگاه گذشته (چهارشنبه- ۲۴ شهریورماه) وبینار تخصصی با موضوع «سیارک ها و انواع آنها» به صورت برخط برگزار کرد که دکتر کاظم نفیسی، عضو هیات علمی دانشگاه بیرجند و مدرس دروس فیزیک و اخترفیزیک در آن با معرفی انواع سیارک ها و توضیحاتی در مورد وضعیت این اجرام در آسمان، در خصوص احتمال برخورد سیارک ها به زمین توضیحاتی ارائه داد.

وی در ابتدای برنامه در خصوص سیارک تازه کشف شده با نام ۲۰۲۱PH۲۷، اظهار کرد: شعاع متوسط مداری این سیارک ۰.۴۶ Au است و خروج از مرکز آن ۰.۷. دوره تناوب مداری این سیارک نیز ۱۱۴ روز است و کمتر از یک کیلومتر قطر متوسط آن است.

سرس اولین سیارک کشف شده

این مدرس دروس فیزیک و اخترفیزیک، سیارک «سرس» را اولین سیارک کشف شده معرفی کرد و گفت: سرس در سال ۱۸۰۱ کشف شد. تا سال ۱۸۶۸، تعداد ۱۰۰ سیارک شناخته شد و تا سال ۲۰۲۰ تعداد سیارک های کشف شده به یک میلیون رسید.

نفیسی با بیان اینکه سیارک های کشف شده در فاصله ۲.۳ تا ۳.۳ واحد نجومی قرار دارند، جرم کل کمربند سیارکی را ۳ درصد جرم ماه اعلام کرد و افزود: تنها ۲۰۰ سیارک کشف شده جرمی بزرگتر از صد کیلومتر دارند.

به گفته وی میل مداری بیشتر سیارک ها از صفر تا ۳۹ درجه است و حتی تا ۷۰ درجه نیز می رسد. از نظر بزرگی اولین سیارک با نام Ceres، دومین Vesta، سومین Pallas و چهارمین Hygiea نام دارند. خروج از مرکز سیارک ها نیز از یکدهم تا سه دهم است اما بیشتر از آن نیز مشاهده شده است.

انواع سیارک ها

این استاد دانشگاه بیرجند در توضیح  انواع سیارک ها گفت: سیارک ها از نظر ترکیب و ساختار به سه دسته C ، S و M تقسیم می شوند که نوع C حاوی مواد کربنی، صخره ای و مقداری مواد معدنی هستند. البیدو آنها کم است و میزان نوری که تابش می کنند پایین است.

نفیسی ادامه داد: حدود ۷۵ درصد سیارک ها از این نوع هستند که در لبه خارجی کمبربند سیاره ای قرار دارند. سیارک های نوع S نیز حاوی مواد سیلیکاتی و آهن و منیزیوم هستند و البیدو آنها ۲ دهم است. ۱۷ درصد کل سیارک ها را شامل می شوند و در لبه داخلی کمربند سیارکی جای دارند.

وی افزود: سیارک های نوع M نیز حاوی مواد فلزی آهن و نیکل و مواد سنگی هستند که البیدو یک دهم تا دو دهم داشته و درصد کمی از سیارک ها را شامل می شوند و در همه نواخی کمربند پخش شده اند.

نفیسی با معرفی ویژه اظهار کرد: سرس از همه سیارک های کشف شده بزرگتر است. ساختار لایه ای دارد که شبیه سیاره ها است. سیارک بزرگ بعدی وستا است که قطر آن ۵۶۹ کیلومتر و نصف سرس است به خورشید نزدیک تر است و درخشنده تر نیز هست و تنها سیارکی است که با چشم قابل مشاهده است.

این استاد دانشگاه گفت: این سیارک نیز ساختار لایه ای دارد و در گذشته فوران آتش نشانی داشته است. برخی سیارک ها، سیارک های فعالند که شبیه سیارک ها و دنباله دارها هستند.

کدام سیارک ها برای زمین خطرناکند؟

نفیسی با بیان اینکه برخی سیارک ها به زمین نزدیکند، تصریح کرد: این سیارک ها به نام نئو شناخته می شوند و در صورتی که برای زمین خطرناک شوند، pho گفته می شوند.

وی توضیح داد: سیارک های نئو ۲۶ هزار هستند و بیش از ۱۰۰ دنباله دار را شامل می شوند. اگر ابعاد این اجرام بزرگتر از ۱۴۰ متر باشه خطر بالقوه می شوند و سیارک های پی اچ او نامیده می شوند.

عضو هیت علمی دانشگاه بیرجند، گفت: این سیارک های خطرناک برای زمین تا ۲۰۱۸، ۱۹هزار و ۲۲۹ عدد شناخته شده اند.  

به گفته نفیسی، گروه سیارکی آپولو، آمور، اتیرا و آتن چند مورد سیارک های این دسته هستند که خطرات آنها برای زمین بررسی شده است.

وی در توضیح گروه سیارکی آمور گفت: نقطه حضیض بزرگتر از نقطه اوج زمین دارند و در بیرون مدار زمین هستند. دوره تناوب بیشتر از یک سال دارند و تعداد آنها  ۷ هزار است. گروه آپولو فاصله حضیض کوچکتر از اوج زمین دارند که گاهی خارج و گاهی داخل مدار زمین قرار می گیرند. تعداد آنها بیش از ۱۰ هزار است و احتمال برخورد با زمین دارند.

نفیسی افزود: گروه آتن احتمال برخورد دارند و تعداد آنها کمتر از ۲ هزار است. گروه اتیرا نیز مدار داخل زمین دارند برخورد نخواهند داشت.

این مدرس فیزیک و اخترفیزیک با بیان اینکه سیارک تازه کشف شده جز اتیرا است، خاطرنشان کرد: احتمال نزدیک شدن به زهره و مریخ را دارد و در ۴ ابان ۱۴۰۱ به زهره نزدیک می شود.

نقش مشتری بر کمربند سیارکی

نفیسی با بیان اینکه سیاره مشتری بر کمربند سیارکی نقش دارد، تصریح کرد: مشتری بزرگترین سیاره منظومه شمسی است که گرانش بالا دارد اولین نقش آن این بوده که اجازه تشکیل سیاره ۵ خاکی را نداده است. همچنین برخی سیارک ها با مشتری رزونانس دارند و خیلی آرام سیارک را از مدار و کمربند خارج می کند.

وی افزود: برخی سیارک ها را نیز بیرون کشیده و در مدار خود می برد که تروجان های مشتری هستند. تروجان ها حدود یک میلیون هستند و یک پنجم جرم کمربند را شامل می شوند.

بررسی رویداد برخورد با زمین

به گفته این مدرس اخترفیزیک، اجرام در برخورد با جو زمین سوخته و در صورت بزرگ بودن اندازه جرمی که برخورد می کند، برخی بقایای آنها با به سطح زمین می رسد که می تواند اثرات مهلکی بر زمین داشته باشد. مانند رویداد انقراض نسل دایناسورها و یا ایجاد گودال های بزرگ بر روی سطح زمین.

نفیسی افزود: شهاب سنگ ها با سرعت های بالا وارد جو می شوند و حرارت بالایی ایجاد می کنند.

وی گفت: اگر شهاب سنگ ۱۰۰ متر باشد و به زمین برخورد کند، پس از انفجار در جو با ایجاد گودال کوچک همراه است. اگر تا یک کیلومتر باشد، در هر یک میلیون سال این برخورد ممکن است انجام شود و گودال آن ۱۰ برابر اندازه خود است که سونامی بلایای گسترده و تغییر اقلیم خواهد داشت. همچنین اگر تا ۱۰۰ کیلومتر باشد، موجب انقراض جمعی در زمین خواهد شد که این رخداد ممکن است هر صد میلیون سال یک بار رخ دهد.

نفیسی خاطرنشان کرد: سیارک ها به طور مداوم بررسی و احتمال برخورد آنها رصد می شود.

انتهای پیام