رئیس ستاد هماهنگی کانون‌های فرهنگی هنری مساجد کشور که به صورت مجازی در این همایش سخنرانی می‌کرد، ضمن قدردانی از دست‌اندرکاران یازدهمین کنگره بین‌المللی امام سجاد(ع) گفت: به لطف خداوند شجره طیبی که امروز تبدیل به درخت تنومندی شده و یازده سال از عمر آن می گذرد از جنبه‌های مختلف رشد داشته و حداقل در ۱۰ عرصه به فعالیت‌ها و برنامه‌های کنگره طی این سال ها اضافه شده است.
 
حجت‌الاسلام و المسلمین «حبیب‌رضا ارزانی» گفت:  امسال با تنوع، تکثر و عمق بخشی به برنامه‌ها نسبت به سال های گذشته مواجه بودیم، همچنین تقویت ظرفیت علمی که از مباحث مهم محسوب می شود از جمله نقاط قوت کنگره یازدهم بود، از سوی دیگر توسعه ابعاد اجتماعی در قالب های مختلف، تقویت عرصه بین الملل و زبان‌های مختلف در کشورهای دیگر و ارتباطات خوبی که با نهادهای بین‌المللی در این عرصه گرفته شد قابل توجه بود.
 
وی همچنین توجه به  گسترش آثار مکتوب و مساله چاپ و توزیع کتب مرتبط با صحیفه سجادیه را از دیگر اتفاقات یازدهمین کنگره بین المللی امام سجاد(ع) خواند و افزود: این رویکرد و همچنین توسعه فعالیت در عرصه فضای مجازی نسبت به سال های گذشته قابل مقایسه نیست.
 
 رئیس ستاد هماهنگی کانون‌های فرهنگی هنری مساجد کشور تصریح کرد: مساله دیگر کادرسازی در عرصه مربیان صحیفه سجادیه بود که ذیل برگزاری این کنگره محقق شد، همچنین توجه به آشنایی گروه سنی کودک و نوجوان با اهل بیت(ع) و به ویژه سیره امام سجاد(ع) در قالب مختلف که در این دوره مورد توجه بود.
 
وی ادامه داد: دراین مجال به دو مساله اشاره می کنم، نخستین مساله‌ای  که باید در تاسی از سیره امام سجاد(ع) به آن توجه داشته باشیم امر به معروف و نهی از منکر است حتی اگر احتمال تاثیر آن بسیار اندک باشد. سوال آن است که مطابق آنچه که در تاریخ اسلام آمده است چند نفر در جامعه آن روز امام سجاد(ع) را همراهی می کردند؟جامعه‌ای که مقابل فرزند رسول خدا ایستاد و او را به شهادت رساند به گونه ای که از بنی‌هاشم ۱۸ نفر به شهادت رسیدند اما امام سجاد(ع) و زینب کبری(س) لحظه ای از این فریضه الهی یعنی امر به معروف و نهی از منکر غافل نشدند.
 
رئیس ستاد هماهنگی کانون‌های فرهنگی هنری مساجد کشور در ادامه با اشاره به بخش هایی از سخنان حجت الاسلام و المسلمین عبادی زاده، گفت: ایشان در سخنانی عنوان کرد: «ما دو مولفه استراتژی و تاکتیک داریم، استراتژی مقابله با ظلم است اما تاکتیک متفاوت است»؛ تاکتیک و قالب ارزشمندی که امام سجاد(ع) استفاده کرد دعا است که تاثیر بسیار زیبایی دارد، لذا امام سجاد(ع) اگرچه که احتمال تاثیر در مردم آن زمان کم بود اما دست از امر به معروف و نهی از منکر بر نداشت، چراکه این تاثیر شاید آن زمان پاسخ نمی داد اما چند سال بعد و اکنون بعد از چهارده قرن اثر خود را در زنده نگاه داشتن نهضت امام حسین(ع) نشان داده است.
 
حجت الاسلام و المسلمین ارزانی گفت: از سوی دیگر برای تحقق این دو فریضه مهم الهی باید از بهترین قالب های عصر خود بهره بگیریم، اگر امروز فضای هنری، مجازی مطرح است، اگر استفاده از آثار مکتوب مورد توجه است باید از آنها استفاده کرده و وارد میدان شویم چراکه امام سجاد(ع) این درس را به ما داد که از رحمت خداوند ناامید نشویم که خداوند به دست مردان و زنان منتخب دین خود را ترویح می کند.

 متن کامل پیام آیت الله علوی گرگانی خطاب به آیین اختتامیه یازدهمین کنگره بین‌المللی امام سجاد(ع)  به این شرح است:

"بدون ‏تردید هرکدام از حضرات معصومین (علیهم السلام) در عصر خود به عنوان اسوه کامل انسانیت و بارزترین نمونه کمالات و صفات انسانی بوده‏اند و این فضائل و کمالات از مهم‏ترین صفات پیشوایان معصوم (علیهم السلام) در طول حیات و بعد از شهادت آن بزرگواران، به شمار می رفته لذا محبت و عشق به آن انوار مقدسه در قلوب انسان های مشتاق و علاقه مند در طول تاریخ همیشه گرم و جوشان بوده و هیچگاه سرد و خاموش نمی شود. 

حتی دشمنان ائمه معصومین (سلام الله علیهم اجمعین) نتوانستند این حقیقت را انکار کنند و بارها زبان به اعتراف گشوده و مناقب، فضائل و کمالات پیشوایان معصومین (علیهم السلام) را به دیگران یادآور شده‌‏اند.

دوران امام سجاد (علیه السلام) در حقیقت دوران خفقان و مظلومیت شیعه بود؛ لذا امام (علیه السلام) مجال حضور فعال درجامعه را نداشتند. با وجود این اوضاع و احوال، به نشر احکام و مسایل دین اسلام به هر نحو ممکن می‌پرداختند. از آن جمله بسیاری از مسایل مهم اعتقادی، اخلاقی و اجتماعی و ... را در قالب دعا برای شیعیان بیان می‌فرمودند.

امید است به بهانه اینگونه برنامه ها که یازدهمین دوره آن در حال برگزاری است نکاتی از زندگی آن امام همام بیان شود تا دلها را از زنگار جهل و خرافه‏ زدوده و در پرتو دوستی اهل بیت (علیهم السلام) گامهای سعادت به سوی کمال برداشته شود . ان شاء الله

 لازم است در پرتو تعالیم روح بخش اسلام بیش از پیش به کمک نیازمندان و امور خیریه پرداخته شود همانگونه که در سالهای گذشته نیز در سایه همین تعالیم و برنامه ها اموری همچون؛  ترویج نذر امام سجاد (علیه السلام)، آزادی برخی زندانیان جرائم غیر عمد، تربیت بیش از یکصد حافظ «صحیفه سجادیه» در سراسر کشور انجام گرفته است که عملی مبارک و میمون خواهد بود."

در این آیین «میشل کعدی» اندیشمند مسیحی از کشور لبنان به بیان مباحث خود درباره امام سجاد(ع) و صحیفه سجادیه پرداخت.
 
کعدی طی سخنانی اظهار کرد: امام علی بن الحسین(ع) ستاره‌ای از ستارگان انوار امامت است، انچه برایم از همه مهمتر است عظمت قدیسی است که تمام زندگی‌اش را برای خدا و آیین پاک گذراند. گشاده رویی او در مواجهه با ادیان آسمانی و تسامح دینی ستودنی است.
 
این اندیشمند مسیحی از کشور لبنان ادامه داد: ایمان امام سجاد(ع) ایمانی بود که حد و مرزی نداشت، از او آنچه بیشتر مرا به سخن وا می‌دارد رساله حقوق است که در آن سخن از زندگی، حقوق و اخلاق است؛ بارها متذکر شده‌ام و حتی قسم خورده‌ام که در آن حکایت از قدیسی است که جز سخن حق و صحیح بر زبان نمی‌آورد  و همانند جد بزرگوارش علی(ع) امیرمومنان بود؛ همان شخصیتی که پنج سال از زندگی ام را زمان گذاردم تا ذره‌ای از دریای علم او را در تالیفی تببین کنم.
 
وی افزود: از رساله حقوق امام سجاد(ع) که مدرسه انسانیت است و شامل بیش از ۵۰ حق انسانی است همگان بهره بردند. با سواد و بی‌سواد، عالی و دانی، در آن از حقوق مختلفی سخن رفته است. حق خداوند بر بندگان، حق زبان، حق گوش، حق چشم، حق دوست، حق معلم، حقوقی که رعایت آن فلسفه خدمت به انسانیت است و این مجموعه در دانشگاه‌های حقوقی جهان مانند دانشگاه حقوقی ایتالیا و خصوصا دانشگاه های جهان عرب بسیار مورد توجه است، و به واقع ماخذ و منبعی از ارزش‌های حیات بشری است.
 
کعدی تصریح کرد: صحیفه سجادیه صلاحیت آن را دارد که برای همه زمان‌ها و همه نسل‌ها، وثیقه و سند جهان انسانیت باشد زیرا اساس آن سخن از عدالت و مساوات و توجه به حقوق انسان‌ها است. برای شرح و تبیین عبارات آن توصیه می‌کنم به کتاب های افرادی مانند علامه شیخ «نعیم قاسم» و «باقرشریف قرشی» مراجعه شود.
 
حجت الاسلام و المسلمین « محمد صادق کفیل » در آیین اختتامیه یازدهمین کنگره بین المللی امام سجاد(ع)، زمان امامت امام چهارم را سخت ترین و بدترین دوران تاریخ اسلام معرفی کرد و افزود: دورانی که جعل حدیث می شد و سیدالشهدا و یارانش را به شهادت رساندند و همه همت حکام ظام و جور حذف نام پیامبر(ص) بود و از همه بدتر فسادی بود که در مدینه رخ داد.

وی با اشاره به اینکه دوران امامت امام سجاد(ع) شش نفر از بدترین حکام حکومت می کردند، خاطرنشان کرد: عبدالله بن زبیر خوب ترین این حکام بود که به دنبال حذف نام رسول خدا(ص) بود.

مدیر مرکز تخصصی صحیفه سجادیه ادامه داد: حجاج فرماندار عبدالملک، مقام خلیفه را از پیامبر(ص) بالاتر می دانست و همه دغدغه عبدالملک طی ۲۱ سال حکومت حذف نام اهل بیت(ع) بود.

وی از عاشورا، واقعه حره و آتش زدن خانه خدا به عنوان بدترین اتفاقات دوران امام سجاد(ع) نام برد و عنوان کرد: قیام های توابین و مختار نیز همراهی امام سجاد(ع) نبود.

حجت الاسلام و المسلمین کفیل با بیان اینکه امام سجاد(ع) در بدترین و سخت ترین دوران و بی دینی جامعه، مدینه را تغییر داد، گفت: مدینه دوران امام سجاد(ع) از بدترین شهرهای دنیای امروز بدتر بود و امام سجاد(ع) آن را تغییر داد و ما باید از امام سجاد(ع) الگو بگیریم.

وی با اشاره به اینکه امام سجاد(ع) با برنامه وارد شد و جریان سازی کرد و موفق شد، اظهار کرد: امام سجاد(ع) عاشورا را حفظ کرد و اجازه تحریف عاشورا را نداد.

مدیر مرکز تخصصی صحیفه سجادیه در ابتدای سخنان خود با اشاره به اینکه این مرکز به همت استان هرمزگان راه اندازی شد بیان کرد: آینده این حرکت بسیار روشن است و بزودی اتفاقات خوبی در سطح کشور در رابطه با ترویج فرهنگ صحیفه خواهد افتاد.

وی افزود: صحیفه سجادیه بزودی در دانشگاه ها و حوزه های علمیه تدریس می شود و صدا و سیما نیز برنامه های صحیفه را روی آنت خواهد برد.

آیت الله رمضانی در آیین اختتامیه یازدهمین کنگره بین المللی امام سجاد(ع) با اشاره به موضوع اخلاق و معنویت در دعاهای امام سجاد(ع)، اظهار کرد: مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم انقلاب بر روی موضوع اخلاق و معنویت تاکید می کنند.

وی افزود: در مجموعه سفارشات ۷ گانه توسعه علم، اخلاق و معنویت، عدالت، مبارزه با فساد، سبک زندگی و ... که مورد تاکید رهبری قرار گرفته است حوزه اخلاق و معنویت هم در حوزه فردی و هم در حوزه اجتماعی و هم در حوزه الهی می تواند نقش اساسی ایفا کند.

دبیرکل مجمع جهانی اهل بیت با بیان اینکه اسلام به دنبال معنویت مسئولیت پذیر است، عنوان کرد: معنویتی که مسئولیت پذیری را یکی از شاخصه های مهم معنویت در نگاه اسلام می توانیم مطرح کنیم برخلاف بر خلاف برخی از معنویت ها که مسئولیت گریز یا مسئولیت ستیز در غرب مطرح است.

وی ادامه داد: معنویت و اخلاق اگر برخواسته از دین باشد می تواند به همه حوزه ها توجه بدهد و توسعه ارتباطات را در میان بشر محقق کند.

آیت الله به بخش اخلاق فردی اشاره کرد و گفت: در این بخش انسان باید به خودش توجه داشته باشد و خودش را بشناسد تا به خودسازی برسد و لازم است انسان به این مراحل توجه داشته باشد.

وی افزود: امام سجاد(ع) در صحیفه مکرر به این حوزه ها که انسان باید خودش را بشناسد و هویت خود را پیدا کند اشاره می کند و این خودیابی، خدایابی خدانگری و خودمحوری را به دنبال خواهد داشت ار این شناخت به صورت صحیح در وادی خودش به دست بیایید انسان تلاش می کند در وادی ایمان و یقین قدم بردارد و نفس خودش را تربیت کند.

دبیرکل مجمع جهانی اهل بیت گفت: بحث تربیت از آن نکته های بسیار حساسی است که امام(ع) به آن می پردازد و ما را به آن توجه می دهد.

وی به دعای مکارم الاخلاق امام سجاد(ع) اشاره کرد و گفت: دعای مکارم الاخلاق دعای بسیار عمیق و جامعی است که شروح متعددی بر آن نوشته شده است.

رمضانی به تعریف مکارم پرداخت و افزود: مکارم، آن روح بزرگواری است که انسان  با تربیت خود به دست می آورد و به یک نوع مدیریت بر خود می رسد.

وی با بیان اینکه اگر مکارم به نحو درست صورت گیرد محاسن اخلاق را هم به دنبال خواهد داشت، عنوان کرد: انسان هم در حوزه اخلاق فردی و هم حوزه اخلاق الهی باید به خودش بپردازد. انسان باید مظهر جلال و جمال خدا و علم الهی باشد و هرکسی به اندازه ظرفیت خودش باید به این خطاب الهی لبیک بگوید. انسان در حوزه اخلاق اجتماعی باید سعی کند صادق و امانت دار باشد و ایثار کند و حس مسئولیت پذیری را در خودش احساس کند.

«محمدمهدی اسماعیلی» وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پیامی به یازدهمین کنگره بین‌المللی امام سجاد(ع) نوشت: بی‌شک معارف عمیق و کارآمد نهفته در صحیفه سجادیه از جمله مهم‌ترین معادن سرشار از معنویت و بصیرت این اقلیم است که نیاز به کاوش مستمر و دقیق توسط همه

در این مراسم «رضا کمالی زرکانی» مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان هرمزگان پیام «محمدمهدی اسماعیلی» وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به یازدهمین کنگره بین‌المللی امام سجاد(ع) را قرائت کرد.

متن این پیام به شرح ذیل است:

"ماندگاری و توسعه فرهنگ رفیع اسلام ناب محمدی صلوات‌الله‌علیه مرهون شخصیت‌هایی است که از صدر اسلام تاکنون با بهره‌گیری از معارف قرآن کریم و تعالیم حیات‌بخش نبوی تمام همت خود را در راستای هدایت جامعه بشری به‌سویروشنایی و پاکی‌ها به خدمت گرفته‌اند.

حضرات چهارده معصوم صلوات الله اجمعین مصداق اکمل و اتم انسان کامل و چراغ هدایت و کشتی نجات امت هستند که جامعه بشری را به سمت و سوی سعادت ابدی رهنمون می‌سازند. به تعبیر رسای مقام معظم رهبری(مدظله‌العالی) جریان اصیل امامت را می‌توان به یک انسان ۲۵۰ ساله تعبیر کرد که در هر مقطع و به اقتضای شرایط سیاسی و فرهنگی عصر خود، رویکردی واحد داشته‌اند که بسته به شرایط تفاوت‌های ظاهری پیدا کرده است؛ در مقطعی با صبر و دعا و شکیبایی و در مقطعی دیگر با جهاد و شهادت در راه خدا و در مقطعی دیگر با نهضت علمی و گسترش مرزهای عقیدتی.

بر اساس مستندات تاریخی و فرمایشات بزرگان دین و تاریخ اسلام می‌توان گفت عصر امامت حضرت سید العابدین(علیه‌السلام) از سخت‌ترین دوره‌ها در طول این ۲۵۰ سال بوده است. دورانی که حضرت امام سجاد(علیه‌السلام) در مواجهه با تمام تهدیدها، زمینه‌هایی سرشار از معنویت و معرفت را آفرید که تمامی جامعه بشری الی یوم القیامه از برکات آن بهره‌مند خواهند شد.

خوب که گوش جان می‌سپاریم، همان پیام عدالت و ایمان و شجاعت تاسوعا و عاشورای حسینی را در صحیفه سجادیه می‌شنویم.  صحیفه سجادیه یادگار بزرگ امام سجاد(علیه‌السلام) نه‌تنهاچراغ هدایتی برای تمامی علاقه‌مندان و تشنگان معارف الهی است بلکه زیباترین صحنه‌های انس خالق و مخلوق را برای همه جهانیان به نمایش می‌گذارد. آنانی که با این یادگار ماندگار ارتباط قلبی و کلامی برقرار کرده‌اند،به‌خوبی دریافته‌اند که صحیفه مبارکه سجادیه کتابی است که از مرزهای اعتقادی و جغرافیایی گذر کرده و نقطه اتصال میان تمامی ادیان و مذاهب و ملل فراهم آورده است.

در این مقال و مجال، فرصت محدود و سخن بسیار! اما جان کلام این است که پیروان مکتب نورانی حضرات معصومین(علیهم‌السلام) وظیفه‌ای دوچندان برای برافراشته کردن معارف امام سجاد(علیه‌السلام) بر عهده دارند. تردید نداریم زبور آل محمد(صلوات‌الله‌علیه) گمشده بسیاری از عدالتخواهان و خداجویان عالم و صد البته نجات‌بخش غرق‌شدگان در عوالم مادی و دنیوی است و وظیفه داریم که پیام‌های آن را دریابیم و به جهانیان برسانیم. از این رو بر خود لازم می‌دانم از برگزارکنندگان سلسله کنگره‌های بین‌المللی امام سجاد(علیه‌السلام) که با فراست و دقت نظر فراوان در طول یازده سال گذشته بر ترویج معارف حقه صحیفه سجادیه در داخل و خارج از کشور همت گمارده‌اند تقدیر و تشکر نمایم.

مردم شریف هرمزگان اعم از شیعیان عزیز و برادران گران‌قدر اهل سنت با وحدت و همدلی مثال‌زدنی به‌خوبی نشان دادند که چطور می‌توان با تمرکز و توقف بر بسیار نقاط مشترک، رویدادهای مقدس و پربرکتی را رقم زد که شعاع نورانی آن اقصی نقاط جهان را به نور آسمانی خود روشن نماید.

در ایامی که مزین به نام و یاد سید و سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین(علیه‌السلام) است، ضمن تشکر صمیمانه از تمامی نهادهای مؤثر و مرتبط در برگزاری این جریان مقدس بین‌المللی، به خصوص ستاد هماهنگی کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد کشور و اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان هرمزگان، به محضر مبارک فرهیختگان و اساتید برجسته دانشگاه و حوزه‌های علمیه اهل تشیع و تسنن و مدیران ارشد اجرایی و فرهنگی این استان سرافراز به‌ویژه نماینده معززولی‌فقیه و امام‌جمعه محترم بندرعباس حضرت حجت‌الاسلام‌والمسلمین جناب دکتر عبادی زاده که در برپایی آیین‌های بزرگداشت مقام شامخ امام سجاد علیه‌السلام در ایام شهادت آن حضرت (۱۲ تا ۲۵ محرم‌الحرام) همت گمارده‌اند ادای احترام کرده و عرض خدا قوت دارم.

وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در چارچوب منویات مقام معظم رهبری و مأموریت‌های مصرح دینی و قانونی، خود را مکلف به حمایت از جریانات اصیل فرهنگی و دینی می‌داند. بی‌شک معارف عمیق و کارآمد نهفته در صحیفه سجادیه از جمله مهم‌ترین معادن سرشار از معنویت و بصیرت این اقلیم است که نیاز به کاوش مستمر و دقیق توسط همه اندیشمندان دردآشنا و عموم مردم دارد. اصحاب فرهنگ و هنر و مدیران و کارشناسان دستگاه‌های فرهنگی هم همچون همیشه خود را ملزم به خدمت در راه گسترش مفاهیم و معارف بلند برآمده از صحیفه سجادیه می‌دانند و در این راه مقدس که در پیش گرفته‌اید، یاریگر شما خواهند بود. ضمن خوش‌آمد و تشکر از حضور تمامی اندیشمندان ساکن در اقلیم‌های مختلف جغرافیایی در یازدهمین کنگره بین‌المللی امام سجاد علیه‌السلام، از درگاه الهی برای شما آرزوی توفیق و سلامت دارم."

انتهای پیام