این روزها مفاهیم مختلفی مانند تسهیلگری، سازمان‌های یادگیرنده و یاد دهنده، همچنین برخی چارچوب‌ها نظیر مراکز رشد، شتاب‌دهنده و نگاه‌های شبکه‌ای، در ادبیات نوین ادارۀ سازمان‌ها مطرح است؛ حال‌آنکه شالودۀ جهاد دانشگاهی، دربرگیرندۀ تمام این مفاهیم و موضوعات بوده و هست.

این نهاد عمومی، شبکه‌ای یکپارچه در کل کشور است که گروه‌ها، واحدها، سازمان‌ها، پژوهشکده‌ها، پژوهشگاه‌ها، پارک‌های علم و فناوری، مراکز رشد، دانشگاه‌ها و مجتمع‌های تحقیقاتی را شامل می‌شود؛ برخی موضوعات در این شبکه، منحصر به نقاط خاصی است اما، برخی مأموریت‌ها نیز در سرتاسر شبکۀ آن جریان دارد.

توجه و نگاه ویژه به جوانان و میدان دادن به آن‌ها برای آزمون‌وخطا و البته یادگرفتن در کنار هم در یک فرایند کاملاً جدی و حرفه‌ای، موجب ورود طبقه‌ای از افراد مبرّز و متعهد به شکل دوره ای به بازار کار، حوزۀ مدیریت و سازمان‌های مختلف می‌شود و این، کار ویژه‌ای است که جهاد دانشگاهی به‌صورت مستمر و پیوسته، طی چهل و یک سال گذشته انجام داده است.

مهدی ژیان پور، رئیس جهاد دانشگاهی اصفهان در گفت‌وگو با ایسنا، یکی از ویژگی‌های اصلی جهاد دانشگاهی را تسهیلگری آن می‌داند و دراین‌باره توضیح می‌دهد: جهاد دانشگاهی در تمام چهار دهۀ گذشته نقش تسهیلگری داشته و با تأکید بر این شعار که باید بارهای بر زمین مانده را بر دوش گرفت، حرکت کرده است. متولیان جهاد دانشگاهی، البته معتقدند این روحیۀ تسهیلگری باید گسترش پیدا کند. به باور آنان، لازم نیست ما مأموریت‌هایی که به شکل مطلوب توسط دیگر سازمان‌ها اجرا می‌شود را بر عهده بگیریم و یا ادامه دهیم چراکه جهاد دانشگاهی، بارها و بارها، مأموریت‌های بنیادینی که در کل کشور بر زمین مانده و متولی ندارد را در دست گرفته و بعد از رساندن طرح به بلوغ، آن را واگذار کرده است.

او، با اشاره به تأثیر کرونا بر این نهاد، می‌گوید: شیوع ویروس کرونا که بسیاری از مناسبات گذشتۀ دنیا را تغییر داد، برای سازمانی مانند جهاد دانشگاهی که باری بر دوش دولت نیست و درآمد خود را با اتکا به خدماتش کسب می‌کند، یک اتفاق تکان دهنده بود. یکی از رسالت‌های اصلی جهاد دانشگاهی در حوزۀ آموزش، مهارت آموزی به افراد است که عمدتاً بر بستر آموزش‌های حضوری بناشده بود و با آمدن کرونا دستخوش تغییر شد؛ در بخش آموزش، درحالی‌که باید تلاش می‌کردیم در وهلۀ نخست مأموریت خود را حفظ کرده و چارچوبی را که متخصصان ایجاد کرده‌اند ادامه دهیم، باید به‌سرعت نیز خود را با آموزش‌های الکترونیک منطبق می‌کردیم.

رئیس جهاد دانشگاهی اصفهان ادامه می‌دهد: تجربۀ دو سال گذشته نشان می‌دهد آموزش‌های مجازی همانند آموزش حضوری تأثیرگذار است و امکان ارائۀ با کیفیت آن وجود دارد. تغییر میل و نگاه افراد و اینکه سبک آموزش مجازی به رسمیت شناخته شود، به‌ویژه در مورد آموزش‌هایی مانند آموزش‌های ارائه‌شده در جهاد دانشگاهی که اجباری نیستند و افراد به شکل اختیاری در قبال پرداخت هزینه از آن بهره مند می‌شوند پیچیدگی خاصی داشت و باید به‌سرعت با آن هماهنگ می شدیم. مجاب کردن افراد و گرایش به سمت آموزش‌های مجازی یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های حوزه آموزش بود، اما جهاد دانشگاهی واحد اصفهان توانست در این حوزه، با تأمین زیرساخت‌های لازم، همراه با تغییرات مداوم و نیازسنجی‌های مستمر، عمل کرده و موفق به تغییر ذائقۀ افراد به سمت استفاده از آموزش های مجازی شود.

ژیان پور، خاطرنشان می‌کند: با توجه به تمام فراز و فرودهایی که طی این مدت، برای برگزاری کلاس‌های آموزش حضوری داشته‌ایم، می‌توان اعلام کرد که میل افراد به حضور در کلاس‌های مجازی بیشتر شده و این تغییر را باید به رسمیت شناخت. نباید فکر کنیم با پایان کرونا  همه‌چیز به عقب برمی گردد، بلکه در این راه با ارتقای کیفیت، باید تلاش کنیم که این شیوۀ آموزش به کالای ثابت سبد خانواده‌ها بدل شود.

جهاد دانشگاهی و علم

به عقیدۀ این جهادگر نمونۀ کشور، «از بین بردن فاصلۀ میان دانشگاه و بازار کار»، یکی از اهداف مهم جهاد دانشگاهی است، به همین دلیل هم این نهاد به‌صورت مستمر، در تلاش برای یافتن مهارت‌های مورد نیاز افراد برای اشتغال است و برای آن، دوره‌های تخصصی مهارت آموزی مناسبی را تعریف می‌کند.

«اشتغالزایی» که کلیت نظام بر آن تأکید دارد، مبحث دیگری است که رئیس جهاد دانشگاهی اصفهان در سخنان خود به آن اشاره می‌کند و می‌گوید: جهاد دانشگاهی، به‌جز سنت چهل سالۀ مهارت‌آموزی، در دو بخش دیگر نیز به موضوع اشتغالزایی ورود کرده است؛ یکی طرح ملی توسعۀ مشاغل خانگی که در سه بخش شناسایی، آموزش و اتصال به بازار در معاونت آموزش و کارآفرینی جهاد دانشگاهی واحد اصفهان اجرا شد و اکنون، در فاز سوم آن هستیم. دیگری، مشارکت در طرح اشتغال‌زایی و توسعه روستایی است که در آن، جهاد دانشگاهی واحد اصفهان با همکاری دانشگاه اصفهان، تمام روستاهای مستعد در این حوزه را شناسایی کرده و  پروژه‌های اشتغال‌زایی مختلفی را برای هر یک از آن‌ها تعریف کرده است. اگر چه، بحران کرونا و ممنوعیت‌های رفت‌وآمد در هر دو طرح تأثیر داشت و آن‌ها را با اوج و فرودهایی مواجه کرد.

جهاد دانشگاهی و پژوهش

معاون پیشین بخش پژوهش جهاد دانشگاهی اصفهان در ادامه، به فعالیت‌های انجام شده در این حوزه نیز گریزی می‌زند و خاطرنشان می‌کند: با توجه به اینکه در اصفهان تقسیم کار بین جهاد دانشگاهی واحد اصفهان و واحد صنعتی اصفهان انجام شده، ما در واحد اصفهان بر حوزۀ علوم انسانی و پزشکی متمرکز هستیم. در حال حاضر نیز، دپارتمان علوم انسانی معاونت پژوهشی جهاد دانشگاهی واحد اصفهان با زمینۀ تخصصی مطالعات شهری، بر موضوع شهر با اولویت شهر اصفهان متمرکز است؛ به این معنی که مأموریت خود را یاری‌گری به سیاست‌گذاری و مدیریت عالمانه شهری قرار داده و در این زمینه فعالیت دارد.

به باور ژیان پور، اگر به پیشرفت شهر اصفهان با تمام مواهب و مصائبی که دارد کمک کنیم، این شهر به شکل پیشران، می‌تواند موجب تکان استان و کل کشور شود. 

او یادآور می‌شود که جهاد دانشگاهی واحد اصفهان در این زمینه نیز واجد سنت درخشانی با عنوان «دفتر طرح و تحقیقات» در دهۀ ۶۰ است که پس از بازآرایی و ارتقاء، در میانه دهۀ ۸۰، با عنوان «دپارتمان مطالعات شهری»، در قالب سه گروه پژوهشی به یاوری متخصص و قابل‌اطمینان، برای مدیران شهری استان بدل شده است.

رئیس جهاد دانشگاهی واحد اصفهان، در ادامه از تصمیم این نهاد برای راه‌اندازی «پژوهشکدۀ مطالعات شهری» نیز خبر می‌دهد و می‌گوید: در نظر داریم با کسب مجوزهای لازم، پژوهشکده مطالعات شهری را در واحد اصفهان راه‌اندازی کنیم. برای این منظور، باید به میزان کافی عضو هیأت علمی، کارشناس و به طور کل، زیرساخت‌های لازم را داشته باشیم و در نظر داریم که ظرف دو سال آینده این مهم محقق شود.

یکی از دیگر فعالیت‌های جهاد دانشگاهی واحد اصفهان، که ژیان پور به آن اشاره می‌کند، «تأسیس دپارتمان پزشکی جهاد دانشگاهی» است؛ مرکزی که مبنای آن تشکیل مراکز خدمات تخصصی بوده و قرار است در آینده، پس از کسب غنای کافی، وارد برخی حوزه‌های مرتبط در گروه‌های پژوهشی شود.

او دربارۀ «آزمایشگاه تشخیص طبی جهاد دانشگاهی واحد اصفهان نیز توضیح می‌دهد: این مرکز ۴۰ ساله در دوران کرونا با قدرت فعال بود و در کنار آن، مرکز درمان در منزل نیز بسته به نیاز مردم راه‌اندازی شد. هر دوی این مراکز، اکنون با تعرفۀ عمومی (نیمه‌دولتی) و با کیفیت خوب در حال خدمت‌رسانی به مردم هستند.

جهاد دانشگاهی و فرهنگ

ژیان پور، یادآور می‌شود که جهاد دانشگاهی، در شانزدهم مرداد سال ۱۳۵۹ با مأموریتی فرهنگی شکل گرفت، بنابراین به جرأت می‌توان ادعا کرد که شالودۀ آن فرهنگی است.

سرپرست معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی اصفهان دربارۀ فعالیت‌های این نهاد در بخش فرهنگی اظهار می‌کند: «اتفاقات حوزۀ فرهنگ با اتکای جدی بر توان دانشجویان رقم می خورد و سازمان دانشجویان جهاد دانشگاهی اصفهان، رابط خوبی بین دانشجویان دانشگاه‌های مختلف با عرصه های مختلف اجتماعی است. خبرگزاری دانشجویی ایسنا، از معتبرترین خبرگزاری‌های کشور، در کنار خبرگزاری ایکنا که رسانۀ تخصصی قرآنی است نیز طی سال های متمادی مرجعیت مناسبی پیدا کرده و در بحران کرونا به خوبی به فعالیت خود ادامه دادند. از سوی دیگر، فروشگاه کتاب جهاد دانشگاهی واحد اصفهان، در یک سال گذشته با تغییرات جدی تناسب بیشتری با نیازهای بازار پیدا کرد و در حال حاضر، سبد فرهنگی متنوع‌تری را ارائه می‌دهد. البته تلاش کرده‌ایم که اختصاصیت دانشگاهی آن همچنان حفظ شود. واحد انتشارات جهاد دانشگاهی اصفهان نیز با انتخاب زمینۀ موضوعی شهر و علوم انسانی در حال تجدید برند است و به‌زودی اخبار خوبی از این بخش خواهیم شنید.

او با اشاره به مشکلاتی که بحران کرونا برای بخش فرهنگی ایجاد کرده، ادامه می‌دهد: با خالی شدن دانشگاه‌ها از دانشجو، تعاملات کمتر شد و ما تلاش کردیم با تعریف رویدادهای مجازی، از انفعال و فقدان مشارکت آنان جلوگیری کنیم. خبرگزاری‌های ایسنا و ایکنا نیز تلاش کردند تحت تأثیر این دوران قرار نگیرند و در هر شرایطی کار کنند.

رئیس جهاد دانشگاهی واحد اصفهان می‌گوید: به نظر می‌رسد استمرار برخی سنت‌های خوب پاسخگوی نیازهای جامعه است. برای مثال، در دو انتخابات گذشته، مرکز افکار سنجی ایسپا که زیرمجموعۀ معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی است، دقیق ترین برآوردها را در مورد شخص پیروز و میزان مشارکت مردم ارائه داد که ضمن پاسداشت تلاش مجموعه‌های رقیب، باید بگویم این مسئله، نشان از مرجعیت حاصل از استمرار فعالیت‌های تخصصی دارد. اعتقاد ما نیز بر آن است که سنت‌های بزرگی که در جهاد به وجود آمده و موفق بوده را باید به شکل جدی ادامه داد و البته که لازم است نسبت به نیازهای روز تحولاتی نیز در آن‌ها ایجاد شود.

به گفتۀ ژیان پور، توجه به حوزۀ فناوری‎ های شهری، اهمیت بسیار زیادی دارد و راه‌اندازی مرکز خدمات تخصصی «اکوشار»، می‌تواند نقطه آغاز خوبی برای ورود مجموعۀ جهاد دانشگاهی به عرصۀ فناوری‌های نوین شهری باشد.

او گزارش می‌دهد که در حال حاضر، چند کار مقدماتی توسط این مرکز تخصصی به شکل پایلوت انجام شده و در مرحلۀ بازار سنجی و برندینگ محصولات قرار دارد.

رئیس جهاد دانشگاهی اصفهان، با شرح رویکرد آینده این نهاد در حوزه‌های مختلف علمی، فرهنگی، آموزشی و پژوهشی می‌گوید: مردم ما مستحق آن‌اند که با تعرفه‌های مناسب و با کمک سازمان هایی مانند جهاد دانشگاهی، خدمات پزشکی را با کیفیت لازم دریافت کنند. در این حوزه، ما یاری گر آن دسته از مردم هستیم که برای دریافت خدمات مناسب، لزوماً توان مناسبی ندارند و بر آنیم که این حوزه، به نفع این قشر از مردم گسترش پیدا کند.

در حوزۀ فناوری‌های شهری و پزشکی، به دنبال ورود به عرصۀ تولید هستیم تا متناسب و در پاسخ به نیاز کشور ورود پیدا کنیم.

در حوزه آموزش، پیوند آموزش به عرصه اشتغال را مدنظر داریم و معتقدیم آموزش‌هایی که منتج به اشتغال نشود، دیر یا زود از سوی مردم پس‌زده می‌شود، درنتیجه بر آموزش‌های تخصصی و آموزش‌های منتج به اشتغال متمرکز می شویم، ضمن اینکه تقویت آموزش‌های مجازی که مشخصه دوران ماست را نیز مدنظر داریم.

در حوزۀ فرهنگ، رویکردمان پر کردن جاهای خالی با بهره‌گیری از توان دانشجویان در حوزۀ نشر و رسانه است و بر این اساس، البته باید به سمت تعریف اتفاق‌ها و رویدادهای برویم که به لحاظ اقتصادی موجه باشند.

ژیان پور، دربارۀ تعامل سازمان‌های مختلف با جهاد دانشگاهی اظهار می‌کند: جهاد دانشگاهی اکنون در نقطۀ خوبی ایستاده و با نشانه گرفتن مشکل بزرگ نبود وفاق و اجماع فرهنگی_سیاسی، به دور از جبهه‌بندی‌های معمول، تنها متعهد به انجام کار حرفه‌ای و رفع نیازهای نظام است. نداشتن شناخت کافی مدیران مختلف نسبت به فعالیت‌های جهاد دانشگاهی گاه باعث حضور کمرنگ این نهاد می‌شود اما تجربه ثابت کرده، هر وقت که جهاد دانشگاهی دیده‌شده و همکاران ما به رسمیت شناخته‌شده‌اند، پشیمانی‌ای به بار نیامده و از همان ابتدا، ارتباطی مستحکم شکل‌گرفته است.

به عقیدۀ این جهادگر نمونۀ کشوری، اینکه افراد در جهاد دانشگاهی، کار خود را به شکل مجدانه و بدون سر و صدا انجام می‌دهند، اتفاق بسیار خوشایندی است.

او خاطرنشان می‌کند: در 10 سال اخیر، جهاد دانشگاهی مرجعیت خوبی در همه زمینه‌ها ایجاد کرده و برای تعامل بیشتر و بهتر، لازم است که تلاش و کنشگری بیشتری برای شناساندن قابلیت ها انجام شود، ضمن اینکه از طرف سازمان های دیگر نیز باید مأموریت‌های ویژه‌ای تعریف و به جهاد دانشگاهی سپرده شود.

«خانواده‌ای سخت‌کوش و خردمند»، تعریفی است که ژیان پور در وصف بدنۀ همکاران مستقیم و غیرمستقیم این نهاد بیان می‌کند و می‌گوید: باید تلاش کنیم که در کنار فعالیت این افراد به شکل مستمر موجبات رشد آن‌ها را نیز فراهم سازیم.

او ابراز امیدواری می‌کند که فعالیت‌های انجام شده در جهاد دانشگاهی واحد اصفهان، منتج به خلق دنیایی بهتر شود و حاصل همۀ این تلاش‌ها ایرانی سربلند، اصفهانی آباد و شهروندانی خشنود و بهره‌مند از خدمات با کیفیت باشد.

انتهای پیام