به‌گزارش ایسنا، یافته‌های پژوهش نشان داد جمعیت ایران در حال گذار از دوران جوانی به سالخوردگی است، به‌نحوی‌که تعداد سالمندان در سال ۱۴۱۴ به بیش از ۱۰ میلیون نفر و درصد سالخوردگی به بیش از ۱۱ درصد خواهد رسید و سرعت و شدت زیاد کاهش باروری در ایران با شیب تندتری از سایر کشورها مشاهده می‌شود.

آنچه این روند را در ایران مسئله‌آمیز می‌کند، نبود یک سیاست جامع جمعیتی و سند سالمندی است. اکنون نیز در صورت بی‌توجهی و سهل‌انگاری و فقدان برنامه‌ریزی، در آینده‌ی نزدیک نیز با مشکلات انبوه جمعیت سالخوردگان به ویژه زنان مواجه خواهیم شد. 

یک مدرس جامعه‌شناسی دانشگاه بوعلی سینا با اشاره به سالخوردگی جمعیت کشور، گفت: طبق آمارها در سال ۲۰۵۰ ایران چهارمین کشور سالخورده جهان خواهد بود.

 به‌گزارش ایسنا، میلاد بگی در نشست "پیامدهای اجتماعی و فرهنگی سالخوردگی جمعیت" که به همت معاونت فرهنگی جهاددانشگاهی برگزار شد، با اشاره بر تعریف سالخوردگی جمعیت، خاطرنشان کرد: براساس مفاهیم آماری کشورهایی که درآن سهم افراد ۶۵ سال به بالا بیشتر از جمعیت آن باشد، به جمعیت آن کشور جمعیت سالخورده گفته می‌شود.

وی در ادامه با تأکید بر اینکه سالخوردگی جمعیت یک بحث اجتناب‌ناپذیر است، افزود: هرکشوری که گذر جمعیتی و توسعه را تجربه می‌کند در نهایت به سمت سالخوردگی جمعیت حرکت خواهد کرد که کشورماهم ازاین مشکل مستثنی نیست.

بگی با تأکید برعوامل ایجاد سالخوردگی جمعیت، اظهارکرد: سالخوردگی جمعیت در اثر دو پدیده افزایش امید به زندگی در راستای موفقیت‌هایی در زمینه کنترل بیماری‌ها، افزایش مهارت‌های زندگی و بالا رفتن بهداشت و همچنین کاهش میزان بارداری به دلایل مختلف همچون تغیر ارزش‌های باوری که نسبت به فرزند آوری ایجاد شده، اتفاق افتاده است.

این مدرس دانشگاه با اشاره به آمارهایی که در حوزه جمعیت وجود دارد، افزود: با توجه به آمارها، ایران در دهه‌های پیش دارای جمعیت جوانی بوده اما در طی این چند دهه تغییرات عمده‌ای در ساختار سنی ما مانند کاهش باروری شکل گرفته است در صورتی‌که در اوخر دهه ۵۰ و اوایل دهه ۶۰ میزان باروری کشور ما ۹.۶ فرزند به‌ازای هر زن بوده است اما در دو دهه گذشته کاهش چشمگیری را در میزان باروری شاهد بوده و میزان باروری به دو فرزند در سال‌های گذشته کاهش یافته و امروزه حتی به کمتر از سطح جانشینی رسیده است.

امید به زندگی در ایران به حدود ۷۶ سال رسیده است

وی در ادامه تصریح کرد: همچنین باید توجه داشت که میزان مرگ‌و میر نوزادان کاهش پیدا کرده و امید به زندگی در ایران به حدود ۷۶ سال رسیده است که به سبب این موارد نسبت جمعیت ۶۵ سال به بالا در ایران با یک افزایش روبه‌رو شود به‌طوری‌که در سال ۴۵ که درصد جعیت سالخورده کشور ۷.۶ بوده و در سال ۹۵ این رقم به ۳/۹ درصد رسیده است که در این راستا برآوردها ازسالخوردگی ۲۸ درصد جمعیت تا ۲۰ سال آینده خبر می‌دهند.

این مدرس دانشگاه با پیش بینی ساختار جمعیتی کشور، گفت: ساختار جمعیتی کشور از یک ساختار جوان به سمت یک ساختار سالخورده پیش می‌رود بااین حال در سال ۲۰۳۰ که ایران به یک کشور سالخورده تبدیل خواهد شد همچنان ۶۵ درصد جمعیت کشور ما جوان بوده که توان انجام کار و فعالیت را خواهد داشت.

بگی تأکید کرد: موضوع سالخوردگی جعمیت فقط مختص به ایران نبوده و در بسیاری از کشورهای توسعه یافته اتفاق افتاده و همچنین در کشورهای در حال توسعه نیز در آینده نزدیک اتفاق خواهد افتاد درواقع باید گفت سالخوردگی جمعیت تبدیل به یک پدید جهانی شده و امروزه حدود ۹۰۰ میلیون نفر جمعیت جهان افراد بالای ۶۵ سال هستند.

مدرس جامعه شناسی دانشگاه بوعلی‌سینا از اختلافات سیاست کشورهای مختلف در حوزه سالمندان خبر داد و گفت: یک تفاوت گسترده بین کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه در زمینه سیاست‌های مربوط به سالمندان وجود داشته که در یک‌سو کشورهای توسعه یافته صنعتی نظام های اجتماعی، نظام‌های بازنشستگی و سیستم‌های بهداشتی خود را آماده کرده و منابع لازم برای حمایت از سالمندان را در نظر گرفته‌اند این درحالیست که بسیاری از کشورهای درحال توسعه سیاست‌های حمایتی ازسوی دولت‌ها هنوز در دسترس نبوده و این دولت‌ها در حمایت از سالمندان ناتوان هستند.

بگی با اشاره به ترتیبات زندگی سالمندان، خاطر نشان کرد: بحت ترتیبات زندگی سالمندان و اینکه آنها با چه کسانی در حال زندگی کردن هستند یک موضوع مهم بوده و خود این موضوع وابسته به دوعامل بستر فرهنگی جامعه که شامل بافت اجتماعی و ساختار فرهنگی آن جامعه بوده و دیگری نیز ارزش‌های فردی به ویژه ارزش‌های نسل جوان در رابطه با خانواده است.

تحصیلات طولانی به رشد سالخوردگی جمعیت کمک کرده است

وی در ادامه افزود: جوان‌های امروزی تمایل بیشتری به سرمایه‌گذاری در تحصیل خود داشته و از این امکان برای مهیا کردن فرصت‌های شغلی استفاده می‌کنند و از آنجایی که در ایران لازمه تشکیل یک خانواده جدید ازدواج است مسئله تحصیلات طولانی باعث شده که جوانان سال‌های بیشتری را در داخل خانواده خود باقی مانده و دوره مجردی آنها طولانی‌تر شود که این موضوع باعث بروز پیامدهایی قبیل کاهش ازدواج ، کاهش میزان باروری و در نهایت تسهیل رشد سالخوردگی جمعیت شده است.

بگی با اشاره بر آمارهای هم سکنایی والدین با فرزندان خود، اظهارکرد: با توجه یه آمارهای موجود هم سُکنایی فرزندان با والدین در ایران یک هم سکنایی اجباری بوده و بیشتر این افراد از روی اجبار با خانواده خود سکونت دارند وهمین موضوع باعث شده که ساختار خانواده در چند دهه گذشته ثبات بیشتری داشته باشد.

این مدرس دانشگاه در با تأکید براهمیت ارزش‌های فردی، خاطرنشان کرد: بحث ارزش‌های فردی بسیار مهم بوده چون امروزه ارزش‌های فردی افزایش یافته و حریم خصوصی بیشتر شده است در این راستا احتمال ترک والدین توسط فرزندان وجود دارد و تمامی این موضوعات در کنار هم باعث شده که هم سکنایی والدین با فرزندان دچار تغییراتی با پیامدهای مختلف برای والدین و فرزندان شود.

وی در ادامه افزود: درهمین راستا در ایران تغییراتی مانند کاهش خانواده‌های سه نسلی اتفاق افتاده است و آمارها بیانگر نصف شدن خانواده‌های سه نسلی از حدود ۱۵ در صد در اوایل دهه شصت به حدود ۶ درصد در سال ۹۸ است.

بگی در پایان گفت: طبق آمارها میزان سرپرستی سالمندان  ۱۰ درصد افزایش یافته و به ۶۷ درصد رسیده است در مقابل میزان سرپرستی جوانان کاهش یافته است.

پیامدهای سالخوردگی

مدرس دانشگاه پیام نور در ادامه به پیامدهای اقتصادی سالخوردگی جمعیت اشاره کرد و گفت: پیامدهای اقتصادی اجتناب ناپذیر سالخوردگی جمعیت شامل کاهش عرضه نیروی کار، تغییر در سهم هزینه عوامل تولید، افت بهره‌وری، تورم دستمزدها، تغییر در الگوی مصرف و پس‌انداز، کاهش پس‌انداز بخش خصوصی، کاهش پس‌انداز بخش دولتی و تغییر در توزیع در آمدها از طریق تغییر در تقاضا خواهد بود.

اعظم خطیبی با اشاره به دیگر پیامدهای سالخوردگی، خاطرنشان کرد: تغییر سبک زندگی و فرهنگ جامعه از پیامدهای سالخوردگی جمعیت بوده که شامل دگرگونی جامعه ایرانی از ابعاد اجتماعی، روانی، اقتصادی و فرهنگی مربوط به کلانشهرها، کاهش منزلت و اقتدار سالمندان، تغییرات مادی و غیر مادی و حتی تغییر در معماری و فضای زندگی منازل مسکونی است.

وی در ادامه افزود: مسئله زندگی سالمندان، طولانی بودن زندگی نبوده بلکه کیفیت زندگی است یعنی اینکه برداشت هر شخص از وضعیت سلامت و میزان رضایتی که از این سلامت دارد، بنابراین کیفیت زندگی براساس رضایت از نیازها و سلسه مراتب نیازها صورت می‌گیرد.

خطیبی در پایان تأکید کرد: پیشنهادات برای جلوگیری از سالخوردگی جمعیت شامل توجه به پیامدهای‌ها ناشی‌از سالخوردگی جمعیت، فراهم ساختن بسترها و شرایط کاری در راستای فراهم شدن بستر ازدواج جوانان و تشکیل خانواده که در نهایت به زادآوری توسط آنها منجر شده و افزایش کمیت زندگی سالمندان است.

انتهای پیام