حرفه جنگلبانی یکی از مشاغل سخت و پرمخاطره، اما کمتر شناخته شده در جامعه است. جنگلبانان نیروهایی هستند که به دور از هیاهو و جنجال‌های تبلیغاتی در شرایط سخت وظیفه حفاظت از عرصه‌های طبیعی را به عهده دارند.

آنها با آتش، قاچاق و تجاوز به عرصه‌های طبیعی مبارزه می‌کنند، در این راه کشته شده و یا صدمات جدی می‌بینند، اما کمتر نامی از آنها به زبان رانده می شود و کمتر کسی به درستی می داند که جنگلبان کیست و چه وظیفه‌ای به عهده دارد.

جنگلبانان ایثارگران بی نام و نشانی هستند که در شرایط آب و هوایی سخت اعم از گرما و سرمای شدید، با کمترین حقوق و مزایای شغلی و امکانات محدود، کار حفاظت از جنگل ها، مراتع و عرصه های منابع طبیعی و ملی را انجام می دهند.

فداکاران جنگل برای انجام وظایف خود و مقابله با سوءاستفاده کنندگان از طبیعت و قاچاقچیان چوب خطرات زیادی را به جان می خرند تا این گنجینه های طبیعی از هر آسیبی در امان بماند.

زمانی که یک جنگلبان خانه خویش را ترک می کند معلوم نیست درختان کدامین بخش از جنگل قرار است تمام شب هم نشینش باشد. جنگلبانان ممکن است با دست خالی با خطرات گوناگون طبیعی و انسانی هم دست به گریبان شوند و در این میان، تنها عشق به طبیعت، نیروی یاری رسان آنان در سختی هاست.

مردان بی ادعای عرصه حفاظت از منابع طبیعی به محض آتش سوزی در عرصه های جنگلی و مرتعی تن را به آتش و دود می زنند و خود می سوزند تا درختان و بوته زارهای سرسبز کشورشان که موهبت الهی هستند، نسوزند.

مهاجرت معکوس؛ تهدیدی جدی برای جنگل ها

حمید دانش، یکی از جنگلبانان با سابقه استان گیلان است که از ۱۷ سال پیش لباس سبز جنگلبانی را بر تن کرده و با وجود همه سختی ها و خطرات این حرفه، با عشق و علاقه از درختان می گوید و به اهمیت کار خود باور دارد.

این جنگلبان که دارای مدرک کارشناسی ارشد جنگل است در گفت وگو با ایسنا، به وجود ۵۶۴ هزار هکتار جنگل در استان گیلان اشاره کرد و گفت: امروزه ارزش جنگل ها و ضرورت حفاظت از آنان بر کسی پوشیده نیست، زیرا جنگل موجب تصفیه هوا می شود، تولید اکسیژن می کند، ذخیره گاه مطمئنی برای آب بوده و تولید غذای ما به جنگل وابسته است؛ همچنین از چوب درختان برای ساخت و ساز و صنایع استفاده می کنیم.

وی با اشاره به نقش جنگل در جلوگیری از آلودگی صوتی، تصریح کرد: جنگل به تعدیل آب و هوا و جلوگیری از وقوع سیلاب و فرسایش خاک کمک می کند و علاوه بر اینکه پناهگاه حیوانات است، با جذب گرد و غبار، آلودگی هوا را از بین می برد.

دانش، مهمترین و جدی ترین تهدید در حال حاضر برای جنگل های شمال را مهاجرت معکوس دانست و عنوان کرد: متاسفانه در جای جای استان شاهد هستیم که ویلاهایی توسط افراد غیر بومی ساخته شده و روز به روز بیشتر می شود. در واقع با خرید و فروش و تصرف غیر مجاز توسط افراد سودجو مواجه هستیم.

وی یکی از عمده ترین دلایل افزایش مهاجرت به استان های شمالی را همین آب و هوای معتدل دانست که به واسطه جنگل های هیرکانی ایجاد شده و اظهار کرد: افزایش دمای هوا و پدیده ریزگردها موجب مهاجرت مردم به مناطق سرسبز شده که اهمیت حفاظت از جنگل ها را دوچندان می کند، زیرا اگر جنگل های هیرکانی را از دست بدهیم به سرنوشت سایر مناطق دچار می شویم.

این جنگلبان، مواجهه با یک درخت قطع شده را از تلخ ترین صحنه هایی دانست که هنگام جنگل گردی شاهد آن است و متذکر شد: متاسفانه مشکلات اقتصادی موجب شده قاچاق چوب افزایش پیدا کند که برای یک جنگلبان که دغدغه ای جز حفاظت از همه درختان ندارد، دردآور است. اگر یک پزشک با علم و تجربه خود جان یک بیمار را نجات می دهد، یک جنگلبان به نسل بعد از خود جان می بخشد.

دانش، با بیان اینکه طبق فرمایش رهبر انقلاب منابع طبیعی باید به معارف عمومی تبدیل شود، خاطرنشان کرد: هیچ کسی نباید به خودش اجازه دهد حتی یک درخت را نابود کند.

وی در ادامه به خطرات حرفه جنگلبانی اشاره کرد و یادآور شد: جنگلبانان هر لحظه با خطر درگیری با افراد قاچاقچی و متصرف مواجه هستند که بسیار دلهره آور است، زیرا این افراد سودجو هیچ ابایی ندارند که از داس و تبر و حتی اره موتوری برای آسیب زدن به جنگلبانان و گریختن استفاده کنند، اما جنگلبانان شجاعانه و با دست خالی از جنگل ها محافظت می کنند و هر ساله مجروح و جانباز فراوان داریم.

این جنگلبان، حقوق و مزایای پایین و عدم عملیاتی شدن چارت سازمانی یگان حفاظت منابع طبیعی را یکی دیگر از دغدغه های جنگلبانان دانست و اضافه کرد: جنگلبانان مظلوم و گمنام هستند، در حالی که هر روز مواجهه مستقیم با خطر دارند و خانواده هایشان همیشه نگران سلامتی آنان هستند. زمانی که از همسر و دو فرزندم برای انجام یک ماموریت همچون کمین و اطفای حریق خداحافظی می کنم، نگرانی را در چهره آنان می بینم، اما با قوت و قدرت به انجام مسئولیت می پردازم. در بعضی از کمین ها که برای دستگیری قاچاقچیان چوب طراحی می کنیم، یک شبانه روز تا ۴۸ ساعت هیچگونه تماسی با خانه ندارم و همین بی خبر بودن از من، خانواده ام را بیشتر ناراحت می کند؛ زمانی که باز می گردم نیز با پارگی لباس و کبودی بدن و جراحت دست و پا مرا می بینند.

جنگلبانان از طلا در مقابل سارق محافظت می کنند

دانش، با بیان اینکه برای یک جنگلبان وظیفه شناس عزا و عروسی معنا ندارد، عنوان کرد: در جریان تشییع جنازه پدر مرحومم خبردار شدم که قاچاقچیان چوب در یکی از مناطق جنگلی شناسایی شده اند و لذا با همان حالت غمگین و ماتم زده اقدام به انجام هماهنگی جهت دستگیری قاچاقچیان کردم که مایه تعجب فامیل و آشنایان شده بود.

وی با گرامیداشت یاد و خاطره شهدای انفال به ویژه شهیدان پیروی و غفاری، از اهتمام این دو جنگلبان در انجام وظیفه خود سخن گفت و افزود: روحیه شهدای انفال در همه جنگلبانان وجود دارد و همواره این صداقت را با وجود مشکلات مالی، نشان دادیم، زیرا حفاظت از جنگل ها را اولویت خود می دانیم.

این جنگلبان، با اشاره به اقدامات خوب و موثر شورای حفظ حقوق بیت المال جهت صیانت از منابع طبیعی، یادآور شد: مهمترین خواسته یک جنگلبان حمایت قضایی است تا بتوانیم با خیال آسوده به حفاظت از عرصه ها و مقابله با افراد سودجو بپردازیم.

وی خواستار اجرای مجدد طرح های جنگل کاری شد و خاطرنشان کرد: طرح تنفس نیز ایده بسیار خوبی بود، اما در اجرا نیازمند دقت بیشتر است.

دانش، انفال را به مثابه طلا دانست که جنگلبانان در حال حفاظت از این طلا هستند و عنوان کرد: ما با کمترین حقوق و مزایا و بدون امکانات کافی در حال حفاظت از این طلا در مقابل سارقان هستیم و لذا در درجه اول بزرگترین آروزی ما این است که ارزش اجتماعی جنگلبانی به جامعه معرفی شود و روز جهانی جنگلبان بهترین فرصت است.

این جنگلبان، با اشاره به امکانات کم اطفای حریق برای نیروهای جنگلبانی، اضافه کرد: تاکنون در بیش از ۱۰۰ اطفای حریق جنگل در شهرستان های مختلف حضور داشتم و معمولا حریق جنگل ها در زمان باد گرم و شب هنگام و در مناطق صعب العبور اتفاق می افتد و مجبوریم با پای پیاده یک کوله پشتی ۲۰ لیتر حاوی آب را با خودمان حمل کنیم تا به منطقه برسیم و خطر سوختگی و افتادن و لیز خوردن نیز برای ما وجود دارد، اما به خاطر جنگل این سختی ها را به جان می خریم.

وی خواستار نهادینه شدن فرهنگ منابع طبیعی در جامعه شد و تصریح کرد: جنگل یک مفهوم بزرگ است و مردم باید خودشان را در حفاظت از جنگل شریک بدانند؛ همچنین قاچاقچیان چوب باید تنبیه شوند تا دیگر به خودشان اجازه تعرض به یک درخت را ندهند.

انتهای پیام