دکتر محمد زاهدی‌اصل در گفت و گو با ایسنا، ضمن بیان این مطلب با بیان اینکه آموزش عالی ایران، ویرانه‌ای بیش نیست، گفت: متاسفانه در حال حاضر آموزش عالی ما وضعیت خوبی ندارد و بسیار بیمار و ناخوش است. در حالی که ما انتظار داشتیم با روی کار آمدن دولت فعلی این وضعیت درست شود به همین جهت همه امیدها به شعار دولت یعنی تدبیر و امید بسته شد اما این انتظارات محقق نشد.
هیات امنای صوری دانشگاه‌ها!
وی در ادامه تصریح کرد: دانشگاه علامه طباطبایی با محوریت مجمع صنفی اساتید و مشارکت سایر دانشگاهیان، همایشی با عنوان "استقلال دانشگاه‌ها" برگزار کرد و ما در این همایش عنوان کردیم که دانشگاه‌ها شعبه‌ای از وزارت علوم نبوده و مراکز مستقلی هستند و همیشه هم شعار استقلال داده شده است. در ظاهر نیز هیات امناهایی در دانشگاه‌ها تشکیل شد و تشکیل این هیات امناها به نوعی در راستای تامین استقلال دانشگاه‌ها صورت گرفته در حالیکه در عمل وضعیت اینطور نیست و این هیات امناها غالباً صوری هستند.
رییس مجمع صنفی اساتید دانشگاه علامه‌طباطبایی ادامه داد: یک هیات امنای مرکزی در وزارت علوم وجود دارد که در راس آن قائم مقام یا معاون وزیر قرار می‌گیرد. این هیات امنا بسیاری از تصمیمات را مصوب و به دانشگاه‌ها ابلاغ می‌کند و دانشگاه‌ها این موارد ابلاغ شده که شبیه یک بخشنامه اداری است در دستور جلسه هیات امنای خود قرار می‌دهند و به ناچار این موارد تصویب می‌شود. بنابراین کجای این روند اشاره‌ای به استقلال دانشگاه‌ها دارد؟!
بخشنامه‌ها قابل تسری به همه دانشگاه‌ها نیستند
دکتر زاهدی اصل با تاکید بر اینکه بخشنامه‌ها و تصمیمات ستاد وزارت علوم یا هیات امنای مرکزی قابل تسری به تمامی دانشگاه‌ها نیستند، گفت: به عنوان نمونه، سیاست‌هایی که برای دانشگاه علامه به عنوان تنها دانشگاه تخصصی علوم انسانی در کشور قابل پیاده‌سازی است را نمی‌شود در دانشگاه صنعتی شریف اجرا کرد، بنابراین دانشگاه‌ها بر اساس شرایط و وضعیت خود باید تصمیم‌گیری و اجرایی کنند و معنا و فلسفه وجود هیات امنا نیز این است که متناسب با موقعیت و شرایط آن دانشگاه تصمیماتی را بگیرند که خاص همان دانشگاه باشد.
وزیر آینده علوم به استقلال دانشگاه‌ها اعتقاد داشته باشد
این استاد دانشگاه علامه طباطبایی با بیان اینکه وزیر آینده علوم نباید همانند سایر وزرای دولت تصمیمات دیکته شده به دانشگاه‌ها تحمیل کند، افزود: وزیر آینده باید به استقلال دانشگاه‌ها اعتقاد داشته باشد و باور کند که دانشگاه‌ها ادارات تابعه وزارت علوم نیستند و ضمن حفظ حرمت استقلال دانشگاه‌ها، به این مراکز میدان بدهند. چرا که دانشگاه یک فضای علمی و پژوهشی است که نخبگان کشور در آن مجموعه حاضر هستند و طبیعتاً و قانوناً نیز باید استقلال این مراکز حفظ شود.
وزیر علوم فراجناحی عمل کند
وی همچنین با تاکید بر اینکه وزیر علوم آینده باید یک فرد فراجناحی باشد و فراجناحی عمل کند، گفت: کسی که در راس آموزش عالی قرار می‌گیرد نباید به جناح خاصی وابسته باشد. چرا که در محیط‌های دانشگاهی از همه جناح‌های سیاسی حضور دارند. اگرچه اساتید سعی کردند از این جناح بندی‌ها دور شوند اما ممکن است این گرایش‌های جناحی در سطح اساتید و کارکنان نیز وجود داشته باشد، اما دانشجویان طبعاً از جناح‌ها و طیف‌های مختلف سیاسی هستند. در واقع وزیر علوم باید این باور را داشته باشد که این افراد فرزندان یک خانواده هستند. به گونه‌ای نباشد که وزیر آینده از یک جناح خاص بیاید و اقدام به تقویت جناح خود کند. باید نگاه فراجناحی داشته باشد.
دانشگاه می‌تواند سیاسی باشد
مدیرگروه مددکاری اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی تاکید کرد: همانطور که رهبری نیز اشاره فرمودند دانشگاه می‌تواند سیاسی باشد اما نباید سیاست زده باشد. بر این اساس دانشگاه‌ها محل تضارب آراء، نقد، تحلیل و... هستند اما یک جناح شدن این مراکز فضا را محدود می‌کند و وضعیتی را ایجاد خواهد کرد که برازنده آموزش عالی کشور نیست.
وزیر علوم از دل دانشگاه انتخاب شود
این استاد دانشگاه علامه طباطبایی، "دانشگاهی بودن" را از دیگر ویژگی‌ها و شاخصه‌های وزیر آینده علوم عنوان کرد و گفت: وزیر آینده علوم باید در بین دانشگاهیان اقبال داشته باشد و مورد تایید ضمنی آنها باشد. فردی انتخاب شود که همه او را هم از بُعد تعهد و تخصص و هم از بُعد مدیریتی بپذیرند. در واقع این موارد قابل تفکیک از هم نیستند. تعهد و تخصص همواره با هم هستند.
وی تاکید کرد: البته منظور از تعهد این نیست که فرد نماز شب بخواند یا جای مهر بر روی پیشانی او باشد؛ چرا که این موارد رابطه شخص او با پروردگار است. تعهد به این معناست که یک انسان با شرف، متعهد، نقد پذیر، خوش اخلاق، صبور، مسئولیت پذیر و ... انتخاب شود که به آنها در قالب کلی اخلاق حرفه‌ای در فضای علمی تعریف می‌شود.
شاخصه مهم تخصص و سیاست
به گفته این استاد دانشگاه، وزیر آینده علوم باید در کنار تعهد، تخصص نیز داشته باشد و همچنین تجربه مدیریت در عرصه آموزش عالی را داشته باشد و اینگونه نباشد یک شبه و به دلیل گرایش‌های جناحی وزیر شود. بلکه باید در سابقه او حداقل باید دوره ریاست دانشگاه یا معاونت وزیر و... باشد، چرا که بدون داشتن مسئولیت‌های علمی و سیاسی نمی‌شود در راس امور موفق شد. البته وزیر علوم باید در عرصه سیاست نیز تبحر داشته باشد. چرا که بدون داشتن سیاست اجرای برنامه‌ها میسر نخواهد بود.
رتبه علمی وزیر آینده علوم
وی افزود: ضمن اینکه داشتن رتبه دانشگاهی با مرتبه استاد اهمیت بالایی دارد. چرا که وزیر علوم با رتبه دانشیاری یا استادیاری برازنده کشور ما نیست. باید یک استاد تمام در این زمینه انتخاب شود. همچنانکه ما اساتید منصف، با اخلاق، عالم، مجرب و فراجناحی را نیز داریم.
به اندازه قاره اروپا دانشگاه داریم!
دکتر زاهدی اصل، با تاکید بر اینکه وزیر آینده علوم باید به عنوان یک حامی، فضای علمی کشور را تقویت کند، اظهار کرد: کیفیت آموزش عالی که متاسفانه در حال حاضر به شدت آسیب دیده است باید ارتقاء یابد. متاسفانه ما در کشور خود تعداد مراکز دانشگاهی بسیار بالا داریم و به اندازه کل اروپا دانشگاه، مرکز غیر انتفاعی، پیام نور، علمی کاربردی، آزاد و ... داریم که البته دانشگاه‌های زیرمجموعه وزارت بهداشت هم جدا است و ما بدون لحاظ کردن این دانشگاه‌های علوم پزشکی در آموزش عالی به اندازه یک قاره دانشگاه داریم.
تفکیک آموزش پزشکی از آموزش عالی مصیبت بود
دکتر زاهدی اصل همچنین از تفکیک آموزش پزشکی از آموزش عالی انتقاد کرد و گفت: متاسفانه ما در سال ۶۹ و ۷۰ گرفتار مصیبتی با عنوان جداسازی آموزش پزشکی از آموزش عالی شدیم که در هیچ کشور دنیا سابقه این بدبختی وجود ندارد و ما آموزش عالی را دو تکه کردیم که جای پرداختن به تبعات چنین اقدامی بسیار فراوان است.
برخی رشته‌ها در دانشگاه‌ها حتی یک هیات علمی هم ندارند
رئیس مجمع اساتید دانشگاه های کشور تاکید کرد: این تعداد از مراکز آموزش عالی کشور آن هم با تعداد پایین اعضای هیات علمی بسیار زیان بار است. مثلا در رشته‌های مددکاری، دانشگاه‌هایی اقدام به پذیرش دانشجو می‌کنند که حتی یک نفر عضو هیات علمی ندارد. این در حالی است که به تبعات راه‌اندازی رشته‌هایی که با زندگی، سلامت و روان مردم سر و کار دارند، توجهی نمی‌شود!
آمار ۴۰ درصدی بیکاری دانش آموختگان!
بنابراین کیفیت آموزش عالی ما به شدت افت کرده است و باید تدبیری برای اتفاق بدون ضابطه گسترش دانشگاه‌ها و رشته‌ها در نظر گرفته شود و مشخص شود که برای ۸۲ میلیون جمعیت یک کشور طبق استاندارد چه تعداد دانشگاه و دانشجو نیاز داریم. نباید به حجم کمّی میلیونی دانشجویان که بدون توجه به بستر اشتغال آنها در کشور جذب شده‌اند افتخار کرد. همچنان که طبق آمارها ۴۰ درصد دانش آموختگان دانشگاهی ما بیکار هستند.
مقابله با صدور مجوز راه‌اندازی موسسات
وی همچنین تاکید کرد: دفتر گسترش وزارت علوم نباید به گونه‌ای عمل کند که به هر کسی که اقدام می‌کند مجوز راه‌اندازی موسسه یا راه‌اندازی رشته‌های تحصیل را بدهد و همواره اقدام به پذیرش آمار بالای دانشجویان دوره‌های تحصیلات تکمیلی اعم از دکتری داشته باشیم و باید دانشگاه‌ها به بنگاه‌های تولید مدرک تبدیل شوند.
وزیر آینده علوم جلوی مصیبت تقلب علمی را بگیرد
این استاد دانشگاه علامه طباطبایی در پایان تقلبات علمی و مدرک‌گرایی را آفت دیگر دانشگاه‌ها عنوان کرد که وزیر علوم آینده باید با جدیت در این زمینه وارد شود، گفت: وزارت علوم آینده باید تدبیری برای سرقت بالای علمی در دانشگاه‌ها اتخاذ کند. چگونه می‌شود پذیرفت که به راحتی و به صورت علنی مقاله و پایان‌نامه فروخته می‌شود. این موارد مصیبت بزرگ است و وزارت علوم باید به کمک دولت جلوی این اقدام زشت را بگیرد. چگونه است که برای بروز یک مسئله کوچک سیاسی حساسیت بالایی ایجاد می‌شود؟!! اما در خصوص مسئله بزرگی مانند فروش مدرک و سرقت علمی سکوت اعمال می‌شود و افراد برای ارتقای رتبه خود به راحتی مقاله خرید و فروش می‌کنند!؟
انتهای پیام
نظرات