به گزارش ایسنا، دانشگاه ها و مراکز آموزشی از جمله محوری‌ترین و مهم‌ترین مراکز در معرض شیوع کرونا ویروس نیز از همان ابتدای ورود کرونا به کشور بساط آموزش حضوری خود را به طور کامل برچیدند و به سمت آموزش‌های مجازی حرکت کردند. روندی که قبل از شیوع این ویروس در بسیاری از دانشگاه‌ها به عنوان یک چشم‌انداز و برنامه طولانی مدت به شمار می‌رفت و حتی تصور هم نمی‌کردند روزی درب کلاس‌های فیزیکی به روی اساتید و دانشجویان بسته شود و آنها مجبور باشند از پشت دریچه مجازی برنامه‌های خود را پیگیری کنند.

در چنین شرایطی اساتید دانشگاه‌ها به عنوان یکی از محورهای اصلی آموزش در برابر چالش‌ها و شرایط متفاوتی قرار گرفتند که کمتر به آن پرداخته شده است به همین جهت خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) به مناسبت ۱۲ اردیبهشت-روز معلم، پای صحبت‌های چند تن از این اساتید نشسته است تا مزایا و معایب این شیوه تدریس و مشکلات آنها در این زمینه را از زبان استادان بشنود.

دکتر مرتضی رهبر  هیات علمی دانشگاه علم و صنعت در گفت‌وگو با ایسنا درباره انتظاراتی که آموزش مجازی در میان دانشجویان ایجاد می‌کند، گفت: هنگامی که آسایش و سرعت آموزش در سیستم آنلاین کیفیت بالایی داشته باشد، قطعاً انتظاراتی در دانشجویان از آموزش عالی ایجاد می‌شود در سایر حوزه‌های علمی نیز این موضوع قابل تعمیم است. به عنوان نمونه کنفرانس‌های تاپ رنک دنیا که در حال حاضر به صورت آنلاین برگزار می‌شود این انتظار را در میان بسیاری از دانشجویان و اساتید از دانشگاه‌های دنیا ایجاد می‌کند که در سال‌های آتی نیز بتوانند به صورت آنلاین در این مجامع حضور پیدا کنند.

وی اظهار کرد: با وجود تمام معایب و مشکلاتی که شیوع ویروس کرونا ایجاد کرده است یکی از مزایای آن، افزایش آگاهی و ظرفیت استفاده از آموزش مجازی در ایران است؛ به عبارت دیگر شیوع ویروس کرونا و عدم امکان تشکیل کلاس‌های حضوری در مراکز آموزشی باعث شد تحولی در سیستم آموزشی ما ایجاد شود و بتوانیم در آینده در کنار آموزش‌های حضوری از ظرفیت‌های آموزش مجازی نیز به صورت همزمان استفاده کنیم.

اجبار اساتید برای استفاده از پلتفرم خاص

رهبر افزود: به دلیل شرایطی که ایجاد شد همه‌ دانشگاه‌ها و استادان مجبور بودند از پلتفرم‌های آموزش مجازی استفاده کنند. قبل از شیوع ویروس کرونا به دفعات در باب لزوم استفاده از پلتفرم‌های مجازی در راستای راهنمایی رساله‌ دانشجویان، برگزاری جلسات و نشست‌های علمی و همچنین برگزاری بخشی از آموزش‌های آکادمیک بحث و تبادل نظر شده بود که به دلایل مختلف به سختی مورد استقبال قرار می‌گرفت. در شرایط کنونی و با افزایش آگاهی دانشجویان و اساتید نسبت به ظرفیت‌های آموزش آنلاین، شرایط برای تداوم بهره‌گیری از این ظرفیت فراهم شده است.

عضو هیئت علمی دانشگاه علم‌ وصنعت ایران گفت: به طور کلی، یکی از مهم‌ترین مزایای آموزش آنلاین دسترسی آزاد دانشجو به تمام منابع آموزشی طول ترم است. فیلم‌های کلاس‌ها ضبط می‌شود و در سامانه قرار می‌گیرد و دانشجو می‌تواند به دفعات آنها را ببیند. یکی از مهم‌ترین نتایح آموزش‌های آنلاین در سطح ملی و بین‌المللی، امکان بهرمندی دانشجویان از آموزش‌های به روز و علمی از هر نقطه دنیا است. سیستم آموزش آنلاین به نوعی امکان دسترسی عادلانه هر دانشجو از هر نقطه کشور به مباحث علمی روز را فراهم کرده است.

به گفته وی، برنامه‌ریزی بر روی ظرفیت‌های آموزش آنلاین می‌تواند به نوعی موجب گسترش عدالت آموزشی و متعاقباً افزایش ظرفیت‌های علمی کشور شود. در این شیوه آموزشی، دانشجویان و دانش‌آموزان دورترین نقاط ایران هم که دسترسی به برخی اساتید و امکانات آموزشی مطلوب را ندارند می‌توانند در فضای آکادمیک و همچنین سایر فعالیت‌های علمی و پژوهشی آزاد، آموزش‌های مورد نظر را دریافت کنند. از سوی دیگر، امسال شاهد برگزاری آنلاین بسیاری از کنفرانس‌های بین‌المللی هستیم. دانشجویان ما که در گذشته باید با صرف هزینه‌های بسیاری در این کنفرانس‌ها شرکت می‌کردند تا مطلبی را یاد بگیرند، اکنون از ایران و با هزینه‌های کمتر یا بعضا رایگان می‌توانند در این مجامع علمی شرکت ‌کنند.

رهبر با بیان این که در نظام آموزش آنلاین، ظرفیت‌های درک و فهم در برخی دروس بالاتر است، گفت: در کلاس‌های حضوری، محل نشستن دانشجو و فاصله وی تا تخته در یادگیری موثر است. اما در آموزش آنلاین، دانشجو خیلی راحت در پشت سیستم خود از آموزش بهره‌مند می‌شود و اگر مطلبی را هم از دست بدهد با توجه به این که فیلم کلاس‌ها ذخیره می‌شود می‌تواند مجددا آن‌ها را مرور کند و در آینده هم آن‌ها را در اختیار دارد. البته لازم است زیرساخت‌های اینترنت نیز تقویت شود تا در آینده دسترسی سریع و بدون وقفه برای همه دانشجوها امکان‌پذیر شود.

مهم‌ترین چالش

استادیار دانشگاه علم‌ و صنعت در ادامه، درباره معایبی که آموزش مجازی داشت، گفت: از سوی دیگر شاهد ضعف‌هایی هم بودیم. به طور مثال یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های آموزشی حضوری، ظرفیت‌های استفاده از زبان بدن در آموزش است. همچنین در آموزش حضوری، استاد از نوع نگاه و میمیک صورت دانشجو وضعیت کلی دانشجو را درک می‌کند. در فضای آموزش آنلاین این ارتباط مستقیم کاهش پیدا کرده است که در برخی از مواقع خود نوعی وقفه در فرآیند آموزش و ارتباط متقابل ایجاد می‌کند. علاوه بر آن، کلاس‌های برخی رشته‌ها و دروس ماهیتاً حضوری است؛ در برخی از دروس کارگاهی، لزوم استفاده از ابزار و تجهیزات، مشکلاتی را در آموزش آنلاین ایجاد کرده است.

دکتر کیوان نارویی عضو هیئت علمی دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی نیز در گفت‌وگو با ایسنا نیز در خصوص نگرانی‌های اساتید در دوران آموزش مجازی اظهار کرد: نگرانی‌ در رابطه با سستی در مراجعه دانشجویان و بعضاً اعضای هیات علمی و کارکنان در نیمسال‌­های آتی به دانشگاه وجود دارد. به این معنی که مسائلی مانند ترافیک، عدم تمایل به سحرخیزی، خستگی در محیط دانشگاه و غیره ممکن است از حضور موثر دانشجویان در محیط دانشگاه بکاهد. همچنین ممکن است در برخی موارد تصمیمات شتابزده جهت جایگزینی سیستم آموزش الکترونیکی به جای آموزش حضوری توسط عده‌­ای مطرح شود که برخی دلایل آن بیان شد. امیدوارم با تلاش همه مسئولان وزارت علوم، در دانشگاه­‌ها بتوان از تجربه حاضر در جهت پیشرفت و آگاهی دادن استفاده کرد نه این که تجربه حاضر موجب سوء برداشت­‌های احتمالی شود.

اساتید با آموزش مجازی آشنایی داشتند

نارویی درباره سطح تعامل استادان دانشگاه با دانشجویان در آموزش مجازی گفت: بسیاری از اساتید در دانشگاه­‌های خوب کشور در سالیان قبل هم از سیستم آموزش الکترونیکی به عنوان مکمل سیستم آموزش حضوری استفاده می‌کردند. بنابراین این دسته از اساتید و همچنین دانشجویان آن‌ها با این سیستم به طور کامل آشنا بوده و از همان روزهای نخستین شیوع کووید ۱۹ اقدام به برگزاری جلسات کلاس، جلسات رفع اشکال، حل تمرین، پروژه­‌های تکمیلی، برگزاری آزمون و غیره کردند که بعضاً به دلیل حساسیت ایجاد شده از آینده نیمسال، تعامل دانشجویان و اساتید بیشتر بود.

وی تجربه آموزش مجازی را جذاب دانست و درباره شیوه‌های ارزیابی سامانه آموزش مجازی گفت: نکته جالب تجربه شخصی و بعضاً برخی همکاران این بود که به دلیل ذات تهیه سئوالات امتحانی که پس از طرح، توسط استاد باید بصورت هوشمند با انواع روش‌­های سئوالات ۴ گزینه­‌ای، تشریحی قابل پاسخ در کامپیوتر، جای‌گذاری و غیره در سیستم آموزش الکترونیکی برنامه­‌ریزی و برنامه‌نویسی می­‌شد، توجه و انگیزه اساتید را جلب کرده بود. از سوی دیگر، این شیوه­‌های ارزیابی جدید برای دانشجویان نیز بسیار جذاب بود به گونه‌­ای که در کنار مساله‌­ای به نام امتحان، در هر آزمون با یک شکل خاص برگزاری آشنا می­‌شدند که خود این مساله  آنها را به سمت حضور و شرکت موثر سوق می­داد و به دلیل اینکه کامپیوتر پس از پایان امتحان به دانشجویان نمره می‌داد بعضا رقابت‌هایی میان دانشجویان ایجاد شده بود.

حجم کاری اساتید افزایش یافت

عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طورسی با بیان این که در این نیمسال حجم کاری اساتید افزایش چشمگیری داشت، گفت: اساتیدی که تنها به صورت سنتی در هر نیمسال به بیان جزوه در کلاس می­‌پرداختند حال مجبور به تولید محتوا به دلیل ذات سیستم آموزش الکترونیکی، برگزاری آزمون، برگزاری کلاس حل تمرین، پاسخگویی به اشکالات دانشجویان به صورت الکترونیکی و غیره شدند که این مورد زمان بسیار زیادی را نیاز داشت. امیدوارم که از این تجربه در نیمسال­‌های بعد جهت افزایش تعاملات استفاده شود. به نظر این مساله با گذشت چند ماه در دانشگاه­های کشور نهادینه شده باشد. در این راستا تزریق انگیزه به اساتید از طریق بازبینی آیین­ نامه ­های تشویقی و ارتقاء و همچنین وضع قوانین جدید آموزشی می­ تواند بسیار راهگشا باشد.

وی با بیان این که بر اساس آمار، حدود نیمی از اساتید از همان روز اول آموزش مجازی را شروع کردند و دانشجویان هم به دلیل عدم انباشتگی دروس از این شرایط استقبال کردند گفت: در سیستم آموزش حضوری هر سال از ۲۰ اسفند دانشگاه ­ها به دلیل مراجعه برخی از دانشجویان به مناطق محل سکونت خود به حالت نیمه تعطیل در می­‌آمد که در این نیمسال طبق آمار موجود ۸۰ درصد اساتید تا ۲۸ اسفند اقدام به برگزاری کلاس کردند و نکته جالب­‌تر این که دانشجویان هم اعتراضی نداشته‌اند. همچنین در ایام تعطیلات نوروز ۹۹ کلاس‌هایی که بعضا تشکیل نشده بود و دچار عقب افتادگی بودند به صورت فوق‌العاده تشکیل شد. با ذکر این نکات به نظر مراکز آموزش عالی بدون تحمیل مسائل مالی به سیستم توانسته‌­اند رسالت خود را تا حد امکان انجام دهند.

تجربه تازه از آموزش مجازی کسب کردم

همچنین دکتر محمد جواد غلامرضا کاشی عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی در گفت و گو با ایسنا به ارزیابی وضعیت برگزاری آموزش های مجازی در دانشگاه‌ها پرداخت و اظهار کرد: آموزش مجازی برای من یک تجربه تازه بود. اگر مشکلات تکنیکی و فنی و سرعت اینترنت حل شوند، به نظرم جایگزین خوبی برای آموزش‌های حضوری در مواقع خاص است. البته تردیدی در این نیست که آموزش‌های حضوری ترجیح دارد چرا که ارتباط رو در رو میان دانشجو و استاد، امکان ارزیابی میزان فهم دانشجو حتی از طریق دیدن چهره دانشجو، امکانات بیشتر برای گفتگو و تعمیق فهم دانشجو در نظام حضوری بیشتر است. اما آموزش مجازی در شرایط بحرانی مثل کرونا و یا حتی در مواقعی که قرار است کلاس‌های فوق العاده‌ای ترتیب داده شود، به نظر من شیوه بسیار عالی محسوب می شود.

وی در ادامه به تشریح مهم ترین چالش‌ها و قوت‌های آموزش‌های مجازی پرداخت و افزود: اگر این شیوه آموزشی در مقام مقایسه با آموزش حضوری باشد، قوتی ندارد مگر آنکه شاخصی مثل هزینه تشکیل کلاس حضوری مد نظر باشد. طبیعتاً آموزش مجازی با هزینه بسیار کمتر هم از حیث مالی و هم از حیث وقت و زمان برگزار می‌شود. ولی به هر حال نمی‌تواند به عنوان یک استراتژی آموزشی بلند مدت جایگزین نظام حضوری شود.

این عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی یادآور شد: به اعتقاد من در حال حاضر یکی از چالش‌های اصلی نظام آموزش مجازی عدم بهره‌مندی همه دانشجویان از امکانات ارتباط مجازی است. نظام آموزشی برای جریان یافتن فضای آموزش مجازی باید امکاناتی برای مناطق و دانشجویان محروم ایجاد کند تا به نحوی در این شرایط از امکان استفاده برخوردار شوند. مشکلات تکنیکی را هم باید به این چالش‌ها افزود. باید تحولاتی از حیث پهنای باند و بهره‌گیری از تکنیک‌ها و نرم افزارهای قدرتمندتر، امکان بهتری برای گفتگو و تدریس فراهم کرد. مثلا اگر این فرصت به وجود بیاید که استاد و دانشجویان بتوانند یکدیگر را ببینند، قطعاً به سطح آموزش حضوری نزدیک‌تر خواهیم شد. البته تصور می‌کنم اساتید هم به اندازه کافی در زمینه استفاده از این فضا دانش آموخته نیستند. حتی همین نرم افزار فعلی نیز امکانات بسیاری داشت که بسیاری از دوستان ناتوان از استفاده از آن بودند. 
 
دکتر کاشی در خصوص میزان مشارکت دانشجویان در آموزش مجازی نیز تاکید کرد: میزان مشارکت بسیار پایین‌تر از آموزش حضوری است. بخشی از دانشجویان به دلیل مشکلات تکنیکی صدا و امثالهم مشارکت نمی‌کنند و برخی هم علاقه نشان نمی دهند. در حالیکه در فضای واقعی، استاد می‌تواند دانشجو را به مشارکت وادار کند. اما اکنون در کلاس‌ها دو سه نفری فعال و بقیه شنونده هستند.
 
وی در پاسخ به این سوال که آیا آموزش های مجازی در آینده می‌تواند جایگزین آموزش‌های حضوری شود، اظهار کرد: باور من این است که آموزش مجازی صرفاً ارزش مکمل بودن دارد و می‌تواند در کنار آموزش‌های حضوری، وجود داشته باشد و در مواقع خاص به کار گرفته شود. قطعا آموزش‌های مجازی کیفیت آموزش حضوری را ندارند. البته در صورتیکه با تحول تکنولوژی بتوان آن را به سطح آموزش حضوری نزدیک کرد، بیشتر می‌توان از آن استفاده کرد. 

دکتر کاشی در خصوص بهترین روش ارزیابی و نمره دهی در شیوه آموزش مجازی دانشجویان نیز خاطر نشان کرد: برای دوره دکتری و دروس سمیناری مشکلی از جهت ارزیابی مجازی وجود ندارد. در صورتی که درس بر اساس گزارش دانشجویان و گزارش‌های پژوهشی سامان یافته باشد، استاد می‌تواند مساله را به راحتی حل کند، اما برای دوره کارشناسی که امتحان نقش مهمی دارد، به نظر می‌رسد روش مجازی آزمون کار دشواری است و من نمی‌دانم امکانات مجازی برای گرفتن امتحان با مقررات آموزشی وجود دارد یا خیر. در حال حاضر فکر می‌کنم دانشجویان پس از کسب آموزش مجازی باید در جایی حاضر شوند و امتحان به شکل حضوری برگزار شود.

مهم‌ترین مزیت کلاس‌های آنلاین ذخیره محتوای درسی است

دکتر شهرام عباسی، رئیس دانشکده علوم دانشگاه فردوسی مشهد نیز در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار می‌کند: مهم‌ترین مزیت کلاس‌های آنلاین این است که می‌توان محتوای درس را ذخیره کرد تا دانشجویان از آن استناد کنند. بحران کرونا باعث شد تا مجبور شویم تولید محتوای علمی را افزایش دهیم و از تکنولوژی جدید برای این شرایط استفاده کنیم. در هر صورت آموزش مجازی برای ما بسیار جالب بود. اما بستر اینترنت در دانشگاه، شهر و روستا خیلی قوی نیست و ممکن است دسترسی برای عده‌ای از دانشجویان سخت باشد و نیز سرعت اینترنت پایین است.

وی تصریح می‌کند: بعضی از اساتید ترکیبی از آموزش آنلاین و آفلاین را برای تدریس استفاده می‌کنند که  مهم‌ترین مشکل آن بستر اینترنت و عدم دسترسی افراد است. حتی بعضی از افراد گوشی و لپ‌تاپ مدرن ندارند که بخواهند کلاس‌های آموزشی را دنبال کنند.در حال حاضر مهم‌ترین چالش، امتحان گرفتن است که این تجربه را هم باید کسب کنیم که چگونه باید امتحان آنلاین یا آفلاین از دانشجویان بگیریم.

عبدالرحیم مرادی مدیر گروه حقوق و الهیات دانشگاه آزاد سمنان در گفت و گو با ایسنا با بیان اینکه باید متناسب با شرایط فعلی امور آموزش و پژوهش در دانشگاه ها را پیش ببریم؛ تاکید کرد: اگر چه با توجه به ناگهانی بودن این تغییر رویه و این حد از توجه به آموزش‌های غیرحضوری برپایه فضای وب و ارائه دروس در فضای مجازی و برای تمام مقاطع آموزشی، دانشگاه‌ها با چالش‌هایی در زمینه زیرساخت ها مواجه شدند و ابهامات و انتقاداتی از سوی برخی دانشجویان و حتی اساتید مطرح شد اما باید بپذیریم شرایط فعلی یک شرایط عادی نیست و از سویی دیگر ما نمی توانیم آموزش و پژوهش دانشگاه ها را تعطیل کنیم.

وی همچنین تاکید کرد: قطعا شرایط فعلی مزایا و معایبی را دارد. از جمله مزایای می توان به تقویت قابلیت نسبی یادگیری مستقل و مطالعه فردی و استفاده از تنوع تدریس ها و روش های مختلف تدریس اشاره کرد و با توجه به عدم محدودیت زمانی حضور استاد و دانشجو در آموزش و پژوهش فرصت بیشتری در اختیار دانشجویان و پژوهشگران برای انجام تحقیق وجود دارد.

به گفته این عضو هیات علمی دانشگاه، در حال حاضر زیرساخت‌ها برای برگزاری کلاس آنلاین ازجمله اینترنت فراهم است، ضعف اصلی، نبود نرم‌افزارهای بومی است.زیرا نرم‌افزارهای موجود برای کلاس‌های ما طراحی نشده و مناسب کلاس‌های دانشگاه‌ها در سطح بین‌المللی است.

وی در خصوص مزایای آموزش مجازی نیز گفت: در آموزش مجازی اساتید می‌توانند بدون اتلاف وقت کلاس، سؤالات دانشجویان را پاسخ دهند. در این شیوه آموزشی و به کمک دستگاه‌های موجود، تمام امکانات کلاس حضوری به‌جز دیدن دانشجویان در اختیار اساتید است. آینده آموزش عالی بدون بهره‌گیری از آموزش مجازی امکان‌پذیر نیست، ادبیات تحقیق در این حوزه در شکل‌گرفته بود که کرونا عامل کاتالیزور (تسریع‌کننده) را برای آموزش عالی در دنیا و کشور ایفا کرد و این تجربه اکنون کمک بزرگی برای همه خواهد بود.

راهکار ارتقای کیفی آموزش مجازی

این هیات علمی دانشگاه آزاد یکی از راه‌های ارتقاء کیفیت آموزشی را همکاری با اساتید برجسته از نقاط مختلف دنیا دانست و گفت: از این ظرفیت ممکن می‌شود. اساتید وابسته می‌توانند تدریس، تحقیق و پژوهش و راهنمایی پایان‌نامه را بر عهده بگیرند. در کشور محدودیت‌هایی ازجمله امکان حضور دانشجویان در دیگر کشورها فراهم است که استاد وابسته می‌تواند کمک بزرگی در این راستا باشد. در این شرایط آموزش مجازی این امکان را فراهم آورده و دانشجویان و اساتید می‌توانند از این ظرفیت استفاده کنند.

وی افزود: به هر حال در آموزش حضوری امکان انتقال مطالب و فراگیری دانشجویان بیشتر است. اما مشکلاتی که دانشجویان در شرایط فعلی با آن روبرو هستند مشکلات مربوط به سامانه‌های آموزشی برخط است که با راه‌اندازی بستر آموزشی بر خط ملی، همچنین بهبود سامانه‌های موجود قابل کاهش است.

دکتر مرادی همچنین یادآور شد: آموزش به صورت حضوری و چهره به چهره قطعا بسیار تاثیرگذارتر از روش مجازی است و نمی توان تاثیر آن را انکار کرد و در دوران بحران کرونا دانشجویان در گرفتن مطالب و فهم عمیق دروس از طریق استاد درس با مشکلات جدی مواجه هستند که البته در این راستا هر چقدر سامانه برگزاری کلاس های مجازی برخط بتواند شرایط تعامل و ارتباط بهتری فراهم کند و از طرفی دانشجویان و اساتید بهتر از پتانسیل و امکانات ویژه این سامانه ها بهره ببرند مشکلات و معضلات دانشجویان و پژوهشگران به حداقل می رسد.

این حقوقدان تاکید کرد: یکی از مهم ترین معایب آموزش مجازی در دانشگاه ها این است که در این شیوه ایجاد روابط عاطفی  و انسانی متقابل که در آموزش چهره به چهره وجود دارد در آموزش مجازی حداقل هست. این در حالی است  که در تعلیم  و اصول یادگیری  وجود فضای احساسی متقابل  عامل مؤثر در انتقال مفاهیم به حساب می اید. بنابراین همین طور نقش زبان بدنی در یادگیری را نمی توان نادیده گرفت و در فضای آموزش مجازی کاربرد Body Language کمتر هست.

به گزارش ایسنا؛ با توجه به اظهار نظرهای اساتید در خصوص مزایا و معایب آموزش مجازی، به نظر می‌رسد به دلیل ابهام در زمینه مدت زمان تداوم شیوع کرونا ویروس، دانشگاه‌ها و مسئولان آموزش عالی ضمن بررسی دقیق مزایای این آموزش، امکانات و بودجه‌های بیشتری برای تقویت زیرساخت‌های آموزش‌های مجازی برای دانشجویان و اساتید در نظر بگیرند، اگر چه با توجه به جدید بودن این نوع آموزش و عدم آمادگی دانشگاه‌ها و زیرساخت‌های مراکز علمی دانشگاهی برای تعمیم این نوع آموش به همه دروس و همه مقاطع، برخی کسری‌ها و عملکردهای ضعیف تا حدی قابل توجیه باشد، اما به دلیل اینکه این نوع آموزش در آینده نیز ادامه‌دار خواهد بود و مسئولان نیز اظهارنظرهایی در خصوص تداوم آموزش مجازی در دوران پسا کرونا داشته‌اند، باید با استفاده از تجربه فعلی به طور جدی‌تر برای تقویت زیرساخت‌های این نوع آموزش چاره‌اندیشی شود تا خدشه‌ای به کیفیت آموزش و عدالت آموزشی وارد نشود.

انتهای پیام