عباس آخوندی در گفت و گو با ایسنا، با بررسی تفاوت دو دیدگاه "قدرت نرم" و "قدرت سخت یا نظامی" به تبیین شرایط امروز ایران در عرصه بین الملل و داخل پرداخت. او شانس پیروزی قدرت نظامی در انتخابات را کم  دانست و بر این ایده تاکید کرد که تاریخ "نه" قاطعی به استقرار منطق نظامی در راس دولت داده است.

وی در ابتدای این گفت و گو اظهار کرد: من از لحاظ اقتصاد سیاسی شرایط کشور را رصد می کنم. می گویم وضع موجود برآیند منافع است، هرچند ممکن است که تعادل شکل گرفته پایدار نباشد. باید دید مجموع تحولات داخلی ایران و بیرون از ایران آیا منجر به آن می شود که تحولی در کشور صورت گرفته و تعادل جدیدی شکل بگیرد یا خیر.

وی حضور گفتمان انقلابی در مجلس یازدهم را تحولی ناموفق در سیاست داخلی ایران دانست و یادآور شد: من اسم گفتمانی که تحت عنوان انقلابی گری به صحنه آمد را می گذارم گفتمان قدرت سخت. قدرت سخت می خواهد همه چیز را با یک معیار بسنجد و آن هم زور نظامی است.

آخوندی ادامه داد: این گفتمان وقتی می خواهد بگوید ما خیلی پیشرفت کرده ایم می گوید قدرت نظامی ما افزایش پیدا کرده است. مشروعیت  این گفتمان در عملکرد یک ساله مجلس جدید به شدت دچار تزلزل شده است. رفتارهای کاملا تبعیض آمیزداشته و نتوانسته هدف گذاری  مقدماتی خود را صورت دهد. مبنای سیاست گذاری اش تعارض منافع بوده است. هرجا منافع گروه خودشان بوده از همه روزنه ها رد شدند و هرجا منافع اکثریت بوده، از دروازه عبور نکردند.

وی سپس با اشاره به ضرورت توجه به تحولات محیط بین الملل گفت: در حوزه بین الملل فردی به نام ترامپ بود که نقش موثری در سیاست جهانی داشت که او هم مبنایش قدرت سخت بود. در اولین سفرش به عربستان چندین میلیاد دلار اسلحه فروخت و منطقه ما را به  یک زاغه اسلحه تبدیل کرد. کسی که گفتمانش قدرت سخت بود هم از بین رفته است. نه اینکه بایدن طرفدار منافع ما باشد، اما گفتمانش بر اساس قدرت نرم است.

این فعال سیاسی افزود: بنابر این دو اتفاق در سطح دنیا و داخل کشور رخ داده است. در سطح دنیا گفتمان نرم دارد افزایش پیدا می کند؛ در داخل ایران هم در مشروعیت گفتمان سخت تزلزل ایجاد شده است.

وی خاطر نشان کرد: برای پیش بینی شرایط انتخابات آینده ایران باید دید کسانی که سیاست های بالا دستی را سازماندهی می کنند، چه خواهند کرد؛ اما حتما این دو پدیده را می بییند، چون خیلی عیان است. حتما هم متوجه هستند که قدرت سخت در مقابل قدرت نرم کارایی زیادی ندارد.

آخوندی در تصریح گفته اش اظهار کرد: با زبان قدرت سخت نمی شود مقابل قدرت نرم ایستاد. من به شکل طبیعی انتظار اتفاقی دیگر را دارم. باید کمی تامل کرد. از یک سو هم سیاستمداران و هم جامعه مدنی باید در صحنه باشند. از یک سو هم کسانی هستند که سیاستگذار عرصه انتخابات هستند؛ آن ها هم باید بدانند قاعدتا نتیجه خیلی بدتری نسبت به مجلس یازدهم عایدشان می شود.

وی سپس در ارتباط با دولت دوازدهم گفت: من همیشه گفته ام دولت دوازدهم فاقد گفتمان نظری بود؛ روشش اعتدالی بود، اما گفتمان نداشت. تا زمانی که دولت یازدهم بر مبنای قدرت نرم جلو رفت هم موقعیت پایگاه اجتماعی اش خوب بود هم در سطح دنیا پیش می رفت. مشکل در دولت دوازدهم بود که در زمین حریف بازی کرد. از گفتمان خود عدول کرد. مردم دچار گیجی شدند. دوگانگی را می دیدند که دولت مبنای فکری اش قدرت نرم بوده است، اما الان تغییر جهت داد است. این تغییر جهت روی مشروعیت، محبویت و موقعیت دولت اثر گذاشت.

وی خاطرنشان کرد: اگر انتقادی به دولت است، از این منظر است که روی گفتمان خود پایداری نکرد و اگر پایداری کرده بود، الان موقعیت خوبی داشت.

آخوندی در پیشنهادی به دولت دوازدهم اظهار کرد: به نظر من الان هم بزرگ ترین کاری که این دولت می تواند بکند بازگشت به مواضع اصلی خود در همین ماه های باقی مانده است. درست است که اصلاح ساختاری صورت نمی گیرد، اما در این فرصت این دولت می تواند اصلاح مسیر کند؛ هم برای آینده تاریخی خودش خوب است هم برای آینده مردم.

وی سپس گفت: امروز همه مردم با کرونا دست و پنجه نرم می کنند. ما یک جمعیت 80 میلیونی هستیم. دولت باید بگوید طی چه برنامه ای می خواهد این 80 میلیون را واکسینه کند. ظرف چند روز این اتفاق می افتد؟  اگر دولت می خواهد ظرف 100 روز این کار را بکند باید روزی 800 هزار نفر را واکسینه کند. باید در این باره توضیحی دهد.

این فعال سیاسی با طرح این سوال که "چرا دولت دچار همچین تزلزلی شده است؟" گفت: هیچ کس مخالف تولید واکسن داخلی نیست؛ حتما باید تولید شود، اما نمی شود سلامت مردم را در خطر بندازیم بگویم مردم صبر کنند تا واکسن داخلی تولید شود. حتی شده به اندازه یک روز دولت باید دسترسی مردم به واکسن جهانی را تسریع کند.

در بخش دیگری از این گفت و گو آخوندی با تاکید بر ضرورت گسترش ایده قدرت نرم در مواجه با مسائل سیاسی گفت: اگر دولت داراری گفتمان روشنی باشد همواره بر گفتمان خود تاکید می کند. کسانی که بر گفتمان نرم تاکید می کنند می گویند همیشه در صحنه جهانی باید بهترین تولید را داشته باشیم. حالا چه در حوزه خودروسازی و چه در تولید واکسن. قدرت نرم می گوید این تولیدات باید در محیط بین الملل و محیط باز انجام گیرد. این منطق را در هر موضوعی مطرح کنیم کارمی کند. مثلا در بحث کرونا قدرت نرم می گوید من تولید داخلی را انجام می دهم، اما تا زمان بهره برداری برای تامین سلامت مردمم با دنیا برای خرید واکسن همکاری می کنم.

آخوندی دولت یازدهم را در حوزه امنیت بین المللی دارای یک نظریه روشن دانست و خاطرنشان کرد: دولت در حوزه امنیت بین المللی برای ایران نظریه داشت و آن را پیگیری کرد؛ اما بزرگ ترین مشکلش این بود که جز این موضوع در حوزه های دیگر فاقد نظریه بود. مثلا در همان زمان باید بحث FATF را پیگیری می کرد. برجام مثل وجود یک سنگ در جاده خاکی بود؛ اما برای حرکت کردن در آن مسیر بقیه سنگ ها را هم باید کنار گذاشته می شد.

وی ادامه داد: دولت آن سنگ بزرگ امنیتی را برداشت اما بقیه سنگ ها را ندید. بعد فهمید FATF هم هست. لذا، یک مانع را برطرف کرد، اما بقیه موانع باقی ماند. اگر دولت از اول دارای نظریه روشن بود. باید یک نقشه جامعی را می داشت و می گفت گام یک من برجام است، گام دوم من FATF است گام سوم WTO ، گام چهارم دسترسی به تکنولوژی روز ، گام های بعدی پیدا کردن شرکای تجاری و .. است. این موضوعات نظریه می خواست. از اول هم نظریه جدی در دولت وجود نداشت. چون نظریه جدی نبود، تسلیم شد. علت خروج من از دولت هم همین بود. می گفتم دولت اگر قرار باشد به قرارداد خودش با مردم پایبند نباشد من هم باید از آن خارج شوم.

این فعال سیاسی با طرح این موضوع که "باید از شخصیت محوری فاصله گرفت وبه گفتمان محوری وارد شد"، یادآور شد: دولت بعدی باید برنامه جامعی برای خارج کردن ایران از تنگناهای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و بین المللی داشته باشد. شکاف اجتماعی تا خانه های مردم هم رفته است. هر کسی که کاندیدا می شود باید رویکرد و گفتمان روشنی برای پر کردن این شکاف‌ها و خلق سرمایه اجتماعی داشته باشد.

وی ادامه داد: اولین بحث من این است که ایران در معرض خطر است. باید ایران را به عنوان مسئله اصلی قرار دهیم. این ایران جنبه سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و بین المللی دارد. باید حول و حوش مسئله ایران گفتمان بسازیم. باید ببینم با چه رویکردی می خواهیم این گره سردرگم را در کشور حل و فصل کنیم.

آخوندی تاکید کرد:مسئله گفتمان اصلی ترین مسئله است. معمولا وقتی اسامی افراد برای کاندیداتوری ریاست جمهوری مطرح می شود باید دید با چه گفتمانی  وارد عرصه انتخابات شده است؟

وی با بیان اینکه "سیاست همیشه برآیند منافع گروه ها است" گفت: بی خودی نباید خوشبینی فانتزی داشت؛ بلکه باید دید در انتخابات چه اتفاقی رخ می دهد؟ مردم یک برداری را شکل می دهند. اگر این بردار مبتنی بر یک گفتمان باشد هم طول و هم شدت و زاویه اش برای اصلاح خیلی متفاوت می شود تا زمانی که بر اساس شخصیت محوری و بدون گفتمان محوری بردار انتخابات شکل بگیرد.

آخوندی افزود: علتی که من می گویم آینده ایران خیلی به گفتمان محوری یا شخصیت محوری بستگی دارد این است که اگر انتخابات گفتمان محور باشد؛ قدرت، مدت و شدت تاثیر گذاری اش نسبت به برداری که بر شخصیت محوری تکیه دارد تغییر می کند. تحقق این موضوع خیلی به نوع نگاه جریان ها و گروه های سیاسی  بر می گردد.

وی ادامه داد: خیلی امیدوار هستم گروهی که به دنبال اصلاح شرایط کشور هستند؛ گفتمان روشنی را مطرح کنند. ما نمی توانیم در دولت بگوییم طرفدار اقتصاد آزاد رقابتی هستیم و در عین حال هر روز به دنبال تعزیرات حکومتی برویم. نمی توانیم یک روز بگوییم صادرات پیاز و مرغ آزاد است یک روز اعلام کنیم خیر این امور ممنوع است. بحث من این است که آقایان و گروه های سیاسی گفتمان خیلی روشنی با ملزوماتش ارائه کنند؛ چراکه  حرف زیبا زدن و نپذیرفتن ملزوماتش کاری پیش نمی برد و فقط  اعتماد عمومی را از بین می برد.

آخوندی در واکنش به اعلام حضور برخی نظامیان برای رقابت های انتخاباتی ریاست جمهوری گفت: دولت نظامی دولتی نیست که در راسش یک نظامی حضور پیدا کند؛ بلکه دولتی است که منطقش نظامی است. دولت نهم و دهم نظامی بود یا خیر؟ به ظاهر نظامی نبود اما از هر دولت نظامی، نظامی تر بود. حتی نحوه فاصله گرفتنش از نظامی ها هم تاکتیکی نظامی بود و مبتینی بر آرای عمومی و نظر مردم نبود.

وی ادامه داد: مهم منطق است. در فرانسه دوگل یک نظامی بود که در راس دولت قرار گرفت، اما دولت او نظامی نبود. بنابر این در وهله اول باید به این موضوع توجه کرد که منظور از دولت نظامی حضور یک فرد نظامی است یا استقرار منطق نظامی. نکته دوم پاسخ این پرسش است که آیا وقتی فردی با منطق نظامی بر سر کار می آید، منطق اقتصاد و روابط بین الملل عوض می شود؟ خیر. با بگیر و ببند که امکان تغییر مسائل اجتماعی و اقتصادی  نیست. باید منطق وجود داشته باشد. از نظر من شخص نظامی مهم نیست؛ توجه به منطق نظامی مهم است.

این فعال سیاسی تاکید کرد: اگر گروهی از نظامیان علاقه مند حضور در عرصه انتخابات هستند باید بگویند برنامه هایشان برای موضوعات مهم کشور چیست؟ با افتتاح چند راه و راه آهن مشکل اقتصاد حل نمی شود.

وی در پایان یادآور شد: اگر کسی بگوید می خواهم منطق نظامی داشته باشیم پاسخش را تاریخ داده است. چندباری که در طی تاریخ معاصر پیش و پس از انقلاب منطق نظامی خواسته حضور سیاسی داشته باشد شکست سختی خورده است.

انتهای پیام