اگر قصد داشتید به دیدن لاله‌های واژگون بروید خوب است بدانید بعضی از مردم محلی آن را به نام «اشک سیاوش» و بعضی به نام «اشک مریم» می‌شناسند. دلیل نخست، افسانه‌ای است مربوط به پهلوان اسطوره‌ای ایران باستان که می‌گویند جایی که خون «سیاوش» اولین بار بر زمین ریخت «پرسیاوش» رویید. گل لاله سرخ رنگی که شاهد این اتفاق بود، سر به زیرانداخت و بر بی‌گناهی سیاوش گریست، بعد از آن این گل به همان حالت مشغول گریستن ماند و «لاله واژگون» نام گرفت.

لاله واژگون یا لاله نگونسار، گیاهی با گل‌های بسیار زیبا از خانواده سوسن است. رنگ‌های این گل اکثرا قرمز، نارنجی و زرد است که نوع زرد رنگ آن کمیاب تر از انواع دیگر است. گل‌دهی لاله‌های واژگون همراه با گرم شدن هوا و آمدن فصل بهار است و هر ساله هزاران نفر از مردم علاقه‌مند را از نقاط دور و نزدیک به سوی خود جلب می‌کند.

گل لاله واژگون با نام علمی ( Fritillaria ) گیاهی است دیدنی که در هوای لطیف مرغزارهای سرسبز کوهسارهای سربلند و مغرور ایران‌زمین می‌روید. لاله واژگون که با نام‌های دیگر همچون لاله سرنگون و اشک مریم نیز شناخته می‌شود، ۱۲۰ سانتیمتر از سطح زمین ارتفاع دارد. منطقه خمبی و سرای شهرستان گرمه واقع در خراسان‌شمالی یکی از مناطق کوهستانی است که دارای دشت وسیعی از لاله‌های واژگون کمیاب زرد رنگ است به طوریکه این منطقه به عنوان ذخیره‌گاه ژنتیکی لاله واژگون معرفی شده است.

با گرم شدن هوا این گل‌ها شکفته می‌شوند به طوریکه با روییده شدن آنها، پهنه‌ای از زمین، رنگ زرد به خود می‌گیرد و هر گردشگر و فرد بومی را به سوی خود جلب می‌کند. علاوه بر منطقه خمبی، قسمت‌های غربی کوه آلاداغ، منطقه جوزک، کوه پلنگ و بزداغی در مانه و سملقان، کوه بهار و سالوک در جاجرم، قسمت‌هایی از کوه اسدلی در بجنورد و کوه تکل قز در نوار مرزی راز و جرگلان محل رویشگاه این گل است.

وجود ۱۸ هکتار رویشگاه لاله واژگون در خراسان شمالی

حسن وحید مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان شمالی در گفت و گو با ایسنا گفت: این استان به عنوان ذخیره‌گاه ژنتیکی لاله واژگون معرفی شد.

وی با اشاره به اینگه گل های لاله واژگونی که در خراسان شمالی روییده می شوند از نوع کمیاب زرد رنگ هستند، افزود: حدود ۱۸ هکتار از مساحت این استان جزء رویشگاه های گل لاله واژگون است که از این مساحت ۱۰ تا ۱۵ هکتار در منطقه خمبی و سرای شهرستان گرمه قرار دارد.

وحید در ارتباط با برداشت گیاهان دارویی توضیح داد: برداشت برخی از گیاهان دارویی در این استان به صورت ممنوع، مجاز و یا مشروط است که برداشت گل های لاله واژگون جزء گیاهان ممنوع البرداشت است.

حضور دام و گردشگران در رویشگاه ها مهمترین تهدید برای لاله واژگون

سرهنگ حیاتی فرمانده یگان حفاظت خراسان شمالی نیز در ادامه در گفت و گو با ایسنا، گفت: رویشگاه این گونه منحصر به فرد برای حفاظت بیشتر در منطقه خمبی و سرای شهرستان گرمه قرق شده است تا به صورت ویژه توسط قرق بان ها مورد حفاظت قرار گیرد.

وی افزود: اما تعداد نیروهای قرق بانی اداره کل منابع طبیعی آنقدر زیاد نیست که بتوانند به صورت مدوام و شبانه روزی منطقه را تحت نظارت خود دربیاورند.

حیاتی با اشاره به اینکه یکی از خطراتی که این نوع از گونه گیاهی را تهدید می کند ورود دام به منطقه رویشگاه های لاله های واژگون است، ادامه داد: نیروهای قرق بانی کنترل های شبانه روزی را دارند اما ورود شبانه دام و یا اینکه در زمانیکه قرق بان در منطقه حضور نداشته باشد، وجود دارد.

وی خاطرنشان کرد: یکی دیگر از مهمترین تهدیدهای این گونه گیاهی حضور گردشگران است، بطوریکه سالانه تعدادی از گردشگران برای دیدن گل لاله واژگون در منطقه حاضر می شوند.

حیاتی تصریح کرد: اما تعدادی از آن ها نسبت به اهمیت این گونه گیاهی بی توجه هستند و بارها مشاهده شده که اقدام به چیدن آن می کنند و یا اینکه در میان گل ها برای گرفتن عکس راه رفته و تعدادی از آن ها به علت برخورد با افراد می شکنند و یا له می شوند.

افزوده شدن مناطق قرخود، خمبی و سرای به مجموعه ذخیره گاه زیست کره گلستان

اله پور مدیر کل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی همچنین در گفت و گو با ایسنا، از افزوده شدن مناطق حفاظت شده قرخود، خمبی و سرای در این استان به مجموعه ذخیره گاه زیست کره گلستان خبر داد.

وی گفت: تلاش های مدیریتی و کارشناسی این اداره کل برای پیوستن زیستگاه های جامانده واقع درشرق پارک ملی گلستان  به محدوده ذخیره گاه زیست کره گلستان نتیجه داده و سازمان حفاظت محیط زیست کشور پس از چندین جلسه بحث و بررسی فنی با حضور کارشناسان محیط زیست استان های خراسان شمالی و گلستان، نقشه نهایی ذخیره گاه یادشده را با افزودن منطقه حفاظت شده قرخود، پناهگاه حیات وحش تخت ایران(غیرمصوب) و رویشگاه های کوهستانی لاله واژگون و زعفران کوهی در کوه های خمبی و سرای ابلاغ کرد.

وی افزود: بدین ترتیب برنامه مدیریت، طبق نقشه پهنه بندی جدید طرح ریزی خواهد شد که در آن علاوه بر حفاظت پایدار و یکپارچه از تنوع زیستی در مجموعه گلستان، اقدامات ویژه ای نیز در راستای فقرزدایی و جلب مشارکت جوامع محلی در مدیریت ذخیره گاه زیست کره گلستان پیش بینی شده است.

 وی خاطر نشان کرد: مناطق قرخود و تخت ایران در شهرستان مانه و سملقان به عنوان زیستگاه های پشتوانه و ضربه گیر پارک ملی گلستان محسوب شده که به همراه منطقه خمبی و سرای شهرستان گرمه به مجموعه ذخیره گاه زیست کره گلستان اضافه شده و از اعتبارات ذخیره گاه برای مدیریت این مناطق هزینه خواهد شد.

اله پور با بیان اینکه با افزوده شدن این مناطق، سهم استان خراسان شمالی از مساحت ذخیره گاه زیست کره گلستان به بیش از ۵۰ درصد افزایش یافته، افزود: تعریف جهانی " حفاظت" از دیدگاه اتحادیه جهانی حفظ طبیعت(آی یو سی ان) بر سه محور "نگهداشت"، " بهره برداری پایدار" و " احیاء" استوار است که این مفهوم در الگوی مدیریتی ذخیره گاه های زیست کره عینیت یافته است.

وی  اظهارکرد: ذخیره گاه زیست کره گلستان منطقه ای فراملی با اهمیت جهانی است که معرف جغرافیای طبیعی بی همتا در محل اتصال جنگلهای هیرکانی با ناحیه اکولوژیکی کپه داغ است و از دیرباز با نظام فرهنگی و معیشتی مردمان شمال خراسان عجین بوده است.

گفتنی است هم اکنون گل های لاله واژگون زرد رنگ در خراسان شمالی شکوفا شده و رخ نمایی می کند.

انتهای پیام