گیاهان نیز همانند انسان ها، موجوداتی زنده، حساس و آگاههستند. همانگونه که در محدوده اتاقی که انسان زندگی می کند، اگر غذای گرمی وارد شود از طریق بوی غذا انسان متوجه شده و برای تأمین نیاز غذایی خود به آن سمت حرکت می نماید، گیاه نیز همین احساس را داشته و اگر در محلی غذای خوب و آماده ای در اختیار درخت بگذارند به آن جهت ریشه دهی خواهد داشت تا نیاز آبی و غذایی خود را تامین نماید.
مدیر گروه باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز در این خصوص گفت: در چالکود به دلیل مصرف کودهای آلی، کودهای سولفاته و گوگرد، محیط اسیدی است و تحت چنین شرایطی حضور یون های بی کربنات فراوان در آب آبیاری به لحاظ ترشح فراوان یون هیدروژن در محیط چالکود، مسئله ساز نبوده، به عبارت دیگر با اسیدی کردن محیط غذای درخت، جذب مواد غذایی با سهولت بیشتری انجام می گیرد.
سید جلال طباطبائی در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)منطقه آذربایجان شرقی، ضمن اشاره به بی نیازی از پابیل درختان با اجرای روش چالکود در باغ افزود: در روش چالکود دیگر نیازی به پابیل درختان میوه که هزینه بری فراوانی داشته و گاهی در اثر بی مبالاتی و فقدان دقت کارگران ریشه های فعال درختان آسیب پذیر می شود، نبوده و از نظر اقتصادی نیز این روش به صلاح باغدار است، باغدار برای هر چند سال یک بار با احداث دو الی چهار چالکود در سال های بعد نیازی به پابیل خاک نخواهد داشت.
وی چالکود را از بهترین روش های کوددهی در باغ دانست و تشریح کرد: به دلیل حضور آهک فعال در خاک های آهکی، زیادی بی کربنات در آب های آبیاری، کمی مواد آلی مصرف غیرصحیح (پخش سطحی) کود در ســایه انداز درختان و با عنایت به کمی تحرک اکثر کودهای مصرفی بخصوص کودهای فسفاته و سولفاته و عدم رعایت مصرف صحیح بهینه کود و آب، درختان میوه در کشور دچار عدم تغذیه صحیح هستند و به همین دلیل بیان روش صحیح کوددهی در باغ های میوه اولویت خاصی یافته است، یکی از بهترین و ساده ترین روش های صحیح کوددهی اعمال روش چالکود است.
طباطبائی ادامه داد: با استفاده از روش چالکود مشکل علف های هرز تا حد زیادی کاهش می یابد. کود دامی که منبع عمده بذر علف های هرز می باشد به صورت توده در چاله قرار گرفته و بذر علف ها محل مناسبی برای رویش ندارند.
مدیر گروه باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز یادآور شد: خاک خارج شده از چاله ها را به صورت یکنواخت در فاصله بین ردیف های درختان پخش و از باز گرداندن دوباره آن به داخل چاله خودداری شود.
طباطبائی از بیشتر بودن کارآیی مصرف کود در روش چالکود گفت و تاکید کرد: راندمان و کارآیی مصرف کود در روش چالکود به مراتب بیشتر از روش پخش سطحی است و چون ریشه ها به شکلی مستقیم غذای مطلوب خود را تأمین می کنند، بنابراین غذای سالم برای چند سالی بدون زحمت در اختیار درخت خواهد بود.
دانشیار گروه باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز به خبرنگار ایسنا گفت: کمبود مواد آلی و زیادی کربنات کلسیم در خاک های زیر کشت باغ ها عاملی برای نفوذ پذیری کم و فعال نبودن ریشه دوانی درختان عنوان شده است.
صاحب علی بلندنظر افزود: ریشه ها به طور مستقیم در روش چالکود غذای خود را تامین نموده و غذای سالم تا چندین سال بدون زحمت در اختیار درخت خواهد بود.
وی با اشاره به رشد بهتر ریشه در چالکود تشریح کرد: در روش چالکود به دلیل تهویه مطلوب ریشه ها از رشد بهتری برخوردار بوده و رنگ آنها، سفید و خوش رنگ با تراکم فراوان است.
بلندنظر دانشیار گروه باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز ادامه داد: افزایش نفوذپذیری آب داخل خاک توسط حفره های مملو از مواد آلی را از دیگر محاسن ارزشمند این شیوه تغذیه گیاهی است.
بلندنظر تاکید کرد: چاله های پُر شده با مواد آلی، مکان هایی فاقد آهک و مناسب برای ریشه ها را فراهم آورده و جذب عناصر را بهبود می بخشند.
استادیار گروه باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز در گفت و گو با خبرنگار ایسنا اظهار کرد: روش چالکود نوع خاصی از جایگزینی موضعی کودها محسوب می شود.
فرشید زارع افزود: در این روش نزدیک ریشه درخت چاله هایی حفر شده، سپس با مخلوط کودهای آلی و شیمیایی پُر می شود.
وی تشریح کرد: در صورتی که تعداد چاله کم باشد، تماس ریشه درختان با مناطق اصلاح شده خاک کم بوده و اثر بخشی روش کامل نیست افزایش تعداد چاله نیز هزینه بر و پُرخرج خواهد بود.
استادیار گروه باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز از نقش چاله های پر شده با مواد آلی در تشدید نفوذ آب به داخل خاک گفت و ادامه داد: در بــرخی از بــاغ ها، نفــوذ پذیری خاک محدود بوده و آب بخوبی در خاک نفوذ نمی کند، چاله های پر شده با مواد آلی، نفوذ آب به داخل خاک را تشدید می کنند.
زارع تاکید کرد: سنگینی بافت خاک مشکل دیگری در برخی از باغ ها است، چنین خاک هایی پس از آبیاری مدت زمان طولانی تهویه ضعیفی داشته و فاقد اکسیژن کافی برای ریشه ها می باشند.
گفتنی است؛ کمی اکسیژن و زیادی دی اکسید کربن و بی کربنات به شدت به ریشه ها صدمه رسانیده و جذب عناصر غذایی را مختل می نمایند.
بر اساس این گرارش، از آنجا که درخت میوه گیاهی است دائمی هر ساله تراکم ریشه در حوالی منطقه چالکود بیش از پیش افزایش یافته و تماس ریشه با این منطقه غنی از کود افزایش می یابد.
گزارش از: امیر مسعود طایفه سلطانخانی