ازدواج یکی از بهترین نیازهای آدمی است که دین مقدس اسلام به آن اهمیت فراوانی داده است و آن را از بهترین سنت های دینی شمرده که مایه برکات بی شماری است. از نظر قرآن، ازدواج مایه آرامش روح و روان آدمی است، از سوی دیگر قرآن كريم بلوغ را سن ازدواج مي‌داند و از آن با تعبير بلوغ نكاح ياد مي‌كند.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) منطقه کویر، سن ازدواج يكي از شاخصه‌هاي مهم براي ارزيابي ميزان سلامت و بهداشت جسمي و رواني افراد يك جامعه محسوب مي‌شود. در كشور ما كه هنجارهاي ديني در میان عموم مردم از مطلوبيت خاصي برخوردار است و جوانان بخش غالب جمعيتي را تشكيل مي‌دهند، اين ارزيابي در حوزه اخلاق اجتماعي و روحيه جمعي نيز مطرح مي‌شود و دامنه تاثير سن ازدواج را به حوزه‌هاي رفتاري و فرهنگي هويتي نسل جوان مي‌كشاند .
بررسي ها حاکی از آن است که سن ازدواج جوانان ايراني در چند دهه اخير، روندي صعودي داشته است.
کارشناسان امور اجتماعی عوامل زیادی برای افزایش سن ازدواج عنوان کرده اند که در این گزارش چند عامل عمده، را بررسی می کنیم.
یک دکتری جامعه شناسی گفت: تغییرات بنیادین در سازمان اجتماعی، افزایش سطح توقعات، تغییرات نسلی و ارزشی، اقتصاد، عدم هویت شغلی و همچنین پیدایش بدیل های ازدواج از علت های عدم تمایل جوانان به ازدواج می باشد که موارد فوق غالبا از پیامدهای نوسازی است که پیده ای جهان¬گستر است.
دکتر "داریوش بوستانی" در گفتگو با خبرنگار ایسنا، با تشریح دلایل عدم تمایل جوانان به ازدواج از منظر جامعه شناسی گفت: یکی از مهمترین علل تاخیر در ازدواج، تغییرات بنیادینی است که در سازمان اجتماعی ایجاد شده است. این تحولات همه ابعاد زندگی را درنوردیده که امر مقدس ازدواج نیز یکی از آن هاست. تحصیلات و ورود به دانشگاه یکی از این پیامدهای نوسازی است که فرد عملا، وقتی وارد به دانشگاه می شود تا چند سال به علت اینکه نمی تواند شاغل شود خود به خود ازدواج او به تاخیر می افتد. در واقع یکی از کارکردهای پنهان ادامه تحصیلات، تاخیر در سن ازدواج است.
وی افزود: مردها پس از تحصیل باید به خدمت سربازی بروند و بعد از آن به دنبال شغل باشند و این واقعیت ها را باید پذیرفت، که تا افرد به استقلال مالی نرسند و هویت شغلی پیدا نکرده اند، نمی تواند ازدواج کند. در مورد خانم ها نیز ورود به دانشگاه، به اشکال دیگر باعث تعویق سن ازدواج و یا عدم تمایل بدان می شود. کسب آگاهی های مدرن، آشنایی با سنت ها و سبک های زندگی متفاوت، تاثیر قابل ملاحظه ای بر نگرش نسبت به ازدواج دارد.
افزایش سطح توقعات
این عضو هیئت علمی بخش جامعه شناسی، دانشگاه شهید باهنر کرمان با اشاره به افزایش سطح توقعات ادامه داد: همانگونه که سطح تحصیلات افزایش پیدا می کند، سطح توقعات افراد نیز افزایش می یابد. در گذشته شکل غالب خانواده، گسترده بود و چند نسل و خانواده در کنار یکدیگر زندگی می کردند، که منطبق با سبک زندگی و شیوه معیشت افراد بود. اما امروزه به علت تغییرات پهن¬دامنه در سازمان اجتماعی، تحرک جغرافیایی و هسته ای شدن خانواده، یک زندگی، نیازمندی ها و اقتضائات خاص خود را دارد و افراد باید منتظر برآورده شدن توقعات نوین باشند. طبیعی است که هرچه ارضای نیازمندی های مدرن دست نیافتنی تر باشد تمایل به ازدواج نیز کمتر خواهد بود.
مدرنیته و نوسازی
وی با اشاره به این که یکی از پیامدهای مدرنیته و نوسازی، قدرت انتخاب در پرتو فردگرایی است اظهار کرد: مدرنیته و نوسازی در حوزه های مختلف به فرد، قدرت انتخاب می دهد. بر خلاف جوامع سنتی که مصلحت جمعی تعیین کننده بود در حال حاضر مصلحت فردی و موقعیت خاص او تعیین کننده¬تر است. بر این اساس، ازواج یک انتخاب است که فرد قدرت تصمیم گیری در مورد آنرا دارد. می تواند گزینه های دیگری مثلا، مهاجرت، خرید خانه، ماشین یا دیگر موارد را در کنار آن قرار دهد و سپس دست به انتخاب بزند. در نتیجه، تشکیل زندگی در دنیای جدید نیز یک انتخاب است.
بدیل های ازدواج
این دکتری جامعه شناسی اضافه کرد: شرایط اقتصادی جامعه و توان مالی یک فرد، می تواند تسریع کننده یا یازدارنده باشد امر ازدواج باشد.
وی ادامه داد: فردی که به آسانی نتواند حداقل های زندگی را فراهم کند، به تشکیل خانواده نمی اندیشد. همچنین رواج شکل های بدیل و جایگزین ازدواج می تواند عاملی در تاخیر سن ازدواج و تشکیل حانواده باشد. بطور مثال پدیده ای که امروزه با آن مواجه هستیم ازدواج سپید است و این پدیده ای است که نمی توان منکر آن شد. اینها بدیل هایی برای ازدواج می باشند.
این عضو هیات علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان اذعان کرد: سنت های دست و پا گیر از دیگر دلایل تاخیر سن ازدواج می باشد.
بوستانی با اشاره به اینکه، معیارهای انتخاب تغییر کرده است عنوان کرد: افراد دچار یک نوع سردرگمی هستند که آیا معیارهای سنتی می تواند معیار باشد یا معیارهای جدید را باید لحاظ کرد؟
وی با بیان دیگر عوامل عدم تمایل به ازدواج در جوانان اضافه کرد: آگاهی جوانان از نرخ رو به افزایش طلاق، یکی از دلایل حساسیت جوانان و در نتیجه به تاخیر انداختن آن می شود. تغییرات نسلی، تفاوت در ارزش های ازدواج و تغییر نگرش ها نیز از دیگر عوامل تاخیر و یا عدم تمایل به ازدواج می باشد.