ماهان جوان ۲۹ ساله ای است که در خصوص مصرف خود به ایسنا می‌گوید: "از ۱۹ سالگی سیگار می کشیدم، به مدت دو سال به علت بیماری نفس تنگی مصرف سیگار را کنار گذاشتم اما بعد از درمان دوباره شروع کردم." می پرسم چه اتفاقی بیفتد دیگر سیگار نمی کشی؟ جواب می دهد "به شرایط جامعه بستگی دارد." وقتی از او سوال می کنم که آیا سیگار کشیدن را به جوانان توصیه می کند، می گوید "نه، بیهوده پول خود دور نریزند. از ما گذشته اما جوان ترها این کار را نکنند. الان متاسفانه سن مصرف سیگار پایین امده و در مدارس هم نفوذ کرده است، که باید فرهنگی در میان خانواده ها شکل بگیرد تا بچه ها به این سمت نروند، پدرها و مادرها پیش روی خانواده شان مصرف نکنند تا الگو نگیرد." بعد یاد خودش می افتد... "زمستان ۴ سال پیش بود که برای اولین بار دوستم مصرف گل یا همان ماری جوانا را به من پیشنهاد داد. گفتم من تا الان نکشیده ام... بعد رفتیم و از جایی در شهر آن را تهیه کردیم، ..." 

فکر نمی کردم تا صبح زنده بمانم

بین کلامش می آیم و می پرسم از کجا؟ می گوید "شما در شهر شما هر جا بروی و بگویی من گل می‌خواهم گیر می‌آوری، حتی در باغچه خانه‌ها هم می کارند. باغبان زیاد است." این را با خنده می گوید. بعد ادامه می‌دهد: "من حتی نمی دانستم چطور مصرف می کنند، ساقی به من یاد داد و گفت بگذار در دهانت و چند کام سنگین بگیر... زمانی که مصرف می کنی تا پنج دقیقه اول هیچ حس خاصی نداری، اما بعد... آن شب واقعا فکر نمی کردم که تا صبح دوام بیاورم و زنده بمانم. به شدت حالم بد شد، من بلد نبودم چطور مصرف کنم و آن‌ را مثل سیگار کشیدم. وقتی برای اولین بار سنگین بکشی دچار توهم می شوی. هر کسی فاز یک چیزی را می گیرد و من آن شب فاز ترس گرفته بودم و فکر می کردم که الان یک اتفاق خاصی برایم می افتد و راهی بیمارستان می شوم خانواده ام خبردار می شوند و آبرویم می‌رود اما وقتی به خانه رفتم و خوابیدم ساعت ۴ صبح بیدار شدم و دیدم حالم خوب شده، همانجا با خودم عهد بستم که دیگر طرف هیچ نوعی از مواد مخدر نروم.... سیگار هم هر موقع اراده کنم می توانم ترک کنم."

سود سیگار کشیدن هیچ است 

می گویم پس آسیب‌هایی که به اندام های داخلی و قلب و ریه ات وارد می شود چه؟ اینها قابل جبران نیست. می گوید "ما یک مثل داریم بین بچه ها، کسی که می خواهد ۶۰ سال سالم زندگی کند خب چه اشکال دارد که ۵۰ سال با لذت زندگی کند." دوستش هم اضافه می کند "ما تن سالم به خاک نمی دهیم..."

ماهان سود سیگار کشیدن را هیچ می داند، اما مصرف سیگار را با احساس قدرت و بزرگی در جوانان مرتبط می داند و بعد می گوید "البته سیگار کشیدن به من هیچ احساس خاصی نمی دهد، تنها کمی آرام می شوم که آن هم به خاطر نیکوتین موجود درسیگار است که یک خرده به آدم احساس  آرامش می دهد."

جامعه به مردم دروغ می گوید

از تاثیرپذیری می پرسم، اینکه چطور می شود که یک فرد به سمت مصرف دخانیات یا سیگار و حتی مواد مخدر می رود. جواب می‌دهد "خانواده تاثیر زیادی ندارد چون ما اصولا ما در خانه سیگار نمی کشیم، جامعه است که به مردم دروغ می گوید، مجری های تلویزیون و هر سینماگر و بازیگری که می بینید جلوی دوربین از مضرات مواد و سیگار و دود می گوید که مواد مخدر بد است و استفاده نکنید، اما درصد بالایی از آنها در زندگی واقعی شان مصرف دخانیات و مواد مخدر دارند و حتی در فیلم ها هم به راحتی نشان می دهند. جوان هم می‌بیند و می‌گوید لابد چیز خوبی است من هم بروم مصرف کنم."

|

برای فرار از زندگی واقعی به مصرف سیگار پناه می برم

جلوتر که می روم یک گروه دختر دبیرستانی می بینم که در پارک نزدیک مدرسه‌شان دور هم نشسته اند. نزدیک‌تر رفتم و دیدم که در حال سیگار کشیدن هستند. یکی از آنها از جمع جدا شد و به سمتم آمد، پرسید چه می‌خواهی؟ خودم را معرفی کردم و گفتم می‌خواهم بدانم چطور شد که سیگاری شدی؟ آهسته جواب داد: "پدر و مادرم از هم طلاق گرفته اند و مشکلات خانوادگی زیادی دارم، به همین خاطر در جمع دوستانم و برای فرار از زندگی واقعی به مصرف سیگار پناه می برم." توضیح بیشتری نداد و از من دور شد و دوباره  به جمع دوستانش برگشت.

وقتی سر کار هستم بیشتر سیگار می کشم

پسر جوان ۲۷ ساله است. او را در یک پارک می بینم که دود سیگارش را با یک حالت خاص فرو می دهد، می گوید یک سال است که به طور دائم سیگار می کشد و اولین بار در ۱۹ سالگی در کنار یکی از دوستانش که اتفاقا او را از این کار بر حذر داشته شروع کرده است. بعد از آن قلیان می کشیده و گاهی هم سیگار! از اولین تجربه اش که می پرسم، اینگونه می گوید "آن روز همان یک نخ را کشیدم و فرداشبش رفتم و یک پاکت گرفتم. دو سه نخ پشت سر هم کشیدم و بعد پاکت را پاره کردم و دور انداختم. بعدها مصرفم بیشتر قلیان بود، الان هم وقتی سر کار هستم بیشتر سیگار می کشم وگرنه در منزل و مسافرت این کار را نمی کنم." جالب است که ادعا دارد به سیگار کشیدن عادت نکرده و خودش را وابسته به مصرف سیگار نمی داند، اما وقت هایی که سرکار است تا روزی یک پاکت هم سیگار کشیده. شغلش دکوراسیون داخلی است و رفع خستگی را دلیل دود کردن سیگار در محل کارش می داند.

وقتی می پرسم مصرف دیگری هم دارد، می گوید خیر.. اما دقیقه ای نگذشته که به مصرف گُل هم اعتراف می کند و می گوید "یک شب بارانی با دوستانم به پارک جنگلی خارج شهر رفتیم و یکی از دوستانم گفت من گل آورده ام. دوستانم مصرف کردند و شاد و شنگول شدند، با خودم گفتم من هم امتحان کنم. من هم شروع کردم و برای بار اول حس کردم تغییری نکرده ام، دو هفته بعد دوباره رفتیم بیرون و من دوباره مصرف کردم اما تاثیر خاصی نداشت که توهم بگیرم یا چیز دیگری، تنها حس می کردم سلول های مغزم نبض دارند و در دفعات بعدی بیشتر حسش می کردم. این ماجرا به یک سال پیش برمی گردد، قبل از اینکه سیگار کشیدن را شروع کنم و آن موقع تنها قلیان مصرف می‌کردم."

به حیاط رفتم تا هوایی تازه کنم!

دوست دیگرش که تا آن موقع ساکت بود می گوید "من تا به حال نه سیگار کشیده ام و نه قلیان، تنها یک بار در پارک با دوستانم یک پک به قلیان میوه ای زدم و بعد سردرد گرفتم و دیگر از این غلط ها نکردم. یک بار با این دوست عزیزم که در حال اعتراف است، به یک دورهمی رفتم که آنجا همه گل مصرف می کردند. من هم در کنارشان نشسته بودم و نظاره گر بودم. بعد شروع کردند و تمام فضای اتاق را کاملا دود گرفت من هم احساس سرگیجه کردم و گونه هایم ناخودآگاه می لرزید. به حیاط رفتم تا هوایی تازه کنم اما نمی دانم چرا اینقدر می خندیدم و هر چه می دیدم خنده ام می گرفت. در هر اتاقی می رفتم یک عکس می دیدم به خنده می افتادم تا جایی که گلودرد گرفتم و حتی فرصت نمی کردم که آب بخورم. بعد یک بطری آب معدنی اوردند و اثر آن از بین رفت... خیلی شب بدی بود و تصمیم گرفتم دیگر هیچوقت در جمع مصرف کننده ها حضور پیدا نکنم."

دوستش میان صحبتش می پرد و می گوید گل انواع متفاوتی دارد، در یک نمونه بعد از مصرف فقط خسته ای و خوابت می آید، در نمونه دیگر شاد هستی و می خندی و یا گرسنه می شوی...

دختر جوان نه مصرف کننده است نه ساقی. ۲۱ سال دارد و می گوید یک بار با یک ساقی کمتر از یک دقیقه تلفنی صحبت کرده است و در همان زمان کوتاه ۱۵ نفر به خاطر خرید مواد پشت خط آمده اند...

|

پیشگیری، کارآمدترین روش

یک کارشناس ارشد روانشناسی بالینی با بیان اینکه پیشگیری، کارآمدترین روش است، به ایسنا گفت: اقدامات پیشگیرانه ای چون آموزش مهارت ها و رفتار جراتمندانه، پیش بینی و مشخص کردن آسیهای محتمل، نحوه برخورد با فشار دوستان و مدیریت موقعیت هایی که فرد در آن قرار می گیرد بسیار مهم است، به عنوان مثال در زمان امتحانات مصرف ریتالین و یا سایر داروهایی که می تواند تمرکز را افزایش دهد و نیاز به خواب را کمتر کند پیشنهاد می شود که دانشجویان باید در این زمینه آگاه شوند و ضمن تشریح پیامدها، آسیب‌ها و عوارض در درازمدت؛ باورهای اشتباه موجود را از بین ببریم.

خانم سیده زحل قانعیان با اشاره به اینکه مواد مخدر روز به روز تنوع پیدا می کند و متناسب با اقشار و جنسیت‌های مختلف طراحی می شود، بیان کرد: مصرف موادی مانند گُل و ماری‌جوانا، الکل و سیگار در میان جوانان و نوجوانان شیوع بیشتری دارد. قبلا استعمال این مواد در بین آقایان بسیار بیشتر از خانم ها بود، ولی امروزه به دلیل اینکه فرهنگ جامعه ما به سمتی پیش می رود که چنین رفتارهایی در بین خانم‌ها نیز به هنجار و پرستیژ اجتماعی تبدیل شده است. 

کاربرد استعمال مواد آسیب زا به عنوان یک پرستیژ اجتماعی

وی ادامه داد: امروز دیدن دختران و زنانی که مشغول کشیدن قلیان میوه ای در ساحل دریا هستند، چیز عجیبی نیست. در جامعه موقعیت‌های مختلف را که رصد می‌کنیم می‌بینیم در کافه‌ها، سواحل و مکان‌های تفریحی مختلف مشغول استعمال این مواد آسیب زا هستند، و متاسفانه نه به عنوان یک عادت یا رفتار ناشایست بلکه به عنوان یک پرستیژ اجتماعی در بین آنان کاربرد پیدا کرده است.

رفتار سلبریتی‌ها می تواند تبدیل به یک هنجار شود

این کارشناس ارشد روانشناسی بالینی با بیان اینکه باورهای ناکارآمد و الگوهای موجود سبب بروز موارد مختلفی می شود، گفت: مثلا وقتی یک سلبریتی در فیلم یا جامعه با حالت خاصی سیگار را در دستانش گرفته و دود می کند نوجوانی که این صحنه را می بیند آن رفتار را با آن شخصیت مرتبط می کند و با خود می گوید وقتی سیگار کشیدن به این فرد می آید پس من هم اگر سیگار بکشم می توانم مثل این فرد پز بدهم و آن جایگاه و پرستیژ اجتماعی را داشته باشم و این رفتارها می تواند به عنوان الگو مورد تقلید قرار بگیرد و تبدیل به یک رفتار مثبت و یا هنجار در میان جوانان و نوجوانان شود.

|

باورهای اشتباه و ناآگاهی افراد! 

قانعیان خاطرنشان کرد: باورهایی همچون "قلیان میوه ای اصلا ضرر ندارد" یا اینکه سیگار و قلیان که اعتیاد نمی آورد" و این دست باورهای اشتباه و ناآگاهی باعث تکرار رفتارها توسط افراد می شود؛ بنابراین باید سعی کرد آموزش های لازم را به گروه های هدف ارائه کرد.

وی اظهار کرد: تکنولوژی و امکانات موجود در جامعه موجب می‌شود که روز به روز مصرف مواد مخدر پررنگ تر شود و می توانیم تنوع چنین رفتارهایی را در جامعه ببینیم، لذا نحوه تغییر آسیب ها و مسیر آن باید توسط روانشناسان، جامعه شناسان و مسئولان امر رصد و راهکارهایی برای آن تبیین شود.

وضعیت سبز استان بوشهر در حوزه مواد مخدر

دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان بوشهر در گفتگو با ایسنا اظهار کرد: در حوزه مواد مخدر استان بوشهر جزو چهار استان در سطح کشور است که در وضعیت سبز قرار دارد و نرخ شیوع مصرف مواد مخدر در استان بوشهر پایین تر از میانگین مصرف کشوری است. 

ارسطو ترکمان منش عنوان کرد: برای پیشگیری از مصرف مواد مخدر سه مرحله اقدامات اطلاع رسانی و آگاه‌سازی انجام می شود. یکی پیشگیری اولیه از اعتیاد ویژه آحاد سالم جامعه که در معرض مصرف مواد مخدر نیستند، که بیش از ۹۸.۵ درصد از افراد در استان بوشهر سالم هستند و حدود ۱.۵ درصد مشکل اعتیاد و تجربه مصرف مواد مخدر دارند. 

وی افزود: مرحله دوم پیشگیری ثانویه و ویژه افرادی است که در معرض خطر آسیب های ناشی از اعتیاد و مصرف مواد مخدر هستند مانند کسانی که در محلات آلوده و آسیب خیز زندگی می کنند و یا افرادی که دارای والدین مصرف کننده هستند و بیش از سایر افراد در معرض خطر اعتیاد و آسیب های ناشی از آن هستند و مرحله سوم حمایت اجتماعی از کسانی که نسبت به مصرف مواد مخدر اعتیاد دارند، و امکان ترک و درمان آنها وجود دارد.

بیشترین آلودگی در محیط های کاری مراکز نفت و گاز واقع در شهرستان های جنوبی

دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان بوشهر  تاکید کرد: در حال حاضر در سراسر استان ۵۶ مرکز ترک اعتیاد، اعم از خدمات سرپایی، بستری و کاهش آسیب های گذری (DIC) وجود دارد و خدمات لازم به افرادی که به شکل داوطلبانه و با دستور قضایی و پلیس به این مراکز معرفی می شوند ارائه می شود. 

ترکمان منش ادامه داد: این افراد شامل کارتن خواب ها و معتادان متجاهر هستند که تعداد این موارد در استان بسیار محدود است که در خصوص افراد بی خانمان و متجاهر پس از معرفی به مراکز کلیه هزینه های درمان آنها بر عهده دولت می باشد. 

وی با تاکید بر اینکه هم اکنون از نظر ظرفیت نگهداری و ارائه خدمات هیچگونه محدودیتی وجود ندارد، بیان کرد: در مراکز DIC برای افرادی که امکان ترک اعتیاد برای آنها وجود ندارد و در واقع دارای اعتیاد مزمن می باشند داروهای نگهدارنده تجویز و ارائه می شود که این داروها باعث قطع حلقه بین توزیع کننده و مصرف کننده مواد مخدر است و از سوی دیگر افراد کمتر گرفتار بیماری های عفونی از جمله هپاتیت و ایدز می شوند چون تزریق را کمتر تجربه می کنند. 

دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان بوشهر عنوان کرد: بیشترین آلودگی در محیط های کاری و کارگری مراکز صنعتی نفت و گاز واقع در شهرستان های جنوبی استان بوشهر است، و اکثرا افراد جویای کار و غیربومی هستند که جهت اشتغال وارد استان شده اند. این نقاط در گذشته دارای مراکز درمانی از جمله کمپ، مراکز سرپایی نبودند اما اکنون در شهرستان‌های جم، کنگان و عسلویه نسبت به راه اندازی این مراکز اقدام شده است. 

|

جوانان  اخیرا  به مصرف ماری جوانا و ماده خطرناک گل روی آورده اند

ارسطو ترکمان منش در خصوص بیشترین آمار مواد مصرفی در سطح استان بوشهر به ایسنا گفت: اولین ماده مصرفی در استان بوشهر تریاک و بعد از آن حشیش است، در سال‌های گذشته شیشه در صدر بوده که از جمله روانگردان های خطرناک است اما خوشبختانه امروز شیشه جز مواد مصرفی اولیه نیست. 

وی ادامه داد: عمدتا جوانان به مصرف ماری جوانا و ماده خطرناک گل روی آورده اند، به دلیل وجود باور غلطی که در بین جوانان ایجاد شده که نام آن گل و ریشه گیاهی دارد و اعتیادآور نیست، این موارد باعث گرایش جوانان به ماده گل می شود که متاسفانه خطرات و مضرات ناشی از مصرف گل بسیار خطرناک‌تر از ماده حشیش است. 

دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان بوشهر با اشاره به وضعیت نفوذ مواد مخدر در مدارس و دانشگاه‌ها تصریح کرد:در سطح دانشگاه ها و مدارس متاسفانه بیشتر در فصل امتحانات قرص های روانگردان مصرف می شود به این خاطر که در مراکز مجردی و خوابگاه ها این باور غلط ایجاد شده که با مصرف قرص های روانگردان قدرت درک مطلب بالا رفته و میزان بیدار ماندن فرد بیشتر می شود و باعث موفقیت خواهد شد در صورتی که می بینیم نه تنها با مصرف این ماده موفقیتی در آموزش و تحصیل خود ندارند بلکه به شدت موجب افت تحصیلی و عدم تمایل به ادامه تحصیل می‌شود. 

ترکمان منش خاطرنشان کرد: سال گذشته در استان بوشهر بیش از ۲۱ تن کشفیات مواد مخدر بوده و در سه ماهه نخست سال جاری نیز بیش از ۴.۳ تن انواع مواد مخدر از باندهای قاچاق کشف و منهدم شده است.

مواد مخدر سلول‌های عصبی را مختل می‌کند

به گزارش ایسنا، مواد مخدر نامی عمومی برای انواع مختلفی از داروها و ترکیبات طبیعی، شیمیایی است که اغلب به دلیل احتمال ایجاد وابستگی به مصرف جزو مواد اعتیادآور طبقه‌بندی شده و معمولاً خرید و فروش آن‌ها ممنوع است. 

گفتنی است این مواد پس از مصرف وارد سیستم ارتباطی مغز شده و فرایند عادی ارسال، دریافت و پردازش اطلاعات از سوی سلول‌های عصبی را مختل می‌کند و باعث ایجاد لذت، تغییر هوشیاری، بی‌حسی می‌شود. بنابراین پتانسیل ایجاد اعتیاد و سوءمصرف در آن‌ها وجود دارد ولی شدت آن بسته به اثر ماده متفاوت است.

انواع مختلفی از مواد مخدر و اعتیادآور وجود دارند و به همین دلیل، فرد معتاد در طول زمان، برای ارضا و احیای حس نشئگی، معمولاً از مادهٔ مخدر به مخدری قوی‌تر نیازمند می‌شود.