این سال‌ها با هر تولیدکننده‌ای که همسخن شده‌ایم همه از این موانع می‌نالند اما علی‌رغم وقوف مسوولان به این معضل و تلاش‌های ابتدایی برای حل آن، هنوز هم این مشکلات پابرجاست و این مشکلات در این دوران عسرت و تحریم و رکود؛ تولیدکننده ایرانی را در کنجی گیر انداخته و مجال فعالیت را از او گرفته است.
با وجود آگاهی همگان از بسیاری از این موانع، کمتر شاهد بودیم که حرکتی جدی برای رفع جدی این معضلات شکل بگیرد و انگار که همه از تولیدکننده و کارگر تا مسوول و سیاستگذار و...همه و همه منتظرند که "دستی از غیب رسد و کاری بکند"...
با وجود علم به ناکارآمدی یا لااقل باور به مشکل جدی در بروکراسی اداری و بانکی کشورمان، جز در مواردی قلیل، گامی جدی و موثر در این بخش برداشته نشده و این مشکلات همچنان تولیدکنندگان ایرانی را می‌آزارد به خصوص در این شرایط تحریم و کرونا که عرصه بیش از همیشه بر مبارزان و مجاهدان بازار کار و تولید تنگ آمده است.
یک تولیدکننده با اشاره به شرایط مبتلابه تولید و مشکلات پیش روی آن گفت: اگر فکری به‌حال تولید نشود ما نیز آرام آرام از نفس می‌افتیم و تعطیل می‌شویم.
فرج‌الله معماریان با گلایه از بی‌توجهی برخی مسوولان به بخش تولید و اشتغال اظهار کرد: ما در جنگ اقتصادی هستیم و در این شرایط نیازمند حمایت هستیم.
عضو هیئت نمایندگان اتاق سمنان با بیان اینکه تامین مواد اولیه و تجهیزات در این شرایط دشوار است خاطرنشان کرد: متاسفانه واحدهایی مثل واحد ما که بخش اعظم مواد اولیه آن باید از خارج بیاید با مشکل جدی روبرو می‌شوند چرا که در بازارهای بین‌المللی همین که می‌گوییم از ایران هستیم، موانع به وجود می‌آید.
به اندازه "خط ویژه" به تولید توجه کنید!
وی بر ضرورت حمایت قوای سه‌گانه از بخش تولید تاکید و تصریح کرد: انتظار از مسوولان اجرایی و نمایندگان مردم بیشتر است و انتظار داشتیم که نمایندگان به اندازه "خط ویژه" هم که شده به بخش تولید و اشتغال توجه کنند و "راه را هم برای ما نیز باز کنند".
این فعال اقتصادی با بیان اینکه مدیران ما تنها زمانی که بحرانی به وجود می‌آید وارد میدان می‌شوند گفت: متاسفانه بازدید مسوولان از واحدها محدود به مواقع بحران و یا اصطلاحا بحران‌محور است و نه تولیدمحور. جدا از این انتظار ما از مجلس که با آب و تاب از رفع موانع صحبت کردند زیاد شد اما متاسفانه آن نیز در حد همان باز کردن خط ویژه باقی ماند و راهی برای تولید کننده در میدان جنگ اقتصادی باز نشد.
معماریان با بیان اینکه هدفگذاری واحد ما بر صادرات بوده تصریح کرد: 50 درصد از ظرفیت تولید ما با نگاه به بازارهای جهانی و خصوصا کشورهای همسایه ایجاد شده اما متاسفانه موانع بر سر صادرات زیاد است. اصلا گیرم که کالا را با وجود موانع صادر کنیم، پول آن را باید چگونه بازگردانیم؟ مگر به صورت چمدانی می‌توان ارز حاصل از فروش را بازگرداند. اینکه کالاهای کا گاه برای مدت‌ها در گمرک می‌ماند دیگر بماند.
وی به دپو شدن حدودا هفت-هشت ماهه صد میلیون یورو کالای واحد خود در گمرک اشاره کرد و افزود: خوشبختانه کالاهایی که این همه مدت دپو شده بود با تلاش و ورود یکی از مسوولان ظرف 15 روز آزاد شد که جای تقدیر دارد. البته اگر این کالاها ابتدای سال آزاد می‌شد می‌توانست به روند رونق تولید در واحد ما کمک زیادی کند.
بروکراسی پیچ در پیچ اداری مهمترین مشکل اشتغال و تولید
معماریان با تقدیر از مسوولان استانی اضافه کرد: مسوولان استان از استاندار و معاونان استانداری گرفته تا فرمانداری و پلیس راهور و اطلاعات و دادستانی و...همکاری خوبی با ما داشتند به ویژه دادستانی و اطلاعات استان که به صورت بسیار ویژه از بخش تولید حمایت کردند و هر جا نیاز بوده، انصافا دریغ نکردند.
مدیر بزرگترین تولیدکننده ترانسفورماتور خاورمیانه، از بروکراسی پیچ در پیچ اداری به عنوان مهمترین مشکل در حوزه اشتغال و تولید نام برد و گفت: رونق بخش تولید و رفع موانع از این بخش با وجود این بروکراسی اداری محقق نمی‌شود.
وی با انتقاد از طولانی بودن فرآیند اخذ مجوزها در کشور اضافه کرد: ما مدتی به دنبال ایجاد یک بخش تولیدی در حوزه سیم و کابل بودیم اما فرآیند اخذ مجوز چنان طولانی شده که خسته شده‌ایم. تنها چهار ماه برای مجوز محیط زیست زمان برده و آخر کار گفته‌اند که تولید سیم و کابل و... آلاینده است! البته این فرآیند طولانی در صنعت و معدن، شرکت شهرک‌ها و دیگر دستگاه‌های صادرکننده مجوز وجود دارد.
وی ادامه داد: در چنین شرایطی سرمایه‌گذار خسته شده و رغبتی به سرمایه‌گذاری و ایجاد اشتغال نخواهد داشت.
وی با اشاره به مشکلات جدی ایجاد شده ناشی از تحریم‌های ظالمانه بین‌المللی اظهار کرد: جدا از این تحریم‌ها، متاسفانه خودتحریمی‌ها و تنگ‌نظری‌های داخلی نیز مانع بزرگی در پیش پای تولید در کشور است و همین‌ها سبب شده که من تولیدکننده احساس خستگی و دل‌سردی کنم.
می‌توانستیم که تا 50درصد تعدیل نیرو کنیم اما ایستادیم و مقاومت کردیم
این عضو پارلمان بخش خصوصی استان سمنان با اشاره به مشکلات به وجود آمده برای بخش اشتغال گفت: با این مشکلاتی که برای ما به وجود آمد می‌توانستیم که 500 نیرو از 1000 نیروی کارخانه را تعدیل کنیم اما با وجود مشکلات ماندیم و مقاومت کردیم و حتی یک نفر نیز تعدیل نیرو نداشته‌ایم.
وی خواستار حمایت از واحدهای تولید کننده فعال شد و افزود: واحدی مثل واحد ما بدون سرمایه‌گذاری جدید می‌تواند اشتغال جدید ایجاد کند اما متاسفانه حمایت نمی‌شویم. الان مدت‌هااست که در صف بانک هستیم و 10 ماه است که در محدودیت مالی به سر برده و نمی‌توانیم در مناقصه شرکت کنیم و همین‌ها خسارت‌هایی است که به بخش تولید و اشتغال وارد می‌شود در حالی که با کمی حمایت و حذف برخی بورکراسی‌های زائد اداری موانع پیش رو را به راحتی برداشت.
وی بر لزوم اصلاح قوانین بانکی تاکید و تصریح کرد: سیستم بانکداری در کشور باید اصلاح و متناسب با شرایط حاکم بر تولید تغییر کرده و اصلاح شود.
معماریان با بیان اینکه در برخی بخش‌ها باید سازو کاری اندیشیده شود که مشکلات تولیدکننده به صورت اورژانسی حل شود خاطرنشان کرد: تولیدکننده و فعال اقتصادی امروز در شرایط کاملا ویژه و در جنگ اقتصادی است و قوانین نیز باید متناسب با این شرایط تغییر می‌کرد اما متاسفانه چنین اتفاقی کمتر افتاده است.
عضو کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران به نقش مهم رسانه‌ها در رفع مشکلات کشور پرداخت و گفت: رسانه‌ها می‌توانند نقش تعیین‌کننده داشته باشند و شما رسانه‌ها باید نه تنها از مسوولان که از من تولیدکننده نیز باید پرسش‌گری کنید.
درخواست یک تولیدکننده از مجمع تشخیص مصلحت نظام
بزرگترین تولیدکننده ترانسفورماتور در خاورمیانه با اشاره به معطل ماندن "اف ای تی اف" و طرح دوباره آن در مجمع تشخیص مصلحت نظام خاطرنشان کرد: از اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام می‌خواهیم که این مشکل را حل کنند. اگر می‌خواهیم که مواد اولیه را از طریق بازار سیاه و دلال‌ها نخریم و لااقل زمینه تا حدی برای رقابتی شدن فراهم شود این مشکل را حل کنند.
وی ادامه داد: متاسفانه موانع سبب شده که بازار برای برخی از تولیدکننده‌های ایرانی رقابتی نباشد و مواد اولیه را با قیمت بالاتر و از دست واسطه‌ها خریداری کند.
این تولیدکننده با بیان اینکه ما صادراتی به عراق داشتیم و الان ماندیم که پول آن را چگونه بیاوریم اظهار کرد: ما در شرایط جنگ اقتصادی هستیم اما متاسفانه قوانین بخش تولید مربوط به دوران صلح است. باید بخشی از قوانین این حوزه متناسب با شرایط دشوار فعلی تغییر کند.
معماریان در پاسخ به پرسش ایسنا در ارتباط با تاثیر نوسانات مداوم ارزی بر تولید واحدها و خصوصا واحدهای صادرات محور گفت: نوسانات ارزی به شدت بر تولید واحدهایی همچون واحد ما تاثیر دارد چرا که مواد اولیه واحدی مثل آریا ترانسفورماتور تا 70 درصد ارزبری دارد!.البته دولت مصوبه‌ای در این ارتباط داشته اما متاسفانه نوسانات آنقدر زیاد بوده که این مصوبه نتوانسته میزان تعدیل و تغییرات ناشی از نوسانات را پوشش دهد. ضمن اینکه اصولا تاکنون نیز پولی از این محل پرداخت نشده است.
وی با بیان اینکه واحدی مثل واحد ما انحصار در یک کالای مهم را در کشور از بین برده و بازار را رقابتی کرده خاطرنشان کرد: با وجود چنین خدمتی در بخش تولید، متاسفانه حمایتی از ما صورت نمی‌گیرد.
راه 15 ساله را در 3 سال طی کردیم
عضو اتاق سمنان با بیان اینکه ما با همت و توانمندی نیروهای‌مان راه 10 -15 ساله را در دو تا سه سال طی کریم افزود: امروز مهمترین مراجع بین‌المللی و آزمایشگاه‌های پیشرو، تولیدات ما را تایید کردند و تولیدلات این واحد از کیفیت بسیار بالبایی برخوردار است و لذا در صورت رفع موانع می‌تواند در بازارهای بین‌المللی و بویژه در کشورهای منطقه جایگاه و سهم بالایی داشته باشد.
وی از ظرفیت بالای این واحد برای صادرات خبر داد و گفت: اگر برخی مشکلات رفع شود واحد ما توان بالایی برای صادرات دارد. ضمن اینکه 50 درصد از ظرفیت این واحد اصولا با نگاه با حضور در بازارهای بین‌المللی طراحی شده است.
معماریان بر لزوم استفاده دانشگاه‌ها از ظرفیت های ایجاد شده در واحدهای بزرگ تولیدی تاکید و خاطرنشان کرد: ما بستر بسیار مناسبی فراهم کردیم و از یک آزمایشگاه بسیار پیشرفته با تجهیزات مدرن برخورداریم و انتظار می‌رود که مراکز دانشگاهی و پژوهشی از این ظرفیت استفاده کنند اما متاسفانه در کشور ما کمتر در این بخش دستاوردی داشتیم و فاصله بین دانشگاه و صنعت بسیار زیاد است.
بزرگترین تولیدکننده ترانسفورماتور خاورمیانه به بورس می‌آید
مدیر بزرگترین تولیدکننده ترانسفورماتور خاورمیانه در پاسخ به پرسشی در ارتباط با ورود احتمالی این واحد بزرگ صنعتی به بازار سرمایه اظهار کرد: بازار بورس شرایط ویژه خود را دارد و ما نیز ورود به بورس را در برنامه خود داریم و به زودی قرار است که یک گروه بیاید و ظرفیت های واحد را برای ورود به بازار سرمایه ارزیابی کند. ضمن اینکه با یک کارگزاری نیز وارد مذاکره شدیم تا به تدریج مقدمات کار فراهم شود. اگرچه الان زمان چندان مناسبی نیست و مردم این روزها ذهنیت مناسبی از بورس به دلیل مشکلات ایجاد شده در بازار سرمایه ندارند.
وی تصریح کرد: در صورت فراهم شدن شرایط احتمالا واحد ما از سال آتی وارد بورس می‌شود. تلاش ما بر این است که در شرایطی وارد بازار شویم که کسانی که به ما اعتماد می‌کنند، از این ظرفیت استفاده ای کنند.
ایجاد چندین شرکت دیگر در آریاترانسفو در سال آتی
رضا جمشیدی مدیر بازرگانی آریا ترانسفو شهمیرزاد در گفت‌وگو با ایسنا از برنامه این واحد بزرگ صنعتی برای صادرات به کشورهای همسایه خبر داد و گفت: علی‌رغم موانع موجود خوشبختانه امسال یک میلیون دلار صادرات به عراق داشتیم و از سال آتی به صورت جدی‌تر وارد این حوزه خواهیم شد.
وی با اشاره به احتمال ایجاد گشایش در بازارهای صادراتی در سال آتی افزود: امیدواریم از سال آینده شرایط برای ورود به بازارهای بین‌المللی فراهم شود.
این مدیر اقتصادی با بیان اینکه این واحد صنعتی تولیدکننده مدرن‌ترین ترانسفورماتورها در خاورمیانه است ادامه داد: این واحد در این چند سال به صورت جهشی رشد داشته و راه 15 ساله را در دو سه سال طی کرده است.
وی از توسعه اشتغال مولد در استان از سوی این واحد بزرگ صنعتی خبر داد و گفت: جدا از یک هزار نیروی شاغل در واحد، صدها اشتغال غیرمستقیم در صنایع پایین‌دستی و در حاشیه فعالیت این واحد در استان و منطقه شکل گرفته است.
جمشیدی با اشاره به توانمندی بالای این واحد گفت: تولیدات ما در دو بخش مستقل قدرت و توزیع در فاز اول تا توان 550 مگاولت آمپر و تا ولتاژ 420 کیلوولت و در فاز دوم تا توان 1200 مگا ولت‌آمپر و تا ولتاژ 800 کیلوولت انجام می‌پذیرد.
ساخت یک ابرترانس فوق‌سنگین نیروگاهی در شهمیرزاد
وی با بیان اینکه در حال حاضر دو شرکت در این واحد بزرگ فعالیت دارند از برنامه‌ریزی برای توسعه واحد خبر داد و گفت: چندین شرکت در حال تاسیس در بزرگترین تولیدکننده ترانسفورماتور خاورمیانه داریم.
وی از ساخت جدیدترین و پیچیده‌ترین ترانسفورماتور کشور در این واحد برای برق منطقه ای تهران با ولتاژ چهار هزار کیلوولتخبر داد و گفت: علاوه بر این یک ابرترانس فوق‌سنگین نیروگاهی در حال ساخت داریم که برای نیروگاه دوکوهه خوزستان در دست ساخت است و یکی از افتخارات همکاران ما ساخت و طراحی این ابرترانس است.
به هر روی اگرچه تقریبا همگان تعدد و تکثر نهادهای تصمیم‌گیر و سیاستگذار، بروکراسی اداری و بانکی و قوانین زائد و گاه متضاد، تراکم بخشنامه‌ها و مقررات و..را از جدی‌ترین موانع اصلی برسرراه تولید و اشتغال و افتادن گره در کار مردمان اهل کار و تولید این سامان می‌دانند و بسیاری معتقدند که این بروکراسی فربه و پیچیده همچنان سنگین‌ترین زنجیر بر پای تولید و اقتصاد است اما گویی هنوز با رفع عملی این موانع فاصله بسیاری داریم.
بحث دولت الکترونیک و پیگیری جدی آن از سوی دولت های یازدهم و دوازدهم امیدها به رفع بخش عمده‌ای از این موانع را زیاد کرد، اگر چه این مهم نیز همچنان به سرنوشت روشنی نرسیده و مشکلات همچنان پابرجاست و تولیدکننده ایرانی همچنان ناچار است که زنجیر بر پا، لنگ‌لنگان رو به جلو گام بردارد.
گزارش از هوشنگ حبیبی بسطامی-ایسنا سمنان