به گزارش ایسنا، دکتر مهدی خادم که کارشناس ارزیابی واحد داروها و وسایل بهداشتی در سازمان بهداشت جهانی است، در نشست انجمن ترویج علم با عنوان «کدام‌یک از واکسن‌های کرونا مورد تأیید سازمان بهداشت جهانی هستند؟»، درباره چگونگی تأیید واکسن‌ها توسط این سازمان و علت زمان بردن این پروسه گفت: بررسی برای تأیید واکسن‌هایی که به مرور در حال ساخته شدن هستند، زمانی آغاز می‌شود که سازندگان برای دریافت گواهی سازمان بهداشت جهانی، به واحد ارزیابی واکسن‌ها درخواست داده باشند. نکته‌ای که اهمیت دارد، این است که بسیاری از این سازندگان ابتدای امر به واحدهای نظارتی سازمان‌های غذا و دارو در کشور خودشان درخواست می‌فرستند و بعد از دریافت آن تأییدیه، به سازمان بهداشت جهانی درخواست بررسی می‌دهند. فلذا تاخیر و زمان بردن پروسه تأیید یک واکسن بسته به زمانی‌ست که تولیدکننده درخواستش را به سازمان ارائه کرده باشد. بعد از درخواست اطلاعات واکسن طی چند روز بررسی شده و نتیجه آن اعلام می‌شود. برای مثال شرکت مدرنا که در دسامبر ۲۰۲۰ واکسن را تولید کرده بود، به‌تازگی برای دریافت تأییدیه آن اقدام کرده است.
وی درباره نگرانی افراد نسبت به از بین رفتن کیفیت حین بررسی درباره واکسن‌ها، توضیح داد: در گذشته، مدت زمان زیادی طول می‌کشید تا واکسن و یا دیگر فرآورده‌های دارویی تولید و تأیید شوند. چنان‌که در تجربه‌های بیماری‌های قدیمی‌تر، روند تحقیق و توسعه تا تولید و عرضه دارو خصوصاً واکسن، به بازار تا دهه‌ها طول می‌کشید. اگر قرار بود واکسن کرونا هم با روش‌های قدیمی ساخته شود، تا سال ۲۰۳۲ هم آماده نمی‌شد. اما سازمان بهداشت جهانی در سال گذشته و به‌خاطر شرایط اورژانسی و ویژه همه‌گیری کرونا، مقدماتی را فراهم کرد تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن، پروسه تحقیق و تولید و تأیید این واکسن طی شود.
خادم ادامه داد: در شرایط اورژانسی همه‌گیری کرونا، از یک طرف شرایط جوامع به‌طور کامل دگرگون شد، تعداد زیادی از افراد را از بین برد و به دستگاه‌های بهداشتی آسیب زد و از طرفی دیگر پذیرش ریسک تهیه و تولید واکسن و دارویی که مزیت‌های افزون‌تری دارند، سازمان بهداشت جهانی را برای طی کردن مسیر تهیه آن داروها متقاعد کرد. لازم به ذکر است اغلب تأییدیه‌های اورژانسی محدوده زمانی دارند و برای همیشه نیستند؛ چنان‌که سازمان بهداشت جهانی بسیاری از این داروها را برای مدتی تأیید می‌کند. به‌عنوان نمونه، تمام اطلاعات موجود در بسیاری از واکسن‌ها مثل «مدرنا»، «فایزر» و «آسترازنکا» در طی چندماه به دست سازمان رسیده و به‌دلیل محدودیت اطلاعات، این داروها «تأییدیه اورژانسی» (اغلب تا ۱۲ ماه) می‌گیرند. بالانس کردن تصمیمات ارزیابی برای تهیه واکسن و پذیرش ریسک مسئله بسیار مهم و تصمیمی است که سازمان موظف است آن را رعایت کند.
کارشناس ارزیابی دارویی سازمان بهداشت جهانی درباره نظارت و بررسی‌های دقیق این سازمان بر تولید واکسن‌های کرونا تصریح کرد: علی‌رغم مدت زمان کوتاه، روند تولید واکسن‌های کرونا صددرصد به خوبی و با نظارت کامل بررسی می‌شود و با توجه به اطلاعات کمی که در زمینه این بیماری در دست است، کارشناسان سازمان بهداشت جهانی با احتیاط مضاعفی واکسن‌های تولیدی را تأیید می‌کنند.
وی در پاسخ به پرسش درباره نقش دقیق سازمان جهانی بهداشت در تأیید مستندات یا خود محصول واکسن بیماری کووید۱۹ گفت: یکی از وظایف مهم و اساسی سازمان جهانی بهداشت، ارزیابی داروهای تولیدی در دنیاست. درباره واکسن هم همین قانون صدق می‌کند و کارشناسان خبره سازمان علاوه‌بر بررسی دقیق و همه‌جانبه مستندات و داده‌هایی که از طریق شرکت تولیدکننده ارائه می‌شود، آن‌ها را از نظر علمی مورد مطالعه قرار می‌دهد و راستی‌آزمایی می‌کند. قدم بعدی نمونه‌گیری از واکسن مورد نظر است که در این مرحله، دارو توسط این سازمان به چند آزمایشگاه بزرگ و معتبر فرستاده می‌شود و در قدم آخر هم بازرسی از کمپانی تولیدکننده صورت می‌گیرد و نحوه تولید واکسن را بررسی می‌کنند. لازمه واکسن‌هایی که مورد تأیید سازمان جهانی بهداشت قرار می‌گیرند، این است که از پیش توسط سازمان‌های غذا و داروی آن کشور نیز تأیید شده باشند و بعد از تمام این مراحل، مرحله‌ای وجود دارد که واکسن‌ها به‌طور دقیق، توسط دانشمندان فوق‌العاده مطرح دنیا در زمینه ایمونولوژی، بیماری‌های عفونی، واکسینولوژی و... دوباره و چندباره ارزیابی می‌شوند و نظر نهایی‌شان را درباره آن اعلام می‌کنند.
خادم درباره بسیاری از کشورهایی که پیش از آن‌که سازمان جهانی بهداشت واکسن‌شان را تأیید کند، واکسیناسیون سراسری را آغاز کرده‌اند، گفت: سازمان جهانی بهداشت ۱۹۴ عضو دارد، اما ممکن است تمام این اعضاء توانایی لازم جهت بررسی واکسن‌هایی که به آن‌ها ارائه می‌شود را نداشته باشند، بنابراین وظیفه سازمان بهداشت جهانی این است که کیفیت این داروها را به نحواحسن بررسی کند. بسیاری از کشورها و سازمان‌ها بر همین اصل به WHO اعتماد می‌کنند و به محض این‌که واکسنی تأیید شود، استفاده می‌کنند. آن دسته از کشورهایی که پیش از تأیید WHO واکسیناسیون را آغاز می‌کنند، طبق طبقه‌بندی بانک جهانی معمولاً از کشورهای توسعه‌یافته‌اند. متأسفانه بسیاری از کشورهایی که سطح درآمد پایینی دارند، هنوز نتوانسته‌اند واکسن تهیه کنند. «یونیسف» و «کووَکس» و بسیاری از آژانس‌ها برای این‌که بتوانند کمک کنند تا کشورهای کم‌درآمدتر نیز به واکسن دسترسی داشته باشند، تنها از شرکت‌هایی که سازمان جهانی بهداشت آن‌ها را تأیید کرده‌اند، دارو خریداری می‌کنند.
کارشناس ارزیابی دارویی سازمان جهانی بهداشت اعلام کرد: این سازمان برای تسهیل و شناسایی واکسن‌های مورد تأیید، نتایج و گزارش بررسی‌ها را مرتباً در سایت‌های رسمی منتشر می‌کند تا کشورها اطلاعات جامعی درباره این داروها داشته باشند.
خادم در اشاره به نگاه سازمان جهانی بهداشت بر روند تولید واکسن در شرکت‌های معتبر مثل «مدرنا»، «فایزر»، «جانسون‌اندجانسون» و... که سهم زیادی در تولید واکسن دنیا دارند و شرکت‌هایی که نام و نشانی در عرصۀ تولید واکسن ندارند، نیز شرح داد: برای سازمان جهانی بهداشت اهمیتی ندارد که اطلاعات از چه شرکتی می‌رسد. در این سازمان، پروسه و روند استانداردی وجود دارد که کارشناسان آن پروسه را دنبال می‌کنند. لزوماً چیزی که در این بین تفاوت ایجاد می‌کند «شرکت» نیست، بلکه سازمانی است که که بر روند تولید واکسن آن شرکت نظارت داشته است. برای مثال اگر دارویی در یک کشور اروپایی به تأیید آژانس دارویی اروپا برسد، از نظر WHO اعتبار خاصی دارد؛ چراکه همکاری‌های گذشته، این شناخت و اعتبار را به این آژانس می‌دهد تا سازمان جهانی بهداشت با طیب خاطر بیشتری آن را تأیید کند و روند کار سریع‌تر طی شود.
یکی از دلایلی که بسیاری از شرکت‌های دارویی معتبر در دنیا علاقه‌مندند تا سازمان بهداشت جهانی واکسن یا داروهای تولیدی آنان را تأیید کند، مسئله صادرات و فروش آن به بسیاری از کشورها و گرفتن تأییدیه و مجوز از سوی آن‌هاست. کارشناس ارزیابی دارویی سازمان جهانی بهداشت در این‌باره و درباره تفاوت این موضوع با پاندمی خطرناک کرونا گفت: مجوزی که سازمان جهانی بهداشت برای واکسن کرونا در نظر می‌گیرد، برای صادرات نیست. تأییدیه WHO برای شرکت‌ها مهم است، چراکه باعث می‌شود تا بازار جهانی برای تولیدکنندگان ایجاد شود. نکته‌ای که درباره تولید واکسن وجود دارد، این است که تولید واکسن در تمام کشورهای دنیا رایج نیست. واکسن داروی نسبتاً ارزانی است که در تولیدش دوزاژ و تیراژ اهمیت زیادی دارد. تأییدیه سازمان جهانی بهداشت به این شرکت‌ها کمک می‌کند تا به بازار جهانی راه یابند. یونیسف یکی از نهادهایی است که وظیفه دارد به تمام مردم دنیا واکسن برساند. بعضی از این شرکت‌ها با فروش واکسن به آژانس‌هایی مثل یونیسف، محصول‌شان را به دست مردم دنیا می‌رسانند و اعتبار خاصی کسب می‌کنند.
خادم در پایان ضمن ابراز امیدواری از تولید واکسن‌های جدید و بیشتر علیه ویروس کرونا، گفت: برای سازمان جهانی بهداشت اهمیت دارد تا واکسن کرونا در اسرع وقت، به‌صورت مساوی و یکسان در اختیار تمام مردم دنیا قرار داده شود. از همین رو سند و برنامه‌ای برای واکسیناسیون سراسری تمام ملت‌ها تعبیه شده است که به آژانس کووَکس کمک می‌کند تا این دارو هرچه سریع‌تر و باتوجه به اولویت‌بندی‌ها، به کشورها ارائه شود.
انتهای پیام