سعیدرضا عاملی در نشست دو فضایی شدن علوم و جایگاه جمهوری اسلامی ایران که شامگاه یکشنبه ۱۹ بهمن در پردیس کشاورزی دانشگاه تهران در کرج برگزار شد، گفت: طرح مسأله در مورد دو فضایی شدن علوم این است که در ما در اثر ظهور فناوری جدید که بروز فراگیر آن در فضای مجازی است با یک تحول عظیم پارادایمی مواجه شده‌ایم که این تحول باعث می‌شود همه اجزای نهادهای اجتماعی از جمله علم، مدل حکمرانی، اقتضائات دولت، مدل دانشگاهی و ... تغییر می‌کند.
عاملی به نمونه‌ای از این تغییرات اشاره کرد و افزود: امروز به دلیل الکترونیکی شدن امور، ۵۰ درصد شعبه‌های بانکی در اروپا تعطیل شده است ولی ما در ایران ۱۸ هزار شعبه بانکی داریم و نه تنها شعبه‌ای تعطیل نشده بلکه باز هم ساختمان جدید برای بانک‌ها ساخته می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: در این فضا تغییر تحت تاثیر فناوری‌های نو در همه نهادهای اجتماعی در حال رخ دادن است. عرصه ارتباطات تغییر کرده و ارتباطات امروز متغیر اصلی است و بقیه متغیرها متغیر وابسته هستند.
عاملی با بیان اینکه دو فضایی شدن‌ها یک نظام پارادایمی جدید را وارد حوزه علم کرده است گفت: فناوری‌های نو چهار متغیر اصلی را عوض کرده‌اند مهمترین تغییر در مفهوم زمان رخ داده است، زمان از نظر انشتین وابسته به حرکت، فاصله و سرعت است اما در محیط مجازی مفهوم زمان را به هم ریخته است و با یک مفهوم «همه زمان» مواجه هستیم.
وی ادامه داد: مفهوم کار را هم فضای مجازی تغییر داده است. مکان را هم تبدیل به فضا کرده است و از حالت جغرافیایی خارج شده است. مثلا پیش از این ژئوپلتیک بر مبنای همجواری تعریف می‌شد اما در فضای مجازی ژئوپلتیک بر مبنای تراکم داده تعریف می‌شود.
این مسئول خاطرنشان کرد: این فضا مفهوم انرژی را هم تغییر داده است. در این محیط ذخیره منابع به صورتی انجام می‌شود که بهره‌وری آن متمایل به بی نهایت است.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: علوم از جمله شهرسازی، پزشکی، مهندسی و ... دو فضایی شده است.
وی با بیان اینکه در این حوزه جایگاه جمهوری اسلامی کجاست؟ افزود: در حوزه داده‌ها و رتبه‌ها اتفاقات بزرگی رخ داده است همانطور که در سال ۱۹۹۸ میزان مقالات علمی در سال هزار مقاله بود اما در ۲۰۱۸ این تعداد ۵۰ برابر شد بنابراین رشد علمی در ایران مقام چهارم را کسب کرد. اما صحبت از جایگاه جمهوری اسلامی در علم دو فضایی این نیست. انقلاب اجتماعی خود یک تحول پارادایمی است یعنی انقلاب اسلامی منطق نگاه به جامعه را عوض کرد، توقعات اجتماعی و نگاه به حوزه بین الملل را تغییر داد و بسیاری از تحولات بنیادی را به وجود آورد.
عاملی افزود: هر تحول اجتماعی، تحول پارادایمی محسوب نمی‌شود اینجا با تحقق انقلاب اسلامی تحول در نظام حکمرانی به وجود آمد تحول در سبک زندگی به وجود آمد اگرچه در حال برگشت به زندگی مصرف گرا و تشریفاتی بر هستیم ولی تحت تاثیر انقلاب اسلامی الگواره‌های اجتماعی عوض شد. خیلی ها ممکن است امروز خرده بگیرند که جمهوری اسلامی مسیری را طی می کند که برعکس دکترین‌های جهانی است اما این دکترین‌ها تحت تاثیر آمریکایی‌هاست که مبتنی بر زورگویی است.
وی خاطرنشان کرد: بنابراین در حوزه بین اللمل ما این نظام را نپذیرفته‌ایم و اگرچه سخت است اما باید مقاومت کنیم. انقلاب اسلامی یک فرآیند متفاوت از سلطه آمریکایی به وجود آورد. اگرچه مشکلاتی داریم و فساد، بی عدالتی و ظلم ما را اذیت می‌کند اما یک مسیر متفاوت را تعریف کرده‌ایم که اگر به نتیجه برسد دنیا یک مسیر جدید پیدا می‌کند.
عاملی افزود: جمهوری اسلامی در حال ایجاد یک نظام بازدارندگی جدید است که در حوزه دفاعی ایجاد شده و اگر در حوزه فرهنگی و اقتصادی هم ایجاد شود دیگر نسبت به ما طمع نمی‌کنند.
وی خاطرنشان کرد: نکته ای که در حوزه علم قابل گفتن است این است که امروز نیازمند به یک هدف متعالی است علم می تواند ظرفیت مشروعیت بخشی به سلطه را ایجاد کند مثلا همین دانش سیاسی است که دکترین های نظام سلطه را تامین می کند علم خطرسازی های بزرگی دارد به همین دلیل علم نیازمند به یک هدف متعالی است تا تمام منابع و توان خود را برای آن هدف متعالی قرار دهد. دانش باید در مسیر تامین سلامت اجتماعی قرار گیرد.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: در گام دوم انقلاب این موضوع تحت عنوان تمدن نوین اسلامی نامگذاری شده است و اگر با خصیصه های آن آشنا شویم آرزو می کنیم در آن زندگی کنیم چون به خصیصه‌های دوره ظهور وصل شده که از نمونه‌های آن می‌توان به حوزه امنیت، فراوانی غذا، جامعه راستگویان، اعتماد، سلامت طبیعت و ... اشاره کرد.
این مسئول در بخش پایانی این نشست در پاسخ به سوال یکی از حضار درباره تولید مقالاتی که در مسیر رفع نیازهای کشور نیست و در عین حال سنجش رشد علمی کشور بر مبنای این مقالات و در کنار آن تغییر وضعیت اعضای هیئت علمی بر این مبنا، تصریح کرد: شورای عالی انقلاب فرهنگی اخیراً مصوبه‌ای داشت که لزوم مقالات آی.اس.آی برای ارتقای اعضای هیئت علمی را برداشت. چون این یک نظام رقابتی ایجاد کرده که دست آمریکایی‌هاست. آیین نامه ارتقا به تغییرات جدی نیاز دارد.
عاملی افزود: جهت گیری نظام آموزشی ما به سمت یادگیری با خواندن است در صورتی که باید به سمت آموزش‌های ترکیبی حرکت کنیم.
وی در پاسخ به یکی دیگر از حضار درباره فضای مجازی و نوع نگاه داخلی به این فضا و شبکه ملی اطلاعات و ... گفت: واقعیت این است که ما وارد دوره سوم استعمار شده ایم استعمار اول جغرافیا را تسخیر می‌کرد، بعد وارد حوزه استعمار فرهنگی شدند اما امروز وارد دوره استعمار سوم تحت تاثیر فضای مجازی شده اند.
عاملی افزود: با این وجود ما باید در این فضا زندگی کنیم اما سه نکته دارد یکی اینکه باید دانش مجازی جامعه را افزایش دهیم. باید به افراد جامعه قدرت تحلیل بدهیم که چه چیزی را مصرف کنند و چه چیزی را مصرف نکنند. الان ایلان ماسک دارد اقداماتی را انجام می‌دهد تا دسترسی به اینترنت را مستقیم کند این نگرانی‌ها را بیشتر می‌کند.
وی افزود: نکته دوم مقررات گذاری است ما باید در این محیط مقررات گذاری کنیم تا هر کسی هر چیزی مثل اخبار جعلی در این محیط تولید نکند. دنیای غرب در این محیط مقررات گذاری زیادی کرده است.
عاملی تصریح کرد: در حوزه سوم باید تولید ایجابی کنیم و هر چه در این محیط بستر خیر را بیشتر فراهم کنیم بستر شر کمتر می‌شود.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی خاطرنشان کرد: شبکه ملی اطلاعات برای کشور یک نیاز قطعی است چون این شبکه صیانت از داده‌های کشور است ما داده‌های ثبت احوال، بانکی، علم و فناوری و ... را داریم. اینها اگر روی سرورهای غیرایرانی باشد خطرناک است. امروز دنیا هوشیار شده همه به سمت ایجاد مراکز داده ای ملی رفته‌اند اما برخی به خاطر فضای قدرت نرم دشمن از شبکه ملی اطلاعات تصویرسازی عجیب و غریبی می کنند. شبکه ملی اطلاعات باید بتواند در صورت قطع شدن اینترنت از اختلال در مدیریت الکترونیک کشور جلوگیری کند چون الان سرمایه زیادی در محیط الکترونیک داریم.
وی افزود: کارکرد مهم دیگر شبکه ملی اطلاعات این است که سرمایه داده‌ای کشور را افزایش دهد. بحث اینترنت دو و سه هم یک موضوع جدی است. حکمرانی اینترنت دست آمریکایی‌هاست و به هیچ وجه حاضر نیستند با کسی شریک شوند. آی پی های اینترنت در سطح جهان را آنها می‌دهند به همین دلیل چینی‌ها به سمت اینترنت دو رفته‌اند تا آی پی و حکمرانی خودشان را تعریف کنند. بنابراین برنامه‌هایی بین ایران و برخی از کشورها وجود دارد تا به سمت اینترنت جدید بروند.
انتهای پیام