به گزارش ایسنا، در ایران آمار تصادفات جاده‌ای و تلفات ناشی از آن به مقدار قابل ملاحظه‌ای بیشتر از استانداردهای جهانی است و این موارد با میزان ۳۲ مورد در صد هزار نفر، دومین علت مرگ‌ومیر و شایع‌ترین علت مصدومیت‌ها است.
احداث تونل‌های جاده‌ای با توسعه حمل‌ونقل جاده‌ای و برای کاهش بار ترافیک، کاهش زمان مسافرت و صرفه‌جویی در انرژی، افزایش یافته‌است. با احداث تونل‌ها، به دلیل مشکلات بینایی که در ارتباط با عدم تطابق فیزیولوژی چشم رانندگان در ورودی و خروجی تونل ایجاد می‌شود، خطر حوادث رانندگی نیز بیشتر شده، به همین دلیل برای افزایش ایمنی و کاهش حوادث رانندگی در این تونل‌ها، استانداردهایی تدوین شده است.
با این حال داده‌های آماری نشان می‌دهد که تصادفات جاده‌ای در تونل‌ها نسبت به جاده‌ها کم‌تر است و تنها دو درصد از تصادفات در تونل‌ها اتفاق می‌افتد. با این حال نصب سیستم روشنایی از اقداماتی است که برای جلوگیری از حوادث در تونل‌های جاده‌ای انجام می‌گیرد تا رانندگان در تمامی طول مسیر جاده‌ای اطلاعات کافی در ارتباط با جاده، موانع احتمالی و مسیر حرکت دیگر خودروها داشته باشند.
بررسی‌ها نشان داده که رانندگان هنگام نزدیک شدن، ورود و خروج از تونل، دچار مشکلات بینایی مختلفی می‌شوند. مشکلات بینایی قبل از ورود به تونل، شامل درخشندگی دید ناشی از انعکاسات محیط اطراف است که باعث کاهش کنتراست تصاویر موانع جاده‌ای در شبکیه چشم می‌شود و باعث کاهش عملکرد بینایی و به اصطلاح پدیده «حفره سیاه» می‌شود. طبق آمار حدود ۶۴ درصد از تصادفات تونل‌ها، در ورودی آن‌ها اتفاق می‌افتد.
همچنین وقتی رانندگان از یک محیط روشن وارد محیط تاریک می‌شوند، قبل از این‌که راننده بتواند وضعیت داخلی تونل را درک کند، نیاز به یک فاصله زمانی دارد و به این پدیده «تطابق بصری» می‌گویند. دلیل این پدیده؛ تغییر ناگهانی در میزان درخشندگی است و نشان دهنده این حقیقت است که بینایی افراد به تدریج و کم‌کم انطباق می‌پذیرد. عقیده بر این است که انطباق چشم از محیط های روشن به تاریک نیازمند یک مدت زمان نسبتاً طولانی است که ممکن است حداقل 8 دقیقه طول بکشد. به همین دلیل تونل‌های جاده‌ای باید در هنگام روز روشنایی قوی‌تری داشته باشند تا چشم راننده هنگام ورود به تونل عملکرد خود را از دست ندهد.
یکی دیگر از مشکلات بینایی، در خروجی تونل‌ها اتفاق می‌افتد. در طول روز وقتی یک وسیله نقلیه از داخل تونل عبور می‌کند و به خروجی تونل نزدیک می‌شود، به علت درخشندگی بالا در انتهای تونل، خروجی به صورت یک حفره درخشان دیده می‌شود و عملکرد بینایی رانندگان را کاهش می‌دهد.
میزان روشنایی موردنیاز تونل‌های جاده‌ای به عوامل متعددی مثل موقعیت جغرافیایی تونل، شرایط جوی، سرعت وسایل نقلیه و شرایط سطح جاده بستگی دارد. عدم توجه به این موارد می‌تواند سبب افزایش حوادث، ترس و دلهره، خستگی و کاهش آسایش و راحتی شود.
با توجه به اهمیت این موضوع در کاهش سوانح رانندگی و این‌که در کشورمان مطالعه جامعی در رابطه با روشنایی تونل‌ها انجام نشده‌است؛ پژوهشگران روشنایی یکی از تونل هایبسیار طویل استان ایلام را مورد بررسی قرار دادند و راهکارهایی را برای بهبود روشنایی آن عنوان کردند.
احمد مهری، جواد ساجدی‌فر، میلاد عباسی، مهدی جلالی، جمشید غلام‌پور، تهمینه صالحیان، سید ابوالفضل ذاکریان و یوسف فقیه‌نیا ترشیزی؛ پژوهشگران مهندسی بهداشت حرفه‌ای و ایمنی در محیط کار و مامایی دانشگاه‌های علوم‌پزشکی ایرانشهر، همدان، تهران، نیشابور، پژوهشگرانی بودند که در انجام این مطالعه مشارکت داشتند.
برای انجام این مطالعه و بررسی وضعیت روشنایی تونل آزادی در استان ایلام؛ مواردی مثل «فاصله توقف ایمن»، «درخشندگی دید معادل»، «درخشندگی اتمسفری» و «درخشندگی شیشه خودرو» تعیین شد.
در بررسی‌های این مطالعه؛ با توجه به درخشندگی دید ناشی از محیط اطراف تونل، شیشه خودرو و اتمسفر؛ میزان درخشندگی لازم در بخش اولیه ناحیه آستانه تونل برابر با 576 کاندلا بر مترمربع تعیین شد. این میزان درخشندگی موردنیاز در ورودی تونل را می‌توان به شیوه‌های مناسبی کاهش داد که ازجمله می‌توان به نصب سیستم‌های روشنایی نامتقارن در داخل تونل، تغییر سطوح اطراف تونل از مصالحی با سطوح انعکاسی بالا به سطوح انعکاسی پایین (مثل کاشت علفزار و درختان) و استفاده از رنگ‌های تیره اشاره کرد.
یکی دیگر از عوامل مرتبط با درخشندگی دید، ناشی از انعکاسات شیشه جلو خودرو است. درخشندگی دید شیشه خودرو پدیده ای است که داشبورد یا بخشی از داشبورد بر روی شیشه جلو خودرو منعکس می‌شود و تصاویری را روی شیشه خودرو ایجاد می‌کند. در این مطالعه مشخص شد که در مقایسه با میزان استاندارد؛ میزان درخشندگی شیشه خودرو در سطح بالایی قرار دارد.
همچنین بررسی درخشندگی اتمسفری نیز نشان داد که میزان این عامل نیز در مقایسه با استاندارد، زیاد است. درخشندگی اتمسفری و نورهای مزاحم ناشی از اتمسفر، به شدت به شرایط آب‌وهوایی مانند مه و نوع ذرات معلق در اتمسفر، وابسته است.
به گفته پژوهشگران این مطالعه؛ رانندگان در تونل‌های جاده‌ای باید موانع جاده‌ای را حداقل به فاصله ایمن شناسایی کنند تا از وقوع حوادث جلوگیری شود.
این پژوهشگران معتقدند که استفاده از چراغ‌های نامتقارن در ورودی تونل‌ها و استفاده از سطوح با ضریب انعکاس پایین و کاشت علفزار و درختان در محیط اطراف تونل، و نصب ساختارهای نیمه شفاف در ورودی تونل‌ها می‌تواند به کاهش درخشندگی دید و جلوگیری از وقوع حوادث کمک کند.
یافته‌های این مطالعه به صورت مقاله علمی پژوهشی «ارزیابی درخشندگی در یک تونل جاده‌ای بر اساس استاندارد CIE88-2004 در جهت کاهش تصادفات رانندگی» در فصل‌نامه سلامت کار ایران منتشر شده است.
انتهای پیام