محمد حسین بازگیر در گفت و گو با ایسنا، با اشاره با تبعات آلودگی هوا و تاثیر منفی که بر فعالیت‌های اجتماعی، اقتصادی، اظهار کرد: علاوه بر این آلودگی هوا بر روح و روان و اعصاب و جسم انسان نیز تاثیر بسیار منفی دارد و سلامتی و کارکرد قلب و عروق و ریه و دیگر اعضای بدن را مختل و تشدید می‌کند.
وی ادامه داد: بر این اساس از سال‌های گذشته دستگاه‌های مختلف به موضوع آلودگی هوا ورود کردند و در سال ۷۴ قانون «نحوه جلوگیری از آلودگی هوا تدوین» و براساس آن یکسری تکالیف مشخص شد. همچنین مطالعات و اقدامات فراوانی در این زمینه انجام شد و در نهایت عوامل انتشار آلودگی در تهران مشخص شدند.
این کارشناس محیط زیست ضمن استناد به سیاهه انتشار هوای تهران گفت: منابع ثابت شامل منازل مسکونی، صنایع و نیروگاه‌ها حدود ۴۰ درصد و منابع متحرک مانند خودروها و موتورسیکلت‌ها حدود ۶۰ درصد در آلودگی هوا سهم دارند. با این حال آنچه بین منابع ثابت و متحرک آلودگی هوا مشترک است این است که عمده‌ترین آلودگی که ایجاد می‌کنند ناشی از احتراق سوخت‌هایی است که باقی مانده آن به‌صورت گازها و ذرات معلق وارد هوا می‌شوند.
وی ادامه داد: زمانی بود که برخی سوخت‌های ما مانند بنزین بسیار بی کیفیت بودند و سیستم احتراق داخل خودروها نیز ناقص بودند اما به‌مرور زمان کیفیت سوخت و خودروها افزایش پیدا کردند ، البته نمی‌توان گفت که کیفیت آن‌ها مطابق با استانداردهای جهانی است.
نقش صنایع کوچک مقیاس متعدد در تشدید آلودگی هوا
رییس سابق اداره حفاظت محیط زیست شهر تهران با بیان اینکه آنچه امروز عامل آلودگی هوای تهران است ذرات معلق با قطر کمتر از ۲.۵ میکرون است که ناشی از مصرف سوخت‌هایی از جمله بنزین، گازوئیل و مازوت است، تصریح کرد: طی سال‌های ۹۳ تا ۹۷ که در اداره محیط زیست شهر تهران بودیم هر سال از شرکت توزیع فرآورده‌های نفتی لیست مصرف‌کنندگان عمده فرآورده‌های نفتی سطح استان را گرفته و بررسی می‌کردیم؛ رتبه اول بیشترین میزان مازوت توزیع شده برای واحدهای ریخته‌گری و بعد از آن با اختلاف زیادی واحدهای تولید آجرهای ماشینی و سنتی و آسفالت بودند.
وی ادامه داد: این واحدها کارگاه‌های متفرقه‌ای هستند که در اطراف شهر تهران مستقر هستند و زیاد هم به چشم نمی‌آیند اما حجم زیادی از نفت کوره ( مازوت) در این واحدها توزیع و مصرف می‌شود.
این کارشناس محیط زیست افزود: در خصوص گازوئیل نیز بیشترین میزان تحویل شده به منابع ثابت به ترتیب متعلق به گلخانه‌ها، واحدهای تولید ایزوگام و عایق‌کاری‌ها، مرغداری‌ها، دامداری‌ها و سیمان بود.
بازگیر با اشاره به نقش واحدهای کوچک مقیاس در تشدید آلودگی هوا گفت: واحدهای کوچک مقیاس که از سوخت‌های خطرناک و بعضا غیراستاندارد استفاده می‌کنند معمولا مهم شمرده نمی‌شوند، اما آنچه اهمیت دارد این است که تعداد این واحدها زیاد است. بنابراین می‌توانند در حد واحدهای صنعتی و نیروگاه‌های بزرگ مقیاس آلودگی ایجاد کنند.
وی در ادامه تصریح کرد: به‌دلیل اینکه واحدهای صنعتی در ارتباط با آلودگی هوا کم اهمیت شمرده می‌شوند پایش‌های کمتری از آن‌ها صورت می‌گیرد ، بنابراین این واحدها عمدتا از سیستم‌های احتراقی مناسب و استانداردی برخوردار نیستند و فیلترهای جذب آلایندگی در خروجی دودکش‌های خود ندارند، با این حال در سطح وسیعی گازوئیل و مازوت مصرف می‌کنند.
این کارشناس محیط زیست یکی دیگر از عوامل تشدید آلودگی هوای تهران را بارگذاری بیش از ظرفیت زیستی این شهر دانست و گفت: تمام ظرفیت‌های زیستی مانند زمین‌های کشاورزی، زمین‌های بایر و باغات را که می‌توانستند با "خود پالایی" تا حدودی از میزان آلودگی هوا بکاهند را با تصرف و ساخت و ساز از بین برده‌ایم و با تجمیع واحدهای خدماتی، صنعتی و آموزشی در تهران کل کشور را محتاج به این کلانشهر کرده‌ایم. از این رو باعث افزایش جمعیت و فعالیت بیش از پیش در پایتخت شده‌ایم.
وی ادامه داد: مردم مجبور هستند برای کارهای مختلف خود از جمله تکمیل درمان و آموزش از دورترین نقاط کشور به تهران سفر کنند و همین امر باعث تفاوت بسیار زیاد در جمعیت شب و روز تهران شده است.
محدودیت و ممنوعیت برای تردد خودروهای دیزلی و فرسوده در شهر تهران وجود ندارد
رییس سابق اداره حفاظت محیط زیست شهر تهران با اشاره به نقش خودروها در ایجاد آلودگی هوا گفت: اکنون در جاده‌های کشور تنها خودروهای سنگینی می‌توانند تردد کنند که معاینه فنی دارند و سن مصوب آن‌ها نیز رعایت شده باشد. بنابراین خودروهای فرسوده نمی‌توانند در هیچ یک از جاده‌های کشور تردد کنند. این در حالیست که این ساز و کار در شهری مانند تهران وجود ندارد و خودروهای دیزلی فرسوده زیادی در سطح شهر تردد می‌کنند.
به گفته وی، براساس قانون هوای پاک، شهرداری، وزارت کشور و سایر دستگاه‌های ذی‌ربط موظف شده‌اند برای تردد خودروهای آلاینده و از رده خارج شده سیستمی را طراحی کنند تا هم آلودگی هوا کاهش پیدا کند و هم جوابگوی خدماتی که شهر به آن نیاز دارد باشد، اما آنچه در عمل اتفاق افتاد تنها اعمال طرح ترافیک بود که به تنهایی نمی‌تواند باعث کنترل آلودگی هوا شود.
شاخص کیفیت هوا بیانگر برآیند عملکرد متولیان در زمینه کاهش آلودگی هوا است
این کارشناس محیط زیست با بیان اینکه برآیند عملکرد دستگاه‌های متولی در میزان شاخص آلودگی هوا قابل مشاهده است، اظهار کرد: با این حال نه می‌توان گفت که هیچ اقدامی در زمینه آلودگی هوا صورت نگرفته و نه می‌توان گفت که اقدامات انجام شده برای کاهش آلودگی هوا به اندازه کافی بوده و منتج به نتیجه شده است.
وی در ادامه تاکید کرد: آلودگی هوا معضلی است که تک تک آحاد جامعه به سهم خود در ایجاد آن تاثیر و نقش دارند و از آن نیز تاثیرپذیرند، اما متولیان امر باید بتوانند مردم را در زمینه کاهش آلودگی هوا با خود همراه کنند و نسبت به افزایش آگاهی و فرهنگ‌سازی در زمینه اصلاح الگوی مصرف اقدام کنند.
به گفته بازگیر، در همه جای دنیا ثابت شده که تنظیم دمای منازل می‌تواند به کاهش آلودگی هوا کمک کند. این در حالیست که برق در کشور ما از فرآیند مصرف سوخت‌های فسیلی تولید می‌شود و اصلاح الگوی مصرف برق و گاز قطعا می تواند در کاهش آلودگی هوا نیز موثر باشد.
وی با استناد به قانون هوای پاک تاکید کرد: براساس این قانون صدا و سیما باید به مردم در زمینه اصلاح الگوی مصرف اطلاع‌رسانی و آگاهی بخشی کند، اما مساله این است که این موضوع چگونه بیان می‌شود و تا چه میزان می‌تواند در ذهن مخاطب تاثیر بگذارد.
بازگیر در پایان گفت: تنها یک نهاد یا سازمان مانند سازمان حفاظت محیط زیست، نمی‌تواند به تنهایی فرهنگ اصلاح الگوی مصرف و استفاده صحیح و مفید از خودروها را جا اندازد. بنابراین قانون تکلیف کرده تا تمام دستگاه‌ها و نهادها با کمک یکدیگر در زمینه کاهش آلودگی هوا و فرهنگ‌سازی در زمینه اصلاح الگوی مصرف برق و گاز و … اقدام کنند.
انتهای پیام