دیواری که برای مبارزه آسانتر با اشرار و قاچاقچیان انسان و سوخت برپا شد، آن هم با کیلومترها فاصله از مرز اصلی، حالا شده اسباب دردسر ننه مراد؛ مادر شهیدی که سالهای سال است در سرمای صفر درجه و گرمای ۵۰ درجه، جاده خاکی پر از خار نزدیک دیوار را با پای پیاده می رود و با خیلی ها هماهنگ می کند تا بتواند از دریچه ۱.۵ متری، عبور و بر سر مزار شهید دهقان، جا مانده در آن سوی دیوار مرزی ایران و افغانستان مویه کند.

هر بار که ننه مراد بر سر مزار می رود بخشی از خاک مزار را با خود می برد و با گلایه می گوید چرا فرزندش که در مرزهای ایلام برای حفظ این آب و خاک شهید شد حالا باید آن سوی دیوار امنیتی جا بماند؟ دیواری که هر از گاهی محل مناقشه مرزبانی افغانستان و ایران بر سر تردد بومیان می شود.

از یک سو بومیانی هستند که نگران از دست دادن زمین هایشان با مدعی شدن افغانستانی ها بر سر مالکیت اراضی بین دیوار امنیتی و خط مرزی هستند و از سوی دیگر مرزبانی ایران که می گوید مجری دستورند و نیز مسئولانی که معتقدند مشکلی ایجاد نمی شود چرا که خط مرزی در اسناد بین المللی ثبت شده است و کشورها حق تعرض بر آن ندارند.

نه تنها مزار فرزند شهید ننه مراد که حدود ۲۰۰۰ هکتار زمین کشاورزی ایران به دلیل خطای محاسباتی بین خط واقعی و بین المللی مرز ایران و افغانستان در منطقه سیستان قرار گرفته اند؛ این اولین دیوار مرزی نیست که زندگی مردمان ساکن در مرزهای دو کشور را دشوار کرده است.

از دیوار ترکیه و ایران گرفته تا دیوار آمریکا و مکزیک، همگی با وجود آنکه برای ایجاد امنیت ساخته شدند اما آسیب شان هم کمتر از سودشان نبوده و جدا کننده فرهنگ و خانواده های مرزنشین شده است؛ دیواری که امروز در اروپا برداشته شده و جای آن را یک پرچین و تابلو گرفته و مرزها جهانی شده است.

با همه اینها، مخاطرات امنیتی و تهدیداتی همچون مهاجرت‌های غیرقانونی، قاچاق سوخت و مواد مخدر و سلاح‌های غیرمجاز، ناامنی نواحی مرزی و حمله به پاسگاه‌های مرزبانی ها، مقامات امنیتی کشور را به این نتیجه رساند که در اوایل دهه ۸۰، دیوار امنیتی به طول بیش از ۳۰ کیلومتر با عنوان «دیوار مرزی سیستان» در مرز زهک - هیرمند کشیده شود.

اما حالا این دیوار امنیتی از روز ساختش تاکنون با وجود آنکه که تأثیر قابل ملاحظه‌ای در ارتقای امنیت منطقه و جلوگیری از قاچاق داشته است، اما گروهی از مردم و مسئولین منطقه با اذعان به اینکه این دیوار با توجه به مقتضیات آن زمان ساخته شده، دیوارکشی بین دو کشور اسلامی و هم فکر را غیرمنطقی می‌دانند.

ظاهرا داستان به همین سادگی ها نبوده و اختلاف بر سر بودن و با نبودن دیوار نیست؛ آنچه همگان از جمله استاندار وقت سیستان و بلوچستان در سال ۹۶ به آن اذعان داشته، وجود نقص فنی و اشتباه محاسباتی در دیوارکشی است، به‌طوری که به گفته مسئولان جهاد کشاورزی استان، ۲۰۰۰ هکتار از اراضی کشاورزی حوزه هیرمند و زهک در آن سوی دیوار جا مانده و علاوه بر آن، برخی از قبور از جمله مزار شهید مراد دهقان نیز در آن سوی دیوار قرار گرفته است.

کشاورزان سیستانی همواره گله‌مندند که برای تردد و سرکشی به مزارع کشاورزی خود، نیاز به کارت تردد و همچنین اجازه عبور مرزبانان داشته و مجبورند تراکتورهای خود را با اجازه مرزبانان از دیوار مرزی عبور دهند، علاوه بر آنکه برخی مسئولان نگرانند افغانستان، این دیوار امنیتی را نقطه صفر مرزی بداند و بنابراین اراضی کشور که در آن‌سوی دیوار مرزی قرار دارد، در اختیار کشور همسایه قرار گیرد.

کشاورزان با ساخت دیوار مرزی در منطقه سیستان وسیله امرار معاش خود را از دست داده اند

حبیب‌الله دهمرده، نماینده زابل، زهک و هیرمند در مجلس به ایسنا گفته است؛ ساخت دیوار مرزی در منطقه سیستان باعث شده تا عده زیادی از مردم منطقه، به‌خصوص کشاورزان وسیله امرار معاش خود را از دست بدهند.

وی با اشاره به اینکه دیوار مرزی سیستان به صورت غیر کارشناسی‌شده احداث شده است، افزود: در حال حاضر هزاران هکتار از اراضی منطقه سیستان در پشت دیوار مرزی قرار گرفته و عملا دسترسی کشاورزان به این مزارع قطع شده است.

نماینده سیستان در مجلس با اشاره به آخرین اقدامات برای حل این مشکل، گفت: اول اینکه در شورای تأمین استان مصوب شده آن قسمتی که جزو مرز واقعی کشور ماست را فنس بکشند تا زمین‌هایی که آن طرف دیوار افتاده، داخل خاک ایران محسوب شود. مسأله دوم اینکه کشاورزان مالک زمین‌های آن‌سوی دیوار، می‌توانند از مرزبانی استان مجوز بگیرند و آزادانه تردد داشته باشند و کسی نباید مانع آنان شود.

 می‌توان زمینه حذف دیوار مرزی را دنبال کرد

محمد سرگزی، دیگر نماینده سیستان در مجلس اما نگرانی‌ها در خصوص ادعای مالکیت کشورهای همسایه بر زمین‌های کشاورزی آن‌سوی دیوار را غیرمنطقی دانسته و گفته است: نقاط مرزی بر اساس طول و عرض جغرافیایی، مشخص و در اسناد بین‌المللی ثبت شده است؛ ملاک دیگر حدود مرزهای کشور هم همان میل‌های مرزی است که مورد توافق کشورهاست.

او معتقد است، این دیوار در واقع «امنیتی» است، نه «مرزی» که در گذشته برای تثبیت امنیت مطلوب‌تر ایجاد شد و قرار بود کشاورزان بتوانند از درهای تعبیه شده در دیوار به سهولت تردد کنند، اما متأسفانه این امکان برای آنان فراهم نشد و باعث شد تا کشاورزی در آن سوی مرز، بدون کشت بماند و ضرر مالی به مالکان آن وارد سازد.

نماینده مردم سیستان در مجلس تصریح کرد: احداث این دیوار برای جلوگیری از تردد مردم به آن‌سوی دیوار، امنیتی نبوده، بلکه علت آن ساماندهی ترددها و جلوگیری از اقدامات ضد امنیتی بوده است؛ اگر چه در حال حاضر نیز شرایط امنیتی نقاطی که دیوار وجود دارد با سایر نقاط مرزی که دیوار ندارد به دلیل تسلط کامل نیروهای مرزی تفاوتی ندارد، لذا می‌توان زمینه حذف این دیوار را با توجه به شرایط روز منطقه نیز دنبال کرد.

سرگزی خاطرنشان می‌کند: در جلسات متعدد کمیسیون امنیت ملی، این مسأله از سوی نمایندگان مردم شمال استان در مجلس شورای اسلامی مطرح شده و بارها پرسیده‌ایم که چرا این امکان تردد برای کشاورزان منطقه فراهم نشده است. امیدواریم مجموعه استانداری و مرزبانی کشور این امکان را فراهم کنند.

 دیوار مرزی بنا به ضرورت زمان و با صلاح‌دید مقامات امنیتی ایجاد شده است

سرهنگ ابوالحسن ضیایی، معاون اجتماعی فرماندهی مرزبانی استان سیستان و بلوچستان به ایسنا گفته است، این دیوار بنا به ضرورت زمان و با صلاح‌دید مقامات امنیتی ایجاد شده و اینکه برخی فکر می‌کنند دیوار مرزی را مرزبانی کشیده، درست نیست.

وی گفت: نوار مرزی ما با هر کشوری، بر اساس نقاط جغرافیایی است که در پروتکل‌های بین‌المللی آمده و کسی حق ادعای مالکیت و تعرض به خاک کشور همسایه را ندارد. بنابراین حتی یک وجب از خاک کشور ما، آن‌سوی مرز نیفتاده و کشور همسایه هم نمی‌تواند ادعای مالکیت کند.

معاون اجتماعی فرماندهی مرزبانی استان اظهار کرد: از آنجایی که بر اساس پروتکل‌های بین‌المللی، احداث دیوار روی نقطه صفر مرزی ممنوع است، ما دیوار را آن‌طرف‌تر احداث کردیم که در این‌صورت، از لحاظ امنیتی هم بهتر می‌توان کار محافظت و حراست را انجام داد.

وی افزود: اینکه سؤال می‌شود آیا این دیوار تأثیری در امنیت داشته یا خیر، باید گفت چنانچه نگاهی به گذشته بیندازیم و ناامنی‌های قبل از این دیوارکشی را مطالعه کنیم، می‌بینیم که قطعاً تأثیرگذار بوده است.

عده‌ای به بهانه سوخت‌رسانی به تراکتورها در آن سوی دیوار مرزی، اقدام به قاچاق سوخت می‌کنند

ضیایی با اشاره به اینکه مرزبانی برای تردد کشاورزان به هیچ وجه سختگیری نمی‌کند، بیان کرد: ما بارها به منطقه رفته‌ایم و دقیقاً افرادی که زمین داشته و کشاورزی می‌کنند را می‌شناسیم. خیلی راحت تردد می‌کنند و کسی هم مانع نمی‌شود.

وی تصریح کرد: مشکلی که وجود دارد و کشاورزان نسبت به آن گله‌مند هستند، تردد تراکتورهاست، زیرا بارها مشاهده شده که عده‌ای به بهانه سوخت‌رسانی به تراکتورها، اقدام به قاچاق سوخت می‌کنند، بنابراین اگر کسی پیاده باشند، یا با تراکتور هم باشد ولی سوخت اضافه نداشته باشد، در باز است و مرزبانی مانع تردد هیچکس نمی‌شود، اما این حق را داریم که تراکتور را چک کنیم تا سوخت اضافی نداشته باشد.

هر زمان دستور دادند، دیوار را خراب می‌کنیم

معاون اجتماعی فرماندهی مرزبانی استان اظهار کرد: ما تعصب نداریم که دیوار باشد یا نباشد. این دستور از مراجع ذی‌صلاح ابلاغ شده و هر زمان آنان دستور دادند، دیوار را خراب می‌کنیم. ما جاهای بی دیوار و با دیوار را حراست می‌کنیم، حتی نقاط صعب العبور مانند جکیگور و مرز سراوان، همه حراست می‌شوند، اما دیوارکشی یا تخریب آن، در حوزه اختیارات ما نیست. هر زمان که مقامات ذیصلاح دستور بدهند، ما دیوار را برمی‌داریم و هیچ تعصبی در این زمینه نداریم.

انتهای پیام