مجید وفاپور، مشاور استاندار قزوین در امور قرآنی و فرهنگی، در کارگاه سبک زندگی اسلامی (قرآنی) با عنوان «مهارت‌های دوست‌یابی» که امروز سوم دی ماه به همت مرکز علمی کاربردی جهاد دانشگاهی قزوین به صورت مجازی برگزار شد، با بیان اینکه مهارت دوست‌یابی، نخستین پایه شکل‌گیری هویت و برقراری ارتباط موثر اجتماعی با محیط اطراف محسوب می‌شود، اظهار کرد: انتخاب صحیح دوست و یادگیری شیوه‌های صحیح دوست‌یابی از شاخص‌های مهم تشخیص سلامت روان در شکل‌گیری شخصیت افراد به شمار می‌رود. داشتن دوست خوب یکی از عوامل مهمی است که بر سلامت روان انسان تأثیر می‌گذارد و معمولاً افرادی که به سختی می‌توانند دوست پیدا کنند از مشکلاتی مانند اضطراب و افسردگی رنج می‌برند.

وی تشریح کرد: گاهی اوقات برخی از افراد، شخصی را چند مرتبه در خیابان، مدرسه، صف اتوبوس و یا مکان‌های دیگر می‌بینند و از او خوششان می‌آید و با او دوست می‌شوند، این روش انتخاب دوست بسیار می‌تواند خطرناک باشد چراکه فرد نمی‌داند دوست تازه او چه ویژگی‌های رفتاری دارد. حضرت علی(ع) می‌فرمایند«پیش از آنکه کسی را به دوستی برگزینی او را امتحان کن وگرنه بدون آن‌که خودت بدانی، به هم‌نشینی با بدان گرفتار خواهی شد».

انواع دوست

مشاور استاندار قزوین در امور قرآنی و فرهنگی در تشریح انواع دوست در زبان عامیانه به دوستی عنکبوتی، مگسی، موریانه‌ای، زنبوری و پروانه‌ای اشاره کرد و گفت: دوست عنکبوتی دوستی است که برای فریب و سوءاستفاده دام پهن می‌کند. خداوند متعال درآیات ۲۷ تا ۲۹ سوره فرقان می‌فرمایند «وَ یَوْمَ یَعَضُّ الظَّالِمُ عَلی‏ یَدَیْهِ یَقُولُ یا لَیْتَنِی اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبیلاً۲۷؛ یا وَیْلَتی‏ لَیْتَنی‏ لَمْ أَتَّخِذْ فُلاناً خَلیلاً۲۸؛ لَقَدْ أَضَلَّنی‏ عَنِ الذِّکْرِ بَعْدَ إِذْ جاءَنی‏ وَ کانَ الشَّیْطانُ لِلْإِنْسانِ خَذُولاً۲۹» «و روزی را که آن کسی که از هدایت پیامبر بی‌بهره بوده و بر خود ستم کرده است، دست‌های خود را از پشیمانی به دندان می‌گزد و می‌گوید: ای کاش، با رسول خدا راهی به سوی هدایت برگرفته بودم. ای وای بر من! کاش فلانی را دوستِ خود نگرفته بودم. بی‌گمان او مرا از این قرآن که یادآور خداست، پس از آن که به من رسید، دور ساخت و به بی‌راهه کشانید. آری، شیطان انسانی را که به یاری او دل بسته است یاری نمی‌کند».

وی اشاره کرد: به تعبیر قرآن کریم برخی از دوستی‌ها به روش عنکبوتی و هدایت شده است تا فرد را از مسیر مستقیم باز دارد. برخی از والدین به ما مراجعه کرده و می‌گویند تا زمانی که بچه ما در خانه بود خیلی دقت داشت ولی بعد از برهه‌ای تغییر زیادی در مسائل دینی و اخلاقی پیدا شده است، والدین باید امر را ریشه‌یابی کنند و به سراغ دوست بروند.

وفاپور گفت: یک نوجوان در سن دبیرستان نمی‌تواند به سفر برود و یا معامله کند تا دوست خود را بشناسد، اینجا باید والدین وارد شوند و معیارهای انتخاب دوست را به او بگویند، گاهی والدین بلافاصله بعد از اینکه کسی با فرزندش دوست می‌شود او را به بهانه درس خواندن به خانه دعوت می‌کنند. پدر و مادر هوشیار با چند برخورد معمولی می‌توانند متوجه شوند که دوست فرزندشان با چه روش تربیتی شده است و آیا دوست واقعی است یا خیر؛ اگر دوست واقعی نبود با یک روش طبیعی آهسته فرزند خود را از دوستش دور می‌کنند.

وی با بیان اینکه نوع دوم دوستی با نام دوستی‌های مگسی است، گفت: این‌گونه دوستان تا زمانی که فرد از جایگاه اجتماعی، علمی، شغلی و مالی خوبی برخوردار باشد در اطراف فرد حضور دارند، وقتی فرد این موقعیت‌ها را از دست بدهد دیگر سراغش نمی‌آیند. حال این سوال پیش می‌آید که چطور این‌گونه افراد بشناسیم؟ در پاسخ باید بگوییم که بهترین راه آزمودن است، البته باید متذکر شویم هدف ما مچ‌گیری نیست.

این قاری قرآن کریم نوع سوم دوست را دوستان موریانه‌ای دانست و بیان کرد: این‌گونه افراد انسان را از درون پوک می‌کنند به‌طوری که فرد در ابتدا متوجه نمی‌شود چون ظاهر خوبی دارند اما بعد از گذشت زمان متوجه می‌شود که از جانب دوستش متحمل ضرر شده است. انسان نمی‌تواند همه نوع دوست داشته باشد برای مثال یک نفر نمی‌تواند هم دوست خلافکار و هم دوست استاد دانشگاه داشته باشد؛ اغلب اینگونه افراد به ضلالت کشیده می‌شوند.

وی تصریح کرد: در برخی از سایت‌ها دروغ، تهمت و غیبت و اتهام ناروا زده می‌شود که حتی دیدن آن اشکال دارد، کسی که با این‌گونه سایت‌ها و گناهان محشور است دوست خوبی نیست که بخواهیم او را به‌عنوان دوست انتخاب کنیم، این افراد از درون و ریشه ما را نابود خواهند کرد.

وفاپور نوع چهارم دوست را دوستان نیش زنبوری دانست و اظهار کرد: این‌گونه اشخاص، افراد خوبی هستند و برای فرد سود هم دارند اما به یک‌باره با زبان و عمل نیش می‌زنند. افراد بد زبان که زبانشان، نیش می‌زند خیلی از دوستان خود را از دست می‌دهند. گاهی یک نفر را در جمعی مسخره می‌کنید هر چند ممکن است شما را ببخشد ولی هیچ‌گاه آن را فراموش نخواهد کرد.

وی افزود: امام حسن عسکری (ع) می‌فرمایند «جُعِلتِ الخَبائِثُ فی بَیت وَ جُعِل مِفتاحُهُ الکَذِبَ؛ تمام پلیدی‌ها در خانه‌ای قرار داده شده و کلید آن دروغگویی است». زبان یک عضو چند گرمی در بدن ما است و بیش از ۱۰۰ گناه از آن خارج می‌شود».

سفارش قرآن کریم درخصوص انتخاب دوست

مشاور استاندار قزوین در امور قرآنی و فرهنگی با بیان اینکه نوع پنجم دوستان، دوستان پروانه‌ای هستند، گفت: این دوستان علاوه بر ظاهر و باطنی یکسان، ظاهری زیبا و آراسته و باطنی آرام و بی‌آزار دارند. آن‌ها به مانند پروانه به دور دوست خود می‌چرخند و آرامش می‌بخشند؛ در قرآن به این‌گونه دوستان سفارش شده است.

وی با اشاره به اینکه دوستان پروانه‌ای اهل نیکی کردن و رفاقت صادقانه هستند، بیان کرد: حضرت امام صادق (ع) می‌فرمایند «برادران خود را به دو خصلت بیازمایید. اگر آن دو خصلت را داشتند با آن‌ها دوستی کن وگرنه از ایشان دوری کن، دوری کن، دوری کن. آن دو خصلت این‌هاست؛ پایبندی به خواندن نماز در وقت خود و نیکی کردن به برادران در روزگار سختی و آسایش». اگر کسی در مقابل خداوند شاکر نباشد حرمت کسی را نگاه نخواهد داشت، اگر کسی هم اهل نیکی نباشد شما را هم از نیکی کردن بازمی‌دارد.

معیارهای دوست‌یابی چیست؟

وفاپور در خصوص معیارهای دوستی از دیدگاه ائمه اظهار(ع) توضیح داد: حضرت زین العابدین (ع) به یکی از فرزندان خویش می‌فرمایند«پسرم دقت کن با پنج گروه دوستی و گفت و گو و رفاقت در راهی نکنی. فرزند حضرت عرض کرد: پدر جان آنان چه کسانی هستند؟ فرمودند: «دروغگویان، فاسقان، بخیلان، احمقان، قاطعان صله رحم؛ از دوستی با دروغگو بپرهیز زیرا دروغگو به سراب می‌ماند که دور را برای تو نزدیک و نزدیک را برایت دور جلوه می‌دهند. از دوستی با فاسق اجتناب کن زیرا او تو را به یک لقمه یا کمتر از آن می‌فروشد. از دوستی با بخیل بپرهیز زیرا او تو را در چیزی که بدان نیاز داری خوار می‌کند. از رفاقت با احمق بپرهیز زیرا او اراده می‌کند به تو نفع رساند اما به تو ضرر می‌رساند. از دوستی با قاطعان رحم اجتناب کن زیرا من او را در کتاب خدا (قرآن) لعنت شده یافتم».

مشاور استاندار قزوین در امور قرآنی و فرهنگی در پایان یادآور شد: اغلب زندانیانی که مرتکب جرائم شدند ۹۹ درصد به‌دلیل انتخاب بد دوست منجر به کارهای خلاف و گرفتار شدن در زندان شده است. اینجا جامعه آسیب می‌بیند و افرادی که دوست بد انتخاب می‌کنند نه تنها به خود بلکه به جامعه نیز آسیب می‌زنند.

انتهای پیام