دکتر مهدی رفیعی در گفت و گو با ایسنا، وضعیت دانشگاه ها و مراکز فناوری و پژوهشی و پارک های علم و فناوری کشور را در ۴ دهه پس از گذشت انقلاب اسلامی از نظر کمی و زیر ساختی و هم از نظر کیفی و جایگاه های بین المللی توسعه یافته اعلام و اظهار کرد: تعداد دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی در برنامه اول وزارت علوم توسعه پیدا کرد و سپس در راستای نیازهای کشور مدیریت شد، به طوری که دانشگاه ها از دانشگاه آموزش محور به دانشگاه پژوهش محور تبدیل شدند.

وی افزود: امروزه اکثر دانشگاه های کشور در حال گذار به دانشگاه های کارآفرین با رویکرد فناورانه و مسئله محور هستند که ایجاد چنین دانشگاه هایی می تواند نقش بسزایی در افزایش میزان اشتغال و رشد اقتصادی کشور داشته باشد.

عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد ایجاد، حمایت، توسعه و گسترش استارتاپ ها، مراکز رشد و شرکت های دانش بنیان در زمینه های مختلف در راستای تحقق این امر دانست و گفت: این موضوعات می تواند به عنوان مهمترین پیشرفت پژوهشی حال حاضر محسوب شود که به عقیده اکثر متخصصان در دوره تحریم با تکیه بر توان داخلی در دو حوزه نرم افزاری و سخت افزاری، می تواند نقش بی بدیلی را در تامین و رفع نیازهای کشور ایفا و در حوزه های مختلف، برای کشور درآمدزایی کند.

رفیعی مهمترین چالش حوزه پژوهش را نظام مند کردن پژوهش در دانشگاه ها و هدایت مسیر پژوهش به سمت حل مشکلات جامعه عنوان کرد و افزود: در حال حاضر اساتید و دانشجویان تحصیلات تکمیلی بسیار زیادی در سراسر کشور مشغول امر پژوهش هستند و با توجه به آمار موجود و گزارش ۲۰۲۰ شاخص جهانی نوآوری، ایران دارای رتبه ۹ مناطق (خوشه‌های) برتر علم و فناوری در کشورهای با درآمد متوسط (در حال توسعه نوظهور) و جزء ۵ کشور اول در زمینه تولید علم نانو است.

نیازمند ایجاد مسیر هدایت پژوهش های دانشگاهی در راستای حل نیازهای جامعه هستیم

وی با طرح این پرسش که با وجود آمار مطرح شده در زمینه تولید علم چند در صد از این پژوهش ها در داخل کشور منجر به تولید و حل مشکلات جامعه می شود؟ تصریح کرد: آمار موجود نشان دهنده ایجاد مسیر و نظامی مشخص به منظور هدایت پژوهش های دانشگاهی در راستای حل نیازهای جامعه است.

وی ادامه داد: با توجه به تحریم ها و به دلیل وجود نیروی متخصص و کارامد در همه زمینه ها اولویت پژوهشی کشور می تواند کمک به رونق تولید و خودکفایی از طریق ایجاد و توسعه شرکت های دانش بنیان و تاسیس سراهای نوآوری و شتاب دهنده ها و ... باشد و این شرکت‌ها و مراکز  به عنوان حوزه هایی که در رشد اقتصاد دانش‌بنیان نقش دارند باید مورد حمایت قرار گیرند.

معاون پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد با اشاره به تاثیر بحران کرونا بر آموزش و پژوهش در کشور، خاطرنشان کرد: شاید وجود کرونا باعث ایجاد محدودیت ها و تهدیدهای بسیار زیادی در راستای انجام پژوهش و برگزاری گردهمایی ها و هم افزایی های علمی شده باشد، اما فرصت استفاده از فضای مجازی و نبود محدودیت های زمانی و مکانی با استفاده از بستر فضای مجازی را می توان یک فرصت مناسب دانست که شیوع ویروس کرونا منجر به پر رنگ شدن این بستر شده است.

رفیعی تاکید کرد: با تقویت زیرساخت های نرم افزاری و سخت افزاری در دوران کرونا و تبدیل این تهدید به فرصت می توان به عنوان یک جزء جدایی ناپذیر حتی در دوران پساکرونا نیز از آن بهره برد.

وی ادامه داد: نظام آموزشی و پژوهشی کشور سال ها از نبود ساختاری به منظور آموزش مجازی رنج برده است و شیوع ویروس کرونا علی رغم همه مشکلاتی که برای کشور ایجاد کرده است، فرصتی را فراهم کرد تا تمام مدارس، دانشگاه ها و حتی ارگان های کشور به زیر ساخت ها و تکنولوژی های فضای مجازی مجهز شوند که این موضوع می تواند نقش بسزایی در برگزاری همایش ها، بازدیدهای علمی و ... داشته باشد.

چاره ای جز ارتباط و آشنایی بیشتر دانشجویان با فضای مجازی نیست

این استاد دانشگاه همچنین مشکل کرونا را باعث شکل گیری شرکت های دانش بنیان دانست که در زمینه کنترل این بحران پا به میدان عمل گذاشته اند.

رفیعی افزود: با توجه به شرایط ایجاد شده چاره ای جز ارتباط و آشنایی بیشتر دانشجویان با فضای مجازی و انجام امور آموزشی و پژوهشی در این بستر نیست. ضمن اینکه امکان حضور دانشجویان در محیط های کارگاهی و آزمایشگاهی به صورت محدود و با رعایت پروتکل های بهداشتی وجود دارد.

معاون پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد تصریح کرد: در حال حاضر عمده پژوهش ها و پایان نامه های تحصیلات تکمیلی در دانشگاه های کشور صرفا منجر به تولید مقالات علمی شده و عمدتا متناسب با نیازهای جامعه نیست.

وی تاکید کرد: فرایندی که در دانشگاه آزاد اسلامی از حدود یک سال قبل شکل گرفت هدایت عناوین پایان نامه ها در راستای توسعه علمی کشور و دسترسی به دانشگاه مسئله محور، با هدف حل مسایل راهبردی، پیچیده و بین رشته ای از طریق ایجاد شبکه یکپارچه پژوهش های تحصیلات تکمیلی تحت عنوان پایش آزاد (پژوهش اثر بخش یکپارچه شبکه ای) است. هدف از ایجاد این سامانه محقق شدن فصل هفتم سند اسلامی شدن دانشگاه ها است که در چند دسته تقسیم شده است.

رفیعی، ساماندهی نظام موضوعات پژوهش ها، پایان نامه ها، رساله ها و فرایند راهنمایی کارامد جهت رفع نیازهای مادی و معنوی جامعه اسلامی با تأکید بر پیوستگی آموزش و پژوهش، طراحی ساز و کار و ضابطه مند کردن تصویب موضوعات پایان نامه ها در چارچوب نظام موضوعات پژوهشی کشور، طراحی بانک جامع اطلاعات پژوهش ها، پایان نامه ها و رساله ها به صورت فرابخشی جهت ارتقای مالکیت فکری و ارتقاء نوآوری و الزام هدایت پایان نامه ها و رساله های دانشجویان تحصیلات تکمیلی به پروژه های مسأله محور و مورد نیاز جامعه مبتنی بر ارزش های اسلامی در بخش های صنعتی، اقتصادی، کشاورزی، خدماتی، اجتماعی و رفاهی، حمایت از پایان نامه های مسأله محور و اثربخش مرتبط با نیازهای کشور و  بهره گیری از نتایج و یافته های پژوهشی و پایان نامه ها و رساله ها در فرایند آموزش را در این زمینه ضروری برشمرد.

وی در خصوص ارائه گزارشی از روند فعالیت های پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد در دوران پاندمی کرونا، تصریح کرد: برگزاری کارگاه ها، سخنرانی ها، سمینارها و کنفرانس های مجازی در راستای ارتقا سطح علمی و پژهشی دانشجویان و اساتید، ایجاد اتاق های مجازی برای اساتید دانشگاه به منظور دسترسی راحت تر دانشجویان به اساتید و هدایت راحت پایان نامه های دانشجویان، برگزاری جلسات مجازی نقد و بررسی کتاب با حضور  دانشجویان و اساتید و اندیشمندان حوزه و دانشگاه از جمله برنامه های انجام شده است.

رفیعی اضافه کرد: برگزاری مسابقات مجازی کتابخوانی در بین دانشجویان دانشگاه و تقدیر از نفرات برتر، تمرکز بر کتابخانه دیجیتالی و مجازی و تلاش برای تأمین منابع با فرمت دیجیتال به منظور غنای بیشتر این نوع از منابع و گسترش خدمات مجازی کتابخانه، برگزاری جلسات دفاع دانشجویان تحصیلات تکمیلی به صورت مجازی و اشتراک گذاری منابع دیجیتال با کتابخانه های دانشگاه های اطراف و استفاده از منابع دیجیتال آن دانشگاه ها به صورت متقابل نیز از دیگر برنامه های دانشگاه است.

عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد گفت: همچنین ایجاد امکان مشاهده متن حدود ۱۵ هزار پایان نامه به صورت تمام متن و ۵ هزار کتاب لاتین تمام متن از طریق نرم افزار تحت وب کتابخانه دانشگاه که در حال حاضر محدود به ip و داخل دانشگاه است نیز از دیگر فعالیت ها است.

انتهای پیام